Ψυχοφελή μηνύματα...

[toula]

Πατρικές συμβουλές του Γέροντα Φιλόθεου Ζερβάκου
Ασθένειες της ψυχής είναι οι διάφορες αμαρτίες, μικρές και μεγάλες, τις οποίες δεν είναι δυνατόν να μη έχει άνθρωπος, επειδή αναμάρτητος είναι μόνον ο Θεός.
Οι πνευματικοί ιατροί, με την χάρη του Θεού, όλες τις ψυχικές ασθένειες τις θεραπεύουν, αρκεί ο άνθρωπος να τις φανερώσει στον πνευματικό ιατρό με την εξομολόγηση.
Χωρίς το Μυστήριο της Μετανοίας και Εξομολογήσεως σπάνιοι ή ελάχιστοι θα σώζονταν. Όλος δε ο βίος μας είναι καιρός ευπρόσδεκτος για μετάνοια και σωτηρία. Ευτυχής και μακάριος όποιος πεθάνει με μετάνοια.
Όπως ο Χριστός δεχόταν τελώνες, πόρνες, ασώτους, ληστές, αμαρτωλούς, όταν με ειλικρίνεια μετανοούσαν, και έκανε και κάνει χαρά στους ουρανούς για ένα αμαρτωλό μετανοούντα, έτσι και η Εκκλησία δέχεται κάθε αμαρτωλό που μετανοεί.
Ουδέποτε να απελπισθείς. Να μετανοείς, αν αμαρτήσεις και να ζητάς το έλεος του Θεού λέγοντας την σύντομη προσευχή: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με…
Εάν, με προσοχή και διάκριση, εξετάσουμε τους εαυτούς μας, τότε θα βρούμε ότι είμαστε ελλιπείς σε όλα και αμαρτωλοί, και φίλαυτοι, και κενόδοξοι, και ανθρωπάρεσκοι και υπερήφανοι… Μετάνοια ειλικρινή δεν έχομε και τα πταίσματα των αδελφών μας δεν συγχωρούμε. Εάν είχαμε θερμή πίστη, αγάπη καθαρή και ταπείνωση πραγματική, ποτέ δεν θα αμαρτάναμε.
Σήμερα, δυστυχώς, όλοι σχεδόν τρέχουν στην αμαρτία, σαν τα αχαλίνωτα άλογα, και λαϊκοί και κληρικοί, και πλούσιοι και φτωχοί, και μεγάλοι και μικροί, και άνδρες και γυναίκες. Τρέχουν με μεγάλη προθυμία στην αμαρτία, στον δρόμο της απωλείας, της απιστίας, της ασεβείας, της ασωτίας, της ακολασίας, της καταφρονήσεως, της παρακοής προς τον Θεό και υπακοής στον Διάβολο. Σήμερα η αληθινή μετάνοια των ανθρώπων σπανίζει.
Πριν έλθει η φοβερή ημέρα του θανάτου ας φροντίσουμε να καθαρίσουμε την ψυχή μας με την μετάνοια και εξομολόγηση, και να πλουτίσουμε τον εαυτό μας με έργα αγαθά, να κοσμήσουμε τις ψυχές μας με αρετές. Γνώρισμα της αληθινής μετάνοιας είναι η βαθιά συναίσθηση, η συντριβή και η θλίψη της καρδιάς, διότι λύπησε με την αμαρτία τον φιλάνθρωπο Θεό.
Μετάνοια είναι η κατάνυξη, οι αναστεναγμοί, οι προσευχές, οι νηστείες, οι αγρυπνίες, τα δάκρυα. Αυτή η μετάνοια είναι γνήσια, ωφέλιμη, παρέχει άφεση αμαρτιών και καθιστά τον αμαρτωλό από εχθρό φίλο του Θεού. Τέτοια μετάνοια πρέπει να έχουμε όσες φορές αμαρτήσουμε.
Εάν δεν μετανοήσουν τώρα οι άνθρωποι, αλλά εξακολουθούν τις αμαρτίες και τις κακίες, θα μετανοήσουν όταν έλθει η οργή του Θεού, αλλά θα είναι αργά. Ο Θεός δεν θα τους ακούει, όπως δεν τον άκουσαν εκείνοι όταν τους παρήγγειλε να φυλάξουν τον νόμο Του και τις εντολές Του.
Από το ημερολόγιο των Εκδόσεων «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»
www.dogma.gr

[toula]

Το Σάββατο του Λαζάρου γιορτάζεται πάντα 8 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα, είναι μέρα νίκης της ζωής επί του θανάτου και θεωρείται η «πρώτη Λαμπρή» αφού η εκ νεκρών έγερση του αγαπημένου φίλου του Χριστού θεωρείται πρoοικονομία της δικής του Ανάστασης.
Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και τον θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.
Τη μέρα αυτή την έχει περιβάλει ο λαός μας με όμορφα έθιμα. Σύμφωνα με την παράδοση οι γυναίκες ζυμώνουν για τα παιδιά μικρά ψωμάκια, τα οποία τα ονομάζουν «Λαζαράκια», «Λαζάρηδες» ή αλλιώς και «Λαζαρούδια», στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως παριστάνεται στις εικόνες ο Λάζαρος, λέγοντας: «Λάζαρο, αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις». Όσα παιδιά έχει η οικογένεια τόσους «λαζάρηδες» πλάθουν.
Τα παιδιά τη μέρα αυτή συγκροτούν ομάδες, επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούν τραγούδια, τα λεγόμενα «λαζαρικά». Συνήθως κρατούν στα χέρια εικονική παράσταση του Λαζάρου και λέγονται και αυτά «Λάζαροι». Σε κάποιες περιοχές τα κάλαντα τα τραγουδούν μόνο κορίτσια, οι «Λαζαρίνες» οι οποίες την προηγούμενη μέρα ξεχύνονται στα χωράφια, μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν τα καλαθάκια που θα κρατήσουν γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι. Μέσα σ’ αυτά τα καλαθάκια οι νοικοκυρές των σπιτιών από τα οποία θα περάσουν τα κορίτσια βάζουν αυγά που θα τα βάψουν την Μ. Πέμπτη, φρούτα, διάφορα φαγώσιμα ή μικρά φιλοδωρήματα.
Το πιο διαδεδομένο έθιμο για το Σάββατο του Λαζάρου είναι «τα κάλαντα του Λαζάρου».
Στα κάλαντα αποτυπώνεται η περιέργεια του λαού για το τι είδε ο Λάζαρος κατά την τριήμερη ταφή του. Στην πιο γνωστή τους εκδοχή, με διαφορετικές παραλλαγές ανά περιοχή, οι στίχοι τους λένε:
«– Πού ’σαι Λάζαρε, πού είναι η φωνή σου
που σε γύρευε η μάνα κι η αδερφή σου.
– Ήμουνα στη γη, στη γη βαθιά χωμένος
κι από τους εχθρούς, εχθρούς βαλαντωμένος.
Βάγια, βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρια, τον κολιό
και την άλλη Κυριακή,
ψήνουν το παχύ αρνί».
Άλλα λένε:
«Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια
ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.
Που ήσουν Λάζαρε; Που 'σουν κρυμμένος;
Κάτω στους νεκρούς, στους πεθαμένους.
Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι,
πουν' το στόμα μου, πικρό φαρμάκι.
Δε μου φέρνετε, λίγο λεμόνι,
πουν' το στόμα μου, σαν περιβόλι.
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που τρων' τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
σου 'φερε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.
Το κοφνάκι μου θέλει αυγά,
κι η τσεπούλα μου λεφτά.
Βάγια Βάγια και Βαγιώ
τρώνε ψάρι και κολιό,
και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το παχύ τ' αρνί.»
Όπως και αυτό:
«-Λάζαρε, πες μας τι είδες,
εις τον Άδη που επήγες;
-Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους.
Δώστε μου λίγο νεράκι,
να ξεπλύνω το φαρμάκι.
Της καρδούλας μου το λέω,
και μοιρολογώ και κλαίω.
Του χρόνου πάλι να ῾ρθούμε,
με υγεία να σας βρούμε.
Στον οίκο σας χαρούμενοι,
τον Λάζαρο να πούμε.
Σε τούτο τ᾿ αρχοντόσπιτο
πέτρα να μη ραΐσει.
Και ὁ νοικοκύρης του σπιτιού,
χρόνια πολλὰ να ζήσει.
Να ζήσει χρόνια εκατό,
και να τα ξεπεράσει.»
Η παράδοση λέει ότι από τότε που αναστήθηκε ο Λάζαρος δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιον να κλέβει ένα πήλινο κανάτι και είπε την φράση: «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο».

[toula]

Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής. Σε κάποια χωριά μάλιστα οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδιά τους γιατί φοβούνται ότι οι καρποί της γης φέρουν τον θάνατο μέσα τους.
O Λάζαρος είναι μια μορφή που εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό.
Παλιότερα οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές και ποικίλες, ωστόσο σήμερα έχουν λησμονηθεί ως επί το πλείστον. Για παράδειγμα τα κάλαντα για το Σάββατο του Λαζάρου τραγουδιούνται σε ελάχιστες περιοχές, ενώ παλιότερα ήταν από τα πιο ζωντανά έθιμα και έδιναν ιδιαίτερο τόνο στις μικρές κοινωνίες.
Τα κάλαντα του Λαζάρου ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα τραγουδούσαν κοπέλες διαφόρων ηλικιών ακόμα και κορίτσια τις παντρειάς που ονομάζονταν «Λαζαρίνες».
Την παραμονή της γιορτής, οι Λαζαρίνες ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά για να μαζέψουν λουλούδια που με αυτά θα στόλιζαν το καλαθάκι τους την άλλη μέρα ντυμένες με τοπικές ενδυμασίες φορώντας ειδική στολή.
Γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας το Λάζαρο και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.
Σε πολύ λίγες περιοχές της χώρας τραγουδιούνται σήμερα τα Λαζαριάτικα κάλαντα. Τα λόγια του τραγουδιού άλλοτε αναφέρονται στην ανάσταση του Λαζάρου και είναι συνήθως μέτρια στιχουργήματα και άλλοτε πάλι αποτελούν παινέματα προσώπων που αγγίζουν τα όρια υψηλής ποιητικής δημιουργίας.
Τα έθιμα του Λαζάρου στα χρόνια της σκλαβιάς είχαν κοινωνική σκοπιμότητα.
Στις γυναίκες και ιδίως στα νέα κορίτσια που δεν έβγαιναν συχνά έξω από το σπίτι επειδή τα ήθη της εποχής και ο φόβος της αρπαγής τους από τους Τούρκους τις περιόριζαν, δίνονταν κάποιες ελευθερίες: γίνονταν αλληλογνωριμίες και νυφοδιαλέγματα και σε λίγο καιρό ακολουθούσαν τα προξενιά, τα αρραβωνιάσματα και οι γάμοι.
Έθιμα από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας
0 λαός γιορτάζει την πρώτη Λαμπρή, την «Έγερση» του φίλου του Χριστού, του «αγέλαστου» Λάζαρου.
Ο φόβος και ο τρόμος για όσα γνώρισε στον άλλο κόσμο άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του Λάζαρου που, λέει η παράδοση, μετά την Ανάσταση του δε γέλασε παρά μόνο μια φορά.
Είδε κάποιον χωρικό στο παζάρι να κλέβει μια στάμνα και να φεύγει κρυφά.
«Βρε τον ταλαίπωρο, είπε. Για ιδές τον πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί.
Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το ‘να χώμα κλέβει τ’ άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι πικραμένοι;» και χαμογέλασε.
Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου.
Την παραμονή της γιορτής ή, σε πολλά μέρη, ανήμερα την «πρώτη Λαμπρή», τα παιδιά, κρατώντας το «Λάζαρο», έκαναν τους αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα «λαζαρικά», για να διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού και να πουν παινέματα στους νοικοκυραίους. Στην Ήπειρο μάλιστα, στις κτηνοτροφικές περιοχές, χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Σήμερον έρχεται ο Χριστός
ο επουράνιος θεός.
Εν τη πόλει Βηθανία
Μάρθα κλάει και Μαρία.
Λάζαρο τον αδελφό της
τον γλυκύ και καρδιακόν της.
Τον μοιρολογούν και λένε
τον μοιρολογούν και κλαίνε.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν
και τον εμοιρολογούσαν
Και τη μέρα την Τετάρτη
κίνησε ο Χριστός για να ‘ρθει.
Τότε εβγήκε η Μαρία
έξω από τη Βηθανία
και εμπρός του γονατίζει
και τα πόδια του φιλεί.
-Αν εδώ ήσουν, Χριστέ μου
δεν θα πέθαιν’ ο αδελφός μου.
Μα και πάλιν εγώ πιστεύω
και καλότατα ηξεύρω
ότι δύνασαι αν θελήσεις
και νεκρούς να αναστήσεις.
Τότε ο Χριστός δακρύζει
και τον Άδη φοβερίζει.!
Δεύρο έξω Λάζαρέ μου
φίλε και αγαπητέ μου.
Παρευθύς επελυτρώθη
ανεστήθη κι εσηκώθη
Τότε τον Θεόν δοξάζουν
και τον Λάζαρο εξετάζουν.
Πες μας, Λάζαρε, τι είδες
εις τον Άδην απού πήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους,
Δώστε μου νερό λιγάκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς και των χειλέων
και μην μ’ ερωτάτε πλέον.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει,
να ζήσει χρόνια εκατό
και να τα ξεπεράσει.
Αυτό είναι τα κάλαντα-τραγούδι του Λάζαρου, που θα θυμούνται σίγουρα οι πιο μεγάλοι και οι πιο νέοι δεν θα έχουν ξανακούσει ποτέ….ξεχασμένο και αυτό με πολλά άλλα δυστυχώς…
Τα «λαζαρικά» από τόπο σε τόπο έχουν πολλές παραλλαγές.
Στη Στερεά Ελλάδα, τη Μακεδονία και τη Θράκη στο έθιμο έπαιρναν μέρος μόνο κορίτσια, οι «Λαζαρίνες» ή «Λαζαρίτσες», έτσι έβρισκαν την ευκαιρία να γίνουν γνωστές και σαν υποψήφιες νύφες.
Για «Λάζαρο» βαστούσαν έναν ξύλινο κόπανο για τα ρούχα, τυλιγμένο με παρδαλά κομμάτια από πανιά, ίδιο μωρό. Σε άλλα μέρη πάλι έντυναν με χτυπητά πολύχρωμα υφάσματα μια ρόκα, μια κούκλα, έναν καλαμένιο σταυρό και τα στόλιζαν με κορδέλες και λουλούδια. Στη Σκύρο έπαιρναν την τρυπητή κουτάλα, «τη σιδεροχουλιάρα». Έβαζαν σε κάθε τρύπα και από ένα άσπροπούλι -άσπρη μαργαρίτα- ένα κόκκινο γαρίφαλο για στόμα και σχημάτιζαν το πρόσωπο. Έδεναν σταυρωτά πάνω στην κουτάλα ένα ξύλο, για να κάνουν τα χέρια, της φορούσαν και ένα πουκαμισάκι ή ένα μωρουδίστικο ρούχο και ο «Λάζαρος» ήταν έτοιμος.
Γύριζαν τα παιδιά από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας και οι νοικοκυρές τους έδιναν αυγά, λεφτά ή ό,τι άλλο είχαν. Πάντα όλοι κάτι έβρισκαν να δώσουν. Κι όταν θέλαν για κάποιον να πούνε πως ήταν τσιγκούνης έλεγαν: «Ποτέ του αυγό δεν έδωσε, ούτε τ’ αγίου Λαζάρου!» Στα Τρίκαλα τα αυγά που συγκέντρωναν οι Λαζαρίνες, οι μητέρες τους τα έβαφαν κόκκινα και τα κρατούσαν σε ξεχωριστό μέρος. Όταν ήθελαν να περιποιηθούν έναν επισκέπτη από αυτά τα αυγά του έδιναν, του Λαζάρου.
Σε μερικά μέρη τη θέση του «Λάζαρου» έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες. Στην Κρήτη έκαναν έναν ξύλινο σταυρό και τον στόλιζαν με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες. Στην Κύπρο συναντάμε το έθιμο της αναπαράστασης, στην αρχαιότερη μορφή του. Ο θεός πεθαίνει στην ακμή της νιότης του και αμέσως ανασταίνεται, όπως ο Άδωνης στους αρχαίους Έλληνες. Έντυναν ένα παιδί με κίτρινα λουλούδια, έτσι ώστε ούτε το πρόσωπο του δε φαινόταν. Σε κάθε σπίτι που πήγαιναν, όταν άρχιζαν τα άλλα παιδιά να τραγουδούν, ξάπλωνε και υποκρινόταν το νεκρό, όταν όμως έλεγαν το «Λάζαρε δεύρο έξω» σηκωνόταν.
Το ίδιο έθιμο συναντάμε και στην Κω. Το παιδί που αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι, ήταν και αυτό στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο. Τα πιο μεγάλα παιδιά, οι «πρωτόσχολοι», έπαιρναν την εικόνα του Λάζαρου, την έβαζαν πάνω σε μια ειδική κατασκευή που στόλιζαν με δεντρολίβανο -ήταν, λέει, η Βηθανία, η πατρίδα του- και γύριζαν στις στάνες. Οι βοσκοί τους φίλευαν αυγά, τυριά και μυζήθρες για τις λαμπρόπιτες.
Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους «λαζάρηδες», τα «λαζαρούδια» ή και «λαζαράκια». «Λάζαρο αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις» έλεγαν, μια και ο αναστημένος φίλος του Χριστού πίστευαν πως είχε παραγγείλει: «Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…».

[toula]

Κάθε χρόνο, ανήμερα του Λαζάρου μου έρχονται στο μυαλό εικόνες της παιδικής ηλικίας, τότε, πριν 4 δεκαετίες, όταν τέτοια μέρα, πρωί-πρωί, ξυπνάγαμε και οι τρεις αδερφές, ντυνόμασταν (σχεδόν πάντα ομοιόμορφα και οι τρεις), στολιζόμασταν, χτενιζόμασταν και ετοιμαζόμασταν να πάμε να πούμε τα κάλαντα της μέρας στη γειτονιά.
Σε έναν ανοιξιάτικο Βόλο, όπου “άνθιζαν” οι παλιές γειτονιές, στα μέσα της δεκαετίας του ΄70, στο Δημοτικό ακόμη εμείς, στολίζαμε το καλαθάκι μας με λουλούδια και χαμομήλια από τον κήπο μας ή από κάποια εξοχή που είχαμε πάει, συνήθως στην Άλλη Μεριά, τα Καλά Νερά ή τον Άναυρο, και παίρναμε τους δρόμους από τις 8 η ώρα το πρωί για να έχουμε τελειώσει μέχρι το μεσημέρι που θα γυρίζαμε σπίτι για φαγητό.
Η επιστροφή έβρισκε το καλάθι γεμάτο αυγά άσπρα (που θα βαφόντουσαν κόκκινα την Μεγάλη Πέμπτη) και άλλα καλούδια που μας έδιναν οι γειτόνισσες.
Ξεκινάγαμε λοιπόν, κάπου εκεί κοντά στην Κίτρινη Αποθήκη, στο 1ο Δημοτικό Σχολείο της πόλης, σε έναν όμορφο δρόμο γεμάτο δέντρα και αυλές και η πρώτη επίσκεψη ήταν στις γειτόνισσές μας, την κα Χρυσούλα και την κα Βαγγελίτσα.
Τσουπ, έμπαιναν έτσι τα πρώτα αυγά μεσα στο καλαθάκι μαζί με ενα δύο κλωναράκια απο κάποιο λουλουδάκι, λίγο βασιλικό ή ό,τι πρασινάδα υπήρχε.
Κατόπιν πηγαίναμε στην κα Βαρβάρα ακριβώς απέναντί μας και μετά στην κα Νίτσα, την “αριστοκράτισσα” της γειτονιάς, με τον όμορφο τον γιό που τελείωνε τότε το Γυμνάσιο και τον κοιτάγαμε με κάτι πελώρια μάτια, νααα!.
Ετσι, συνεχίζαμε, τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου.
«Ηρθ΄ο Λάζαρος ήρθαν τα βάγια
ήρθ΄η Κυριακή που τρων τα ψάρια
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι
Ήρθ΄η μάνα σου από την πόλη
σού ΄φερε χαρτί και κομπολόϊ
Οι κοτούλες σας αυγά γεννούνε
Οι φωλίτσες σας δεν τα χωρούνε
Δέστε μας και εμάς να τα χαρούμε»
και λαμβάναμε από όλους (μαζί με τα αυγά) και ένα μικρό φιλοδώρημα, θυμάμαι ήταν τότε ένα ποσό 2-3 δραχμών, που φάνταζαν χιλιάδες στα μάτια τριών πιτσιρικιών.
Και έφτανε το μεσημέρι και γυρίζαμε τρέχοντας στο σπίτι να καταθέσουμε τον οβολό στη μαμά να τις δώσουμε τα αυγά και να εισπράξουμε όλα τα μπράβο του κόσμου πριν στρωθούμε στην αυλή για φαγητό και κούνια.
Ναι, είχαμε μια μεγάλη άσπρη κούνια στην αυλή που καθόμασταν και οι τρείς μας και κουνιόμασταν! Και χαζεύαμε τις δυο χελώνες μας που πηγαινοερχόντουσαν και στο διπλανό σπίτι από μια τρύπα που υπήρχε στον πετρόχτιστο τοίχο που χώριζε τις αυλές.
Ωραίες αναμνήσεις που παραμένουν πάντα ζωντανές.
https://pepore.com/

[toula]

Φώτης Κόντογλου - Ἡ πίστη τοῦ λαοῦ μας κατὰ τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα
Ἐκεῖνοι οἱ ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι, ἐκεῖνα τὰ ἀγράμματα γεροντάκια καὶ οἱ γριοῦλες, ποὺ τὴν Σαρακοστὴ καὶ τὴν Μεγάλη Βδομάδα βρίσκονται ὅλη μέρα στὴν ἐκκλησία, ζήσανε ἀπὸ τὰ μικρά τους χρόνια ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου καὶ καταλάβανε αὐτὸ τὸ χαροποιὸν πένθος, ποὺ δὲν τὸ καταλάβανε, ἀλοίμονο, οἱ σπουδασμένοι μας, ποὺ θέλουνε νὰ τοὺς διδάξουνε, ἀντὶ νὰ διδαχθοῦνε ἀπ᾿ αυτούς. Τώρα τὶς μέρες τῆς Σαρακοστῆς, τῆς Μεγάλης Βδομάδας καὶ τοῦ Πάσχα πορεύονται μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, ἀκολουθᾶνε ὁλοένα ἀπὸ πίσω του, ἀληθινά, ὄχι φανταστικά, ἀκούγοντάς Τον νὰ λέγῃ:«Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ παραδοθήσεται ὁ Ὑιὸς τοῦ ἀνθρώπου, καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ». Μαζί του βρίσκονται στὸν Μυστικὸ Δεῖπνο καὶ δακρύζουνε ἀπὸ τὰ λόγιά Του, μαζί Του πᾶνε στὸ πραιτώριο καὶ στὸν Πιλᾶτο, μαζί Του ῥαπίζονται, μαζί Του μαστιγώνονται, μαζί Του ἐμπαίζονται, μαζί Του σταυρώνονται, μαζί Του θάβονται, μαζί Του ἀνασταίνονται. Τὰ μάτια τους γίνονται βρῦσες καὶ τρέχουνε, μὰ αὐτὰ τὰ δάκρυα δὲν εἶναι δάκρυα τῆς ἀπελπισίας, ἀλλὰ τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς βεβαιότητας πὼς μ᾿ αὐτὰ ποτίζεται τὸ ὁλόδροσο κι ἀμάραντο δέντρο τῆς ἀληθινῆς χαρᾶς, τῆς χαρᾶς τῆς Ἀναστάσεως. Αὐτὸ γίνεται κάθε χρόνο. Ὤ! Πόσο ἀληθινὰ πίστι εἶναι ἡ ὀρθόδοξη πίστι τοῦ λαοῦ μας!

[toula]

Μάρτυρες Χριστού , άνθη που θάλλετε,
και ουδέποτε μαραίνεστε.
Μάρτυρες Χριστού , άνθη αειθαλή, ολοζώντανα μες στον χειμώνα,
αιματοβαμμένα, αναρριχώμενα ως τον ουρανό.
Μάρτυρες του Χριστού , αρώματα θυμιάματος,
λυχνίες θεοφώτιστες, εσείς,
οι καλώς αθλήσαντες για το κάλλος του Χριστού
είστε διαπαντός με τον Χριστό στον Παράδεισο.
Ο κόσμος προσωρινά θα διαρκέσει και ύστερα θα πάψει να υπάρχει.
Σεις όμως θα είστε διαπαντός
με τον Κύριο στον Παράδεισο, αιωνίως αγαλλόμενοι.
Πηγή: Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας», (Φεβρουαρίου), σελ.151, Εκδ. Αθως,

[toula]

«πρόσωπον προς Πρόσωπον ».
Κατά τις ώρες της κατά Πρόνοια Θεοεγκατάλειψης διεγείρεται μέσα μας πύρινη προσευχή, και στους κόλπους της το πνεύμα ατενίζει με χαρά τη συγγένεια του με τον Χριστό, και η ομοίωση προς Αυτόν αυξάνει.
Ο Κύριος μας έπλασε κατ’ εικόνα Του, συνεπώς κι εμείς εν Αυτώ γινόμαστε «κύριοι» .
Όταν στερεωθούμε με τη δύναμή Του, βλέπουμε κάθε είδος κακού στον κτιστό κόσμο, αλλά αυτό δεν έχει πλέον εξουσία πάνω μας.
Σε αυτό έγκειται η «κυριότητά» μας, που είναι απαραίτητη για την «ασάλευτη Βασιλεία».
«Έτι άπαξ Εγώ σείω ου μόνον την γην, αλλά και τον ουρανόν. Το δε έτι άπαξ δηλοί των σαλευομένων την μετάθεσιν ως πεποιημένων, ίνα μείνη τα μη σαλευόμενα» (Εβρ. 12, 26-27).
Αγνοούμε σε ποιά δοκιμασία τελικά θα υποβληθεί όλη η κτίση. Είναι απαραίτητος ο ευλαβής φόβος, έως ότου διαβούμε όλα τα κτιστά ‘’κατώφλια’’ και εμπλησθούμε από την άκτιστη Ζωή που εκπορεύεται από τον Θεό.
Eκείνος που προσεύχεται σε Αυτόν «πρόσωπον προς Πρόσωπον », δέχεται εν Πνεύματι από Αυτόν το « φρόνημα» (βλ. Φιλ. 2,5) και τα αισθήματα, τα οποία συναντούμε και σε Αυτόν τον Ίδιο.
Όχι μόνο αυτά, αλλά και η προσευχή όμοια με την προσευχή στη Γεθσημανή.
Και αυτό είναι εκείνο που ορίζουμε ως υποστατική προσευχή.
Όποιος προσεύχεται με τέτοιον τρόπο εισέρχεται στη σφαίρα της Θείας Ζωής.
Έτσι, όσοι βρήκαν την αληθινή οδό προς την εν Θεώ σωτηρία τους μαθαίνουν να συμπάσχουν με όλους που πάσχουν, να συγχαίρουν με όλους που χαίρονται.
Αν η αμαρτία στη βαθύτερη ουσία της είναι πάντοτε έγκλημα ενάντια στην Πατρική αγάπη, τότε η αποκατάσταση της αγάπης που χάθηκε δεν είναι δυνατή παρά μόνο με την ολοκληρωτική μετάνοια.
Αγίου Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί Προσευχής, έκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, σελ. 72- 75

[toula]

Ο Χριστός Είναι Ο Μεγαλύτερος Υποτακτικός.
Το δικό μας θέλημα είναι σαν χάλκινο τείχος αναμεταξύ μας και του Θεού.
Δια μέσου της μετανοίας και της υπακοής ανοίγουν μπροστά μας οι πόρτες της αληθινής Θεολογίας.
Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ.

[toula]

“Ει αληθώς προσεύχη, θεολόγος ει”.
Οι δικοί μας θεολόγοι παίρνουνε τα φώτα από τη Δύση, γιατί εκεί η θεολογία έχει γίνει επιστήμη, κ’ η ματαιοδοξία τους κολακεύεται απ’ αυτό το πράγμα.
Η πίστη, γι’ αυτούς, δεν έχει καμμιά σημασία.
Θα μου πήτε, “θεολογία χωρίς πίστη, γίνεται;” Μα κ’ εγώ σας ρωτώ, με την ίδια απορία, “γίνεται θεολογία χωρίς πίστη;”
Έτσι, η Ορθοδοξία, δηλαδή η πρώτη κι’ απαραμόρφωτη μορφή της Εκκλησίας, έγινε πάλι το στήριγμα όλων των ανθρώπων που ζητάνε λιμάνι σωτηρίας κι’ ο κανόνας της χριστιανικής πίστης.
Στην Ευρώπη και στην Αμερική έχουνε μεταφρασθεί, έως τώρα, σε διάφορες γλώσσες η Φιλοκαλία, το μέγα και θαυμαστό αυτό βιβλίο, που στην Αθήνα το βρίσκει κανένας μοναχά στις συλλογές των βιβλιοφίλων να κάθεται στο ράφι άχρηστο, σαν κανένα αρχαιολογικό αντικείμενο, ο Ευεργετινός, οι επιστολές του αγίου Βασιλείου και κάποιων άλλων Πατέρων, οι λόγοι Συμεών του Νέου Θεολόγου, μερικά από τα έργα του μαθητού του Νικήτα Στηθάτου, και κάποια άλλα.
Εμείς, αλλοίμονο, τυρβάζομεν περί του πως θα φανούμε επιστημονικοί και ευρωπαϊκότεροι από τους Ευρωπαίους.
Μοναχά κανένας “θρησκόληπτος”, καθυστερημένος κατά τους νεωτεριστάς αυτούς παπαγάλους, διαβάζει τέτοια βιβλία.
Οι λόγοι του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου είναι μεταφρασμένοι στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Εγγλέζικα, εκτός από τα Ρωσικά, που έχουνε μεταφρασθεί από τον καιρό που πρωτοτυπωθήκανε στα Ελληνικά από τ’ αρχαία χειρόγραφα.
Στην απλή ελληνική γλώσσα υπάρχει μία θαυμάσια μετάφραση καμωμένη με ευλάβεια “παρά του πανοσιολογιωτάτου Διονυσίου Ζαγοραίου, του ενασκήσαντος εν τη ερημονήςω τη καλουμένη Πιπέρι, απέναντι του Αγίου Όρους”, τυπωμένη στη Σύρα στα 1886.
Που να καταδεχτούμε, εμείς, να διαβάσουμε τέτοια πράγματα, μεταφρασμένα μάλιστα από έναν αγράμματο καλόγερο, που καθότανε κ’ έγραφε απάνω σε κάποιον βράχο, στο ρημονήσι Πιπέρι, μαζί με τους γλάρους;
Εμείς διαβάζουμε τους σοφούς και αξιοπρεπείς καθηγητάδες που γράφουνε καθισμένοι στις πολυθρόνες, στα Παρίσια και στα Βερολίνα!
Δεν ακούμε τι λέγει ο Θεός με το στόμα του Προφήτη :
“Επί τίνα επιβλέψω, αλλ’ επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντά μου τους λόγους;”
Που να υποπτευθούμε το μυστικό πλούτο που κρύβεται μέσα σε τέτοιες αγίες ψυχές.
Ημείς, οι έξυπνοι κι’ οι συγχρονισμένοι, βάλαμε την εξυπνάδα μας και μέσα στα μυστήρια της θρησκείας, κι’ αγαπάμε τα μεγάλα λόγια και τα επιστημονικά, τι λέγει ο τάδε άθεος για τον Χριστό και για τη θρησκεία του, η κανένας καμουφλαρισμένος θεομπαίχτης, επειδή αυτά δίνουνε τροφή στον εγωισμό μας.
Και βουλώνουμε τ’ αυτιά μας για να μην ακούσουμε τον απόστολο Παύλο που φωνάζει “Ουχί εμώρανεν ο Θεός την σοφίαν του κόσμου τούτου;”
Αλλά, κοντά στους χαλασμένους αυτούς που λέγω, υπάρχουνε και πλήθος άνθρωποι που νοιώθουνε βαθειά την ουσία της θρησκείας μας, τη μεγάλη σημασία της λατρείας και της ιερής παράδοσής μας. Για όσους απ’ αυτούς δεν έχουνε πατερικά βιβλία, σαν αυτά που είπαμε παραπάνω, κ’ είναι σχεδόν όλοι οι Έλληνες, γιατί η αδιαφορία εκείνων που είναι βαλμένοι γι’ αυτή τη δουλειά, στέρησε τον κόσμο από τέτοια άφθαρτη κι’ άγια θροφή, θα προσπαθήσω με τις μικρές δυνάμεις μου να τους μεταδώσω ο,τι μπορέσω από τους περιφρονημένους αυτούς προγονικούς μας θησαυρούς.
Αφού οι θεολόγοι γινήκανε φιλόσοφοι κ’ επιστήμονες, ας γίνουμε θεολόγοι ημείς, δίχως άλλο εφόδιο, παρά μοναχά την πίστη μας, κατά τα βαθυστόχαστα λόγια του αγίου Νείλου, που λέγει:
“Ει αληθώς προσεύχη, θεολόγος ει”. “Αν προσεύχεσαι αληθινά, είσαι θεολόγος”.
Φώτης Κόντογλου.
Από το βιβλίο “Γίγαντες Ταπεινοί”, Εκδόσεις Ακρίτας, 2000.

[toula]

Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἐπιδιώκει νὰ γνωρίσει τὴν ἁμαρτωλὴ καὶ ἠθικὰ πτωχή του κατάσταση, γιὰ νὰ γίνεται ταπεινὸς καὶ νὰ γίνεται συμπαθὴς πρὸς τοὺς ἄλλους ἁμαρτωλούς.
Γι΄ αὐτὸ κι ὁ Χριστὸς ἔλεγε ὅτι οἱ πόρνες κι οἱ τελῶνες ἔχουν, διὰ τῆς μετανοίας καὶ τῆς ταπεινώσεως, τὸ προβάδισμα γιὰ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Ἔτσι κι ὁ Γέροντας δὲν ἤθελε νὰ ἀκούσει γιὰ τέτοιους ἁμαρτωλοὺς καμιὰ κατηγορία, γιατί ἔλεγε ὅτι οἱ πόρνες καὶ οἱ τελῶνες ποὺ ὀνομάζουμε, γιὰ τὸ Θεὸ εἶναι κλέπτες πιασμένοι, ἐνῶ ἐγὼ κι ἐσεῖς, μᾶς ἔλεγε, εἴμαστε ὅλοι κλέπτες ἄπιαστοι.
Ὁ κλέπτης ὁ πιασμένος καὶ ταπεινωμένος, ἡ πόρνη ἡ γνωστὴ καὶ ντροπιασμένη, ἡ ταπεινωμένη κι ἡ μετανοημένη εἶναι πολὺ ἀνώτερη ἀπὸ ἐμᾶς μὲ τὰ καλὰ ὀνόματα καὶ τὸν ἄγνωστό μας κι ἀμφίβολο βίο.
Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης.
«Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν».