Η ζωή μετά τον θάνατο

[pelagia]

Ο θάνατος είναι το φοβερώτερο μυστήριο που απασχολούσε ανέκαθεν το πνεύμα του ανθρώπου. Είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας, αλλά και αιτία της αμαρτίας. Η θνητότητα, την οποία φέρουμε μέσα μας από την γέννηση, καθορίζει την πορεία της ζωής μας. Αν προσέξη κανείς τις αντιδράσεις του, θα διαπιστώση ότι όλες ξεκινούν από το πρόβλημα του θανάτου. Οι ανασφάλειες, ο φόβος, η φιλαυτία, από την οποία γεννιούνται η φιλοδοξία, η φιλοκτημοσύνη και η φιληδονία, και πολλά άλλα πάθη, έχουν την προέλευσή τους στην βίωση του θανάτου.

Ο θάνατος χωρίζει αγαπημένα πρόσωπα, διασπά την κοινωνία και ενότητα των οικογενειών, των αγαπημένων και σκορπίζει απελπισία και απόγνωση. Η αγάπη συνδέεται στενά με τον θάνατο. Αγαπά κανείς για να υπερβή το άγχος και την οδύνη του θανάτου που βιώνει στην ύπαρξή του, αλλά και όταν αγαπά και τότε αισθάνεται το πλησίασμα του θανάτου, ο οποίος κάποτε θα γίνη αιτία να σταματήση αυτή η αγάπη. Όποιος βλέπει τον έρωτα, την αγάπη έξω από την βίωση του θανάτου, τον αντιμετωπίζει εσφαλμένα, συναισθηματικά, γιατί η αγάπη συνδέεται με τον πόνο. Πόνο για την εύρεση της αγάπης, και πόνο για τον φόβο της στέρησης.

Έτσι, ο άνθρωπος ο οποίος σκέπτεται τον θάνατο εκφράζει μια αληθινότητα. Κανένα γεγονός δεν είναι τόσο βέβαιο όσο ο θάνατος. Ένας μεγάλος φιλόσοφος του νοήματος του όντος ο Χάϊντεγκερ, θα πη ότι το υπάρχειν είναι "υπάρχειν - προς - θάνατον". Πραγματικά, "αυθεντικής υπάρχειν συμαίνει παραδοχή του υπάρχειν προς θάνατον".

Ο Χριστιανισμός, που είναι η αληθινή φιλοσοφία, είναι μελέτη θανάτου. Οι άγιοι αντιμετώπισαν σωστά το μεγάλο αυτό πρόβλημα, που,βασανίζει τον άνθρωπο. Οι ασκητές της ερήμου είναι οι αληθινοί μελετητές του θανάτου. Όμως, αυτή η μελέτη γινόταν με την βίωση της Χάριτος του Θεού, και δεν σκορπούσε απελπισία και απόγνωση, αλλά ελευθερία, άνεση, αγάπη, ελπίδα, έξοδο από τα περιοριστικά όρια των αισθήσεων και των αισθητών. Γι’ αυτό και ήταν αληθινοί άνθρωποι και κατ’ εξοχήν κοινωνικοί.

Οι άγιοι Πατέρες έδωσαν βαρύτητα στην μνήμη του θανάτου. Την θεώρησαν σαν το πλέον αποτελεσματικό μέσον για την απόκτηση του φόβου του Θεού, από τον οποίο γεννάται η μετάνοια. Γι’ αυτό επαινούν αυτόν που θυμάται την έξοδο από τον βίο αυτόν. "Μακάριος ο μνημονεύων της εξόδου αυτού, της εκ τούδε του βίου".* Η διαρκής μνήμη του θανάτου είναι "χρηστός παιδαγωγός και του σώματος και της ψυχής".* Η έννοια του θανάτου, που μελετάται από τον Χριστιανό, είναι παρεκτική σωτηριώδους λύπης.* Η εναργής μνήμη του θανάτου είναι περιεκτική πολλών αρετών. Αυτός που θυμάται τον θάνατο εξασκεί πολλές αρετές. Η μνήμη του θανάτου γίνεται "΄γεννήτρια πένθους, προτροπή εγκρατώς έχειν εκ πάντων, υπόμνησις γεένης, μήτηρ ευχής και δακρύων, φυλακή καρδίας, απροσπάθεια του πηλού, ως πηλίνης, ...κάθαρσις λογισμών εμπαθών εκ καρδίας, περιεκτική πολλών εντολών δεσποτικών".*

Έτσι, οι άγιοι Πατέρες είναι βέβαιοι ότι μέσα από την μελέτη του θανάτου περνά κανείς στην σωτηρία. Όπως είναι αδύνατον γι’ αυτόν που πεινάει να μην έχη την μνήμη του άρτου, έτσι είναι αδύνατον γι’ αυτόν που ενδιαφέρεται για την σωτηρία του "μνημονεύειν εξόδου και κρίσεως".*

Η σύσταση των Πατέρων είναι να έχουμε αδιάλειπτη μνήμη θανάτου, που θα μας συνοδεύη και στον ύπνο και στην εγρήγορση. "Μνήμη Θεού συγκοιμηθήτω σοι, και συναναστήτω σοι".* Η προτροπή τους είναι να θυμόμαστε τον θάνατο. "Και μνημονεύωμεν του θανάτου αεί".*

Βέβαια, αυτή η μνήμη έχει στενή σχέση με την ενθύμηση όλων όσων θα ακολουθήσουν μετά τον θάνατο. Δεν πρόκειται για την αίσθηση ότι θα έλθη καιρός που θα πεθάνουμε, αλλά για γνώση ότι αυτή η στιγμή της εξόδου είναι καθοριστική για το αιώνιο μέλλον. Δεν πρόκειται, δηλαδή, μόνον για το γεγονός ότι θα στερηθή κανείς την παρούσα ζωή και τα αγαπητά του πρόσωπα, όπως το αισθάνονται οι φιλόσαρκοι, αλλά για γνώση ότι ακολουθεί κρίση και δικαστήριο, από το οποίο εξαρτάται η μελλοντική ζωή. Αυτό είναι το φοβερό γεγονός.

Η μνήμη του θανάτου βιώνεται με δύο τρόπους, όπως βλέπουμε στα έργα των αγίων Πατέρων.

Ο πρώτος είναι η λογική μνήμη ότι έρχεται το τέλος της βιολογικής ζωής, και ακολουθεί η κρίση. Είναι σημαντική και αυτή η μνήμη, αφού λυτρώνει τον άνθρωπο από την προσκόλληση στα γήϊνα, τον ελευθερώνει από την προσπάθεια, δηλαδή την υποδούλωση στα υλικά και αισθητά.

Ο δεύτερος τρόπος είναι η χαρισματική μνήμη ή μάλλον η υπαρξιακή αίσθηση του θανάτου. Πρόκειται για μεγάλο πνευματικό χάρισμα, το οποίο είναι αφ’ ενός μεν καρπός της εμπειρίας του Θεού, αφ’ ετέρου δε δύναμη τρομερή, που παρακινεί τον άνθρωπο σε διάπυρη προσευχή, σε ακράτητο στεναγμό, σε διαρκή αγώνα τηρήσεως των εντολών του Χριστού για να μεταμορφωθή όλος ο εσωτερικός κόσμος.

Ο αείμνηστος Αρχιμ. Σωφρόνιος Σαχάρωφ με καταπληκτική ευχέρεια περιγράφει αυτόν τον δεύτερο τρόπο μνήμης θανάτου, που είναι ένα μεγάλο και ιδιαίτερο πνευματικό χάρισμα, το οποίο δίνει ο Θεός. Κατά παράδοξο τρόπο, εμπνεόμενος κανείς από την θεία Χάρη, βλέπει την εσωτερική ερήμωσή του, την αιωνία λήθη, την έλλειψη νοήματος για την ζωή. Βλέπει τον θάνατο μέσα του και γύρω του. Όλους τους ανθρώπους τους αισθάνεται θνητούς, όλη η κτίση πεθαίνει μαζί του. Σε αυτήν την κατάσταση αναπτύσσεται φλογερή και πύρινη προσευχή στον άναρχο και αθάνατο Θεό. Παραλληλα βιώνεται μια οδυνηρή αναζήτηση του ζωντανού Θεού.*

Δεν πρέπει να θεωρηθή ότι μια τέτοια βίωση του θανάτου είναι τρομακτική και σκοτώνει το πνεύμα του ανθρώπου ή ότι του στερεί τις απαραίτητες ζωτικές ενέργειες και δυνάμεις για να συνεχίζη την ζωή του. Μπορεί και αυτό να συμβή, αν ο άνθρωπος το αντιμετωπίζει χωρίς την Χάρη του Θεού. Αλλά, αν μελετά τον θάνατο με πνευματική έμπνευση, δηλαδή με την ελπίδα στον Θεό, τότε ζωογονείται ακόμη περισσότερο. Δυνατές ενέργειες εισέρχονται μέσα στον ψυχοσωματικό ργανισμό του, αναπτύσσεται η ελπίδα για την αιώνια ζωή, για την υπέρβαση του θανάτου. Καλλιεργείται στην ύπαρξή του η απάθεια καί, γενικά, γίνεται ο πλέον κοινωνικός και αυθεντικός άνθρωπος. Και ξέρουμε πολύ καλά ότι σήμερα η κοινωνία μας πάσχει από αυθεντικούς ανθρώπους.

Οι Χριστιανοί ζουν σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, αλλά "άλλου αιώνος εισιν, υιοί Αδάμ του επουρανίου, γέννημα καινόν, τέκνα Πνεύματος αγίου, αδελφοί Χριστού φωτεινοί όμοιοι τω πατρί αυτών Αδάμ, τω πνευματικώ και φωτεινώ, εκείνης της πόλεως, εκείνου του γένους, εκείνης της δυνάμεως". Και γι’ αυτό, έχοντας τον Κύριο μαζί τους, κατά τον καιρό της εξόδου, "εν μεγάλη χαρά έρχονται προς τους άνω, και δέχονται αυτούς οι του Κυρίου εκεί ευτρεπήσαντες αυτοίς οίκους και παραδείσους και ενδύματα ολολαμπρά και πολυτελή".*

Η πραγματική πατρίδα είναι ο ουρανός. Και γι’ αυτό νικούν τον θάνατο με την δύναμη του Χριστού, ο οποίος τον νίκησε προηγουμένως, και διακατέχονται από ελπίδα, γιατί από τον πρόσκαιρο τόπο, από την εξορία, πηγαίνουν στην αληθινή πατρίδα.

Έτσι, εν Χριστώ γίνεται υπέρβαση του θανάτου.. Όσοι ενώνονται με τον Χριστό δεν φοβούνται τον θάνατο, αλλά τον θεωρούν μετάβαση στην ζωή. Αυτό το βλέπουμε σε δισεκατομμύρια αγίους, μάρτυρας, οσίους, εγγάμους, που έφυγαν με χαρά και ελπίδα προς τον Χριστό.

Είναι χαρακτηριστικό το τέλος της αγίας Γοργονίας, της αδελφής του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, όπως το περιέγραψε ο ίδιος στον επιτάφιο που εξεφώνησε. Ποθούσε την ανάλυσή της (τόν θάνατο) λόγω της μεγάλης παρρησίας που είχε προς τον καλούντα. Είχε αναπτυχθή μέσα στην καρδιά της έρωτας προς τον ερώμενο, "προσθήσω δ’ ότι και τον εραστήν".

Είχε πληροφορηθή την ημέρα της κοιμήσεώς της και όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος, όταν ήλθε η καθορισμένη ημέρα, ετοιμάσθηκε για τον θάνατο και την εκδημία, "καί πληροί τον περί ταύτα νόμον δια της κατακλίσεως". Όταν κατάλαβε ότι έρχεται η ώρα της εξόδου της ψυχής από το σώμα, κατακλίθηκε στο κρεββάτι και περίμενε τον θάνατο. Κοιμήθηκε, αφού προηγουμένως συμβούλευσε τον άνδρα, τα παιδιά και τους φίλους της, και ομίλησε λαμπρώς για τα όσα συμβαίνουν στον ουρανό και έκανε την τελευταία ημέρα "πανηγήρεως ημέρα". Η ημέρα της εξόδου της ψυχής έγινε γι’ αυτήν ημέρα πανηγυριού. Και ο άγιος Γρ
ηγόριος ο Θεολόγος, μιλώντας για τον θάνατό της, λέγει ότι η αδελφή του "λύεται" ή μάλλον καλύτερα "προσλαμβάνεται ή αφίπταται ή μετοικίζεται ή μικρόν προαποδημεί του σώματος".

Στο τέλος του επιταφίου αυτού ο άγιος Γρηγόριος μας παραθέτει και μια λεπτομέρεια, η οποία, όμως, είναι εκφραστική και δηλωτική της υπερβάσεως του θανάτου.

Στο δωμάτιο, όπου βρισκόταν η αγία Γοργονία, την ώρα που πλησίαζε να φύγη από τον κόσμο αυτόν, επικρατούσε "σιγή βαθεία και τελετή τις θανάτου". Είναι ωραιότατος αυτός ο χαρακτηρισμός της ώρας του θανάτου. Πρόκειται για τελετή. Κάτι ψέλλιζε η αγία. Ο πατέρας της πλησίασε για να ακούση τί ακριβώς έλεγε. Και διασώζει την πληροφορία ότι έψελνε τα εξόδια ρήματα, την νεκρώσιμη ακολουθία. "Ψαλμωδία το υπολαλούμενον ήν, και ψαλμωδίας τα εξόδια ρήματα". Ο τρόπος κοιμήσεώς της ήταν, όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, "μαρτυρία της παρρησίας", με την οποία γινόταν η έξοδός της.*

Έτσι φεύγουν από τον κόσμο αυτόν οι άγιοι, όσοι έχουν παρρησία στον Θεό. Φεύγουν με την ελπίδα της αναστάσεως, με την βεβαιότητα ότι θα συναντήσουν τον εράσμιο Νυμφίο. Η ώρα της κοιμήσεως κρύβει ένα μυστήριο, γι’ αυτό και η ένταση τότε είναι μεγάλη. Επικρατούν ανάμεικτα αισθήματα. Μετάνοια, προσευχή, φόβος, ελπίδα, αναμονή συναντήσεως. Γι’ αυτό όχι μόνον αυτός που πεθαίνει πρέπει να προσεύχεται, αλλά και όσοι βρίσκονται γύρω του πρέπει να τον συνοδεύουν με τις προσευχές τους. Αυτήν την ιερή ώρα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με ιερό δέος και έμπνευση πνευματική.

Αξιώθηκα από τον Θεό να βρεθώ σε όλη την διαδικασία της κοιμήσεως ενός αγίου ανθρώπου, του αειμνήστου Γέροντός μου Μητροπολίτου Εδέσσης Καλλινίκου. Όλη του η ζωή ήταν περίοδος προετοιμασίας για τον θάνατο. Συνεχώς τον θυμόταν και τον απασχολούσε. Είχε έντονη μνήμη θανάτου και αυτό επιβεβαιώνεται από πολλά περιστατικά.

Όμως, από την ημέρα που εκδηλώθηκε η ασθένειά του μέχρι την ημέρα που κοιμήθηκε, επτά ολόκληρους μήνες, έζησα την διδαδικασία της τελετής του θανάτου ενός αγίου ανθρώπου. Επτά μήνες βρισκόταν, κατά κάποια αναλογία, στον κήπο της Γεθσημανή. Συνεχώς προσευχόταν για την συνάντηση με το ουράνιο κριτήριο. Ζούσε με ένταση πνευματική, διαρκή νήψη, αδιάλειπτη προσευχή. Έκανε τελεία υπακοή στο θέλημα του Θεού. Αξιώθηκε θείων εμπειριών. Όλα αυτά τα κατέγραψα σε βιβλίο που εξέδωσα για να τιμήσω την μνήμη του. Το γεγονός είναι ότι είδα πώς κοιμούνται τα "παλληκάρια" του Χριστού. Γνώρισα ένδοξη κοίμηση ενός αγνού και αγίου ανθρώπου. Βίωσα τί θα πη υπέρβαση του θανάτου.

"Μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες απ’ άρτι" (Αποκ. ιδ’, 13).

Μακάριοι, όσοι έζησαν με την βίωση της μνήμης του θανάτου. Μακάριοι, όσοι αισθάνθηκαν τον εγκάρδιο πόθο και έρωτα προς τον Νυμφίο Χριστό. Μακάριοι, όσοι πληροφορήθηκαν και γνώρισαν καλά ότι είναι άνθρωποι "άλλου αιώνος", άλλης πατρίδας, άλλου πολιτεύματος. Μακάριοι, όσοι ελκύσθηκαν από τον ερώμενον και τον εραστήν. Μακάριοι, όσοι υπερέβησαν τον θάνατο από την ζωή αυτή. Μακάριοι, όσοι κοιμήθηκαν με την ελπίδα της αναστάσεως. Μακάριοι, όσοι έφυγαν από τον κόσμο αυτόν, ομολογούντες "προσδοκώ ανάστασιν νεκρών". Μακάριοι, όσοι μπορούν να επαναλάβουν το ψαλμικό: "εν ειρήνη επί το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω". Μακάριοι, όσοι έζησαν ως νεκροί για την αμαρτία, και όσοι πέθαναν αναστημένοι από την αμαρτία. Μακάριοι, όσοι εξέρχονται από τον κόσμο αυτόν με την βεβαιότητα ότι πορεύονται στους πατέρας, στον λαό του Θεού.

"Μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες απ’ άρτι".

Μακαρίζω τους ανθρώπους αυτούς που γνώρισαν την δύναμη της ζωής. Νοσταλγώ την μελέτη του θανάτου, που έζησαν, και συγκινούμαι μπροστά στον εγκάρδιο πόθο τους για τον ουρανό.. Και ζητώ τις ευχές τους για να με αγγίξη αυτός ο πόθος, τον οποίο υποψιάζομαι, για να κοιμηθώ εν ειρήνη και μετανοία. Είναι η πιο μεγάλη μου επιθυμία.

Ο αείμνηστος Αρχιμ. Σωφρόνιος σε μια προσευχή που συνέταξε, μεταξύ των άλλων συμπεριλάμβανε και δύο αιτήματα: Το ένα να παρατείνη ο Θεός τις ημέρες της ζωής του, έως ότου προσφέρει σε Αυτόν μετάνοια αληθινή. Το δεύτερο, όταν θα αποφασίση ο Θεός να τον παραλάβη να του προγνωρίση το τέλος, ώστε να προετοιμασθή για την συνάντησή Του.

"Χάρισαί μοι, Κύριε, του γνώναι την αλήθειάν Σου προ του απελθείν με εκ της ζωής ταύτης. Παράτεινον τας ημέρας μου, έως αν προσφέρω Σοι μετάνοιαν αληθινήν. Μη αναγάγης με εν ημίσει ημερών μου, και όταν ευδοκήσης θείναι πέρας τη ζωή μου, προγνώρισόν μοι τον θάνατόν μου, ίνα η ψυχή μου ετοιμασθή προς συνάντησίν Σου.

Εν εκείνη τη ημέρα τη μεγάλη και ιερά δι’ εμέ, γενού μετ’ εμού Κύριε, και απόδος μοι την αγαλλίασιν του Σωτηρίου Σου. Καθάρισόν με από παντός αμαρτήματος φανερού ή κρυφίου, από πάσης ανομίας κεκρυμμένης εν εμοί, και αξίωσόν με προσφέρειν Σοι καλήν απολογίαν ενώπιον του φοβερού Βήματός Σου. Αμήν."*

Αυτά τα δύο αιτήματα είναι οι πιο προσφιλείς δεήσεις μου.

Παρακαλώ τον αναγνώστη να προσευχηθή για μένα στον Θεό για την εκπλήρωσή τους.

Αδιάλειπτη ας είναι η προσευχή μας:

"Τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής ημών εν
ειρήνη και μετανοία εκτελέσαι παρά του
Κυρίου αιτησώμεθα".

"Χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώ-
δυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά και καλήν
απολογίαν την επί του φοβερού Βήματος
του Χριστού αιτησώμεθα".

Διάπυρη ας είναι η κραυγή:

"Π α ρ ά σ χ ο υ Κ ύ ρ ι ε"

[Misha]

Ο γεροντας Πορφυριος ελεγε πως "Δεν υπαρχει θανατος" μεταφεροντας μας το διαρκες αναστασιμο μηνυμα του Κυριου μας,οπως παλιοτερα ο οσιος Σεραφειμ του Σαρωφ που υποδεχοταν τους εποισκεπτες του ολο το χρονο με τον αναστασιμο χαιρετισμο "Χριστος Ανεστη, χαρα μου!"



Ο υμνος που αγαπουσε ο γεροντας Επιφανιος ισως πιο πολυ απο καθε αλλον ειναι ο αναστασιμος:

"Θανατου εορταζομεν νεκρωσιν
Αδου την καθαιρεσιν
αλλης βιοτης της αιωνιου απαρχην
και σκιρτωντες υμνουμεν τον αιτιον...."


Νεκρωθηκε ο θανατος κι εγινε απλη μεταβαση στην αιωνια ζωη,την οποια ειθε να αξιωθουμε με την Χαρη του Κυριου μας και τις ευχες των Αγιων μας.

[Iosif]

Κυκλοφορούν τα δύο επόμενα έγκυρα βιβλία, που φωτίζουν το μυστήριο του θανάτου με την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη.

1) «Η προσδοκία μας. Λόγος προς τους πενθούντας», του αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Το βιβλίο περιέχει το πρωτότυπο αρχαίο κείμενο, μαζί με εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια, που γράφηκαν από τον μακαριστό Αρχιμανδρίτη Παγκράτιο Μπρούσαλη. Εκδόσεις : «Επέκταση».
2) «Άμωμοι εν οδώ αλληλούϊα». Είναι ένα εκτενές ερμηνευτικό σχόλιο στην Νεκρώσιμη Ακολουθία. Το βιβλίο έγραψε ο γνωστός Πανεπιστημιακός Καθηγητής Θεολογίας Ανδρέας Θεοδώρου, και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

[Επισκέπτης]

Η Επισκέπτρια, αδελφή «pelagia» έγραψε:

«Αυτά τα δύο αιτήματα είναι οι πιο προσφιλείς δεήσεις μου. Παρακαλώ τον αναγνώστη να προσευχηθεί για μένα στον Θεό για την εκπλήρωσή τους.»…

…Της το εύχομαι ολόψυχα, ευχαριστώντας την παράλληλα για το όμορφο κείμενό της. Της εύχομαι ακόμα, να έχει πράγματι δικαιώσει ο Θεός τον μεταστάντα μητροπολίτη και γέροντά της…
…Και το σχετικό περί αυτού (και του θανάτου του) βιβλίο της, μακάρι να μην περιέχει τις ακρότητες και τις υπερβολές θρησκοληψίας που χαρακτηρίζουν κάποια άλλα βιβλία εκδοθέντα πρόσφατα με σκοπό (αν όχι τον χρηματισμό κυρίως, αλλά τουλάχιστον) την... «αγιοποίηση» κάποιων «θαυματουργών» σύγχρονων «γεροντάδων»…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ


ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΛΟΓΙΑ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ ΣΕ ΠΟΝΕΜΕΝΗ ΑΔΕΛΦΗ ΨΥΧΗ:
01/08/2005

Αγαπητή……..
Σε καταλαβαίνω που είσαι συντετριμμένη.

Ο “λατρευτός” σου αδελφός όμως δεν χάθηκε, αλλά πέρασε στην αιωνιότητα.
Είναι στα χέρια του Θεού!
Και δεν πεθαίνουμε, δεν χανόμαστε, διότι η ψυχή μας είναι αθάνατη και ο χρόνος μέχρι τη Δεύτερη Παρουσία του Χριστού, είναι μακρύς μόνο για εμάς που ζούμε στον κόσμο αυτό.

Ο πραγματικός θάνατος είναι μόνον ο χωρισμός της ψυχής από τον Θεό.
Τα “λατρευτά” μας πρόσωπα που η ψυχή τους χωρίστηκε από το σώμα τους, ούτε που καταλαβαίνουν θάνατο, αλλά αυτόματα, σαν να κοιμήθηκαν λίγο και ξύπνησαν, φθάνουν στην Ανάσταση των νεκρών για την οποία λέμε στο Σύμβολο της Πίστεως ότι την προσδοκούμε, για να ζήσουμε την Αιώνια Ζωή.

Όσοι έφυγαν για το ταξίδι της αιωνιότητας πριν από μας, θα μας προλάβουν, όσους ζούμε Εκείνη την Ημέρα, λέει ο απόστολος Παύλος, θα μας προλάβουν στην προϋπάντηση του Χριστού που έρχεται, στο «ουράνιο» ραντεβού, θα μας προλάβουν σωματικά, αναστημένοι!

Άλλωστε η Αγία Γραφή, η Καινή Διαθήκη, τελειώνει (με το βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννη) με τα λόγια γεμάτα λαχτάρα: Αμήν! Ναι! Έλα Κύριε Ιησού!..

Ο «λατρευτός» σου αδελφός, τον οποίο εύχομαι να τον θυμάσαι πολλά χρόνια και να τον μνημονεύεις στις προσευχές σου, μας πρόλαβε και έφθασε πρωτύτερα από εμάς στον Λατρευτό μας Ιησού.

Είναι επομένως λόγος αυτός για να είσαι συντετριμμένη; Όχι!

Λυπημένη ναι, όπως και εγώ λυπάμαι μαζί σου για τον σύντομο αυτό χωρισμό. Ο θάνατος προκαλεί λύπη διότι είναι κάτι το αφύσικο, έξω από το σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο. Το σχέδιο του Θεού, ήταν η αθανασία του ανθρώπου, σχέδιο που το φίδι (ο Διάβολος με την εισαγόμενη αμαρτία), προσπάθησε (αλλά δεν το πέτυχε ολοκληρωτικά) να ματαιώσει.
Εκεί όμως, στον Παράδεισο, έχουμε και το «πρώτο ευαγγέλιο», την υπόσχεση του Θεού ότι θα έρθει ο Χριστός ο Σωτήρας, του οποίου τη φτέρνα μόνο θα δαγκώσει το φίδι (και εννοούσε την Σταύρωση του Χριστού) ενώ Αυτός, ο Χριστός, θα του σπάσει, λέει, το κεφάλι (και εννοούσε την Ανάσταση του αναμάρτητου Ιησού), προσφέροντας την σωτηρία σε όσους τον πιστεύουν, Αυτόν τον Χριστό.

… Εύχομαι λοιπόν και προσεύχομαι, να έχει αναπαύσει ο Θεός την ψυχή του αδελφού σου, και να τον έχει κατατάξει στους δίκαιους στην ουράνια Βασιλεία Του.

Αν θέλεις δε, πες μου και το όνομά του για να το μνημονεύω και εγώ την κατάλληλη στιγμή κάθε φορά που εκκλησιάζομαι, μαζί με τα ονόματα όλων των δικών μου, φίλων και συγγενών.

«Μη κλαίτε, δεν πέθανε αλλά κοιμάται» ήταν και τα λόγια του Ιησού σε μια παρόμοια περίπτωση, πριν το θαύμα Του να αναστήσει νεκρό…

Μην κλαις λοιπόν, αλλά έχε ειρήνη και γαλήνη στην ψυχή σου, διότι ο αδελφός σου απλά κοιμάται…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

ΛΟΓΙΑ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ)
01/08/2005

Αγαπητή ……
Ο Θεόπνευστος ποιητής του 118ου Ψαλμού θλιβόταν πολύ στη ζωή του, όμως δεν έχανε την ελπίδα του. Προχωρούσε γαλήνιος και με θάρρος, διότι έπαιρνε δύναμη, αντλούσε παρηγοριά από το λόγο του Κυρίου Παντοκράτορα. Μελετούσε τακτικά τα ιερά κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, την Πεντάτευχο και τους Προφήτες και είχε ως παρηγοριά και στήριγμα του τον λόγο του Θεού στις δυσκολίες του και στις δοκιμασίες του. Ο ίδιος μας βεβαιώνει ότι προσευχόμενος στο Θεό έλεγε: «Κύριε, με βρήκανε θλίψεις και στενοχώριες και ανάγκες πιεστικές. Οι άγιες εντολές Σου όμως είναι η παντοτινή γλυκιά μελέτη μου, διότι αυτή η σπουδή και η μελέτη με παρηγορεί και με ενισχύει» (Ψαλ. ριη΄).
Δεν παρέλειψε ούτε κάτω από δυσμενείς συνθήκες να μελετάει τον νόμο του Θεού. Διάβαζε την Αγία Γραφή και μάθαινε να υπομένει όλα τα δεινά. Αυτό το παράδειγμα μας διδάσκει ότι μέσα στις θλίψεις και τις δοκιμασίες μας, τους πειρασμούς και τις στενοχώριες μας Η ΜΟΝΗ ΑΣΤΕΙΡΕΥΤΗ ΠΗΓΗ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ο Θεόγραφος λόγος Του, που πρέπει να σπουδάζουμε και να μελετάμε τακτικά.
Μας χρειάζεται αυτή η μελέτη της Αγίας Γραφής, της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Διότι με αυτή μας μιλάει ο Θεός. Μελέτη, ιδίως ΣΕ ΚΑΘΕ ΔΥΣΚΟΛΗ ΩΡΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ, ΟΤΑΝ ΚΥΜΑΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΤΥΠΟΥΝ ΑΛΥΠΗΤΑ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ Ή ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ. Και είναι τα κύματα αυτά, δηλαδή οι θλίψεις και οι δοκιμασίες μας, πολλές φορές μεγάλα, ξαφνικά, απειλητικά…

…Και μας κάνουν να πονούμε και να απελπιζόμαστε!

…Είναι οι θάνατοι προσφιλών (κακώς λέμε «λατρευτών») μας προσώπων, οι αρρώστιες που ίσως είναι πολυχρόνιες, τα οικονομικά αδιέξοδα, οι αδικίες και οι συκοφαντίες, οι διωγμοί και η αχαριστία των ανθρώπων που ευεργετήσαμε, η εγκατάλειψη από οικείους μας, λυπηρά γεγονότα που μας πικραίνουν – απελπίζουν και μας στενοχωρούν πολύ, και τόσα άλλα δεινά.

Αγαπητή ……..

…Ποιος λοιπόν, θα μας ενισχύσει – στηρίξει και παρηγορήσει στις θλίψεις μας τις μικρές και τις μεγάλες, στον πόνο μας και στις πιεστικές ανάγκες μας; Πλούτη και χρήματα, διπλώματα και αξιώματα, περιούσιες και ανέσεις αδυνατούν να μας παρηγορήσουν. Μήπως άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι, οι οποίοι δεν έχουν φόβο Θεού, δεν μελετούν τον λόγο του Θεού, και δεν είναι συνδεδεμένοι με τον Χριστό και την Εκκλησία Του; Αυτοί, αντί να μας παρηγορήσουν στον πόνο μας, με τα λόγια τους πληγώνουν περισσότερο την καρδιά μας, παρουσιάζονται κοντά μας αδέξιοι παρηγορητές, «παρακλήτορες κακών πάντες».

Πηγή παρηγοριάς για κάθε πονεμένο και θλιβόμενο είναι η Αγία Γραφή, η οποία είναι έργο του Αγίου Πνεύματος, το Οποίον ονομάζεται «Παράκλητος». Είναι ο κατʼ εξοχήν Παρηγορητής όλων των ανθρώπων. Μέσα στις Θεόπνευστες σελίδες της, η πονεμένη ψυχή αναπαύεται, ενισχύεται, παρηγορείται. Γιατί άραγε παρηγορούμαστε διαβάζονται τα ιερά κείμενά της; Διότι μέσα σε αυτά θαυμάζουμε την απέραντη αγάπη του Θεού. Βλέπουμε ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο Πλάστης μας, αλλά και ο Ουράνιος Πατέρας που στοργικά προνοεί για εμάς τα παιδιά Του. Με την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη μας μιλάει ο Ίδιος ο Θεός και μας υπόσχεται ότι ποτέ δεν θα μας εγκαταλείψει, αλλά θα παραμείνει κοντά μας όλες τις ημέρες της ζωής μας. «Ου μη σε ανώ ουδʼ ου μη σε εγκαταλίπω». Διαβάζουμε μέσα στην Αγία Γραφή ότι ο Κύριος μας υπόσχεται ότι φροντίζει ασυγκρίτως περισσότερο για την τροφή μας και την ενδυμασία μας από ό,τι φροντίζει για τα άνθη του αγρού και τα πετεινά του ουρανού. Αλήθεια πόσο μας παρηγορούν και ανακουφίζουν αυτές οι υποσχέσεις περί προστασίας, πατρικής και στοργικής Πρόνοιας του Θεού!

Ακόμη πληροφορούμαστε μέσα από το νόμο του Θεού ότι ο πανάγαθος Κύριος υπόσχεται ανταμοιβή σε αυτούς που υπομένουν τις θλίψεις τους. Επιτρέπει η πατρική Του αγάπη τις θλίψεις για τη σωτηρία της ψυχής μας και μας υπόσχεται ότι δεν θα μας αφήσει να δοκιμαστούμε περισσότερο από ό,τι μπορούμε. Ζητάει την υπομονή στις θλίψεις μας, αλλά υπόσχεται και την αμοιβή της υπομονής. Υπόσχεται στους υπομένοντες, την μακάρια και αιώνια ζωή, την επουράνια Βασιλεία Του με τα αιώνια κάλλη της και τα πνευματικά αγαθά της. Και ό,τι υπόσχεται ο Θεός το εκπληρώνει επακριβώς. «Πιστός γαρ ο επαγγειλόμενος» λέει ο απόστολος Παύλος.

Είναι η Αγία Γραφή η μοναδική πηγή παρηγοριάς.
Στις σελίδες της διαβάζουμε: «Δια της υπομονής και της παρακλήσεως των γραφών την ελπίδα έχωμεν». Πληροφορούμαστε ότι ο Θεός είναι «Θεός πάσης παρακλήσεως», είναι «ο παρακαλών ημάς εν πάση τη θλίψη ημών», και οι εντολές Του «λόγοι παρακλήσεως». Από το Ευαγγέλιο ακούνε οι θλιμμένοι το προσκλητήριο του Κυρίου: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς». Όλοι οι κουρασμένοι από το βάρος της αμαρτίας, από τα βάσανα, τις ταλαιπωρίες, τις απογοητεύσεις της ζωής, κοντά στον Κύριο θα βρουν τη γαλήνη, την ειρήνη και την ειρήνη της ψυχής τους.

Λοιπόν, «Ας μαίνεται, ας αφρίζει η θάλασσα της ζωής μας. Εμείς πλέουμε με γαλήνη. Διότι έχουμε κυβερνήτη την ανάγνωση των Γραφών», μας λέει ο ιερός Χρυσόστομος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

20/08/2005

Αγαπητή ……

Αχ, ποιος μπορεί να σταθεί αδιάφορος μπροστά στο πρόβλημα του θανάτου; Ποιος μπορεί να πει ότι δεν τον απασχολεί και δεν τον συγκλονίζει; Το πρόβλημα αυτό ή το λύνει κανείς, ή αυτό γίνεται ο εφιάλτης του.

Κάποια γεγονότα είναι αποκαλυπτικά.
Φανερώνουν το δράμα της ψυχής που έχει στενέψει τους ορίζοντές της και δεν αντιμετωπίζει τα μεγάλα προβλήματα με το φως της αιωνιότητας. Μοιάζει με ουρανοδρόμο αετό καταδικασμένο να γυροφέρνει σε μια αυλή.

Ποιες χαρές να ζήσει μια ψυχή, όταν της λέμε, ότι το παν τελειώνει σε ένα παγερό τάφο;

Ο Ιταλός συνθέτης Ιάκωβος Πουτσίνι (1858 – 1927) αγαπήθηκε όσο λίγοι από τον ιταλικό λαό για τα μελοδράματά του. Χάρη στο μελωδικό του χάρισμα γνώρισε μεγάλες επιτυχίες. Η δόξα τον καταδίωκε αδιάκοπα. Πάνω στις όπερές του, με τα μελωδικά του φτερά, ανέβηκε τις πιο ψηλές κορφές της φήμης και του θριάμβου. Παγκόσμια η αναγνώριση. Τι του έλειπε; Τίποτα. Πλούτη, δόξα, ηδονές, όλα στη διάθεση του. Είχε ό,τι και όσα θα μπορούσε να επιθυμήσει ο πιο απαιτητικός άνθρωπος. «Είχε» τα πάντα, αλλά… τίποτε δεν είχε! Του έλειπε ένα. Αυτό που όταν λείπει, λείπουν όλα. Του έλειπε η δυνατή πίστη στο Θεό και στην αιωνιότητα, η ακλόνητη πίστη στη ζωή μετά τον θάνατο.

Με την πίστη αυτή η ζωή γίνεται όμορφη, ισορροπημένη, χαρούμενη. Αποκτά νόημα και περιεχόμενο, διότι δεν στενεύει τους ορίζοντές της. Προεκτείνεται και επεκτείνεται στην αιωνιότητα. Χωρίς αυτή η ζωή είναι άδεια.

Το ομολογεί ο ίδιος ο συνθέτης, όχι σε μια δύσκολη στιγμή. Το ομολογεί, όταν η δόξα του έστελνε τα πιο γλυκά της χαμόγελα. Να τι ένιωθε:

«Επιτυχίες; Τι να τις κάνεις, αφού οπωσδήποτε έρχονται τα γηρατειά και ο θάνατος; Θα ήθελα να φτιάξω νέες όπερες, να γράψω περισσότερη μουσική, αλλά, αλίμονο, δεν έχω πια αυτή τη δυνατότητα»!..

Αχ! Αχ! Αχ!

Υπάρχουν όμως και τραγικότερες
(από αυτήν του συνθέτη Ιάκωβου Πουτσίνι) περιπτώσεις.

Ο Γάλλος ουμανιστής Ραμπελέ προτού αφήσει την τελευταία του αναπνοή, άφηνε και την τελευταία του ελπίδα: «Ας πέσει η αυλαία. Η παράσταση τελείωσε»!..

Να περιγράψει κανείς το τέλος του μεγάλου αρνητή, του Βολτέρου; «Ένα χέρι με αρπάζει και με σέρνει στο δικαστήριο του Θεού»…

Ο φιλόσοφος του υλισμού ο Hobbes, στέκεται μπροστά στο θάνατο με φόβο, διότι τον βλέπει σαν «τρομερό πήδημα στο σκοτάδι»…

Αγαπητή ….

Τι με έπιασε και τα αραδιάζω όλα αυτά, στα καλά καθούμενα;
Θέλω να φιλοσοφήσω με τα παραδείγματα αυτά, και να σου πω ότι το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι χωρίς την πίστη στην ανάσταση του Σωτήρα Χριστού, (χωρίς το φως που αναπήδησε από τον άδειο τάφο του Κύριου, τότε), το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι χωρίς την πίστη αυτή, «είμαστε οι ελεεινότεροι από όλους τους ανθρώπους» σύμφωνα και με τα λόγια του απόστολου Παύλου από την επιστολή του στους Κορίνθιους.

…Φιλοσοφώ, και λέω ότι είναι φοβερό το να αισθάνεται κανείς δέσμιος του θανάτου.
Το να τον φοβάται, δηλαδή, διότι τον θεωρεί ως τον πιο ακαταμάχητο εχθρό.
Υπάρχει πιο μεγάλη δυστυχία;
Μια τέτοια τοποθέτηση κάνει τη ζωή αβάσταχτη. Γίνεται πηγή αγωνίας.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ(του Γ. Δροσίνη):

Τι λοιπόν;
Της ζωής μας το σύνορο,
θα το δείχνει ένα ορθό κυπαρίσσι;
Κι απʼ ότι είδαμε, ακούσαμε, αγγίξαμε,
τάφου γη θα μας έχει χωρίσει;

Ό,τι αγγίζουμε, ακούμε και βλέπουμε,
τούτο μόνο «ζωή μας» το λέμε;
Κι αυτό τρέμουμε μήπως το χάσουμε,
και χαμένο στους τάφους το κλαίμε;

Σʼ ό,τι αγγίζουμε, ακούμε και βλέπουμε,
της ζωής μας ο κόσμος τελειώνει;
Τίποτε άλλο; Στερνό μας απόρριμμα,
το κορμί που σκορπιέται και λιώνει;

Κάτι ανέγγιχτο, ανήκουστο, αθώρητο
μήπως κάτω απʼ τους τάφους ανθίζει;
…Κι ό,τι μέσα μας κρύβεται αγνώριστο
μήπως περʼ απʼ τον τάφο αρχίζει;

Η ψυχή, ταξιδεύτρα μεσʼ τʼ άπειρο,
σταλαμίδα νερού μήπως μοιάζει,
που ανεβαίνει στα νέφη απʼ τα πέλαγα
κι απʼ τα νέφη στους κάμπους σταλάζει;

Μήπως ό,τι θαρρούμε βασίλεμα
γλυκοχάραμʼ αυγής είναι πέρα;
…Κι αντί να ʼρθει μια νύχτʼ αξημέρωτη
ξημερώνει μιʼ αβράδιαστη μέρα;

Μήπως είνʼ η αλήθεια στο θάνατο,
κι η ζωή μήπως κρύβει την πλάνη;
Ό,τι λέμε πως «ζει» μήπως πέθανε
κι είναι αθάνατο ότι έχει «πεθάνει»;



…ΚΑΙ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ(του Κατηχητικού Σχολείου):

«Πίστευε – ΠΡΟΣΜΕΝΕ, όσο θα ζεις,
τον Ιησού μας μια μέρα θα δεις,
εκεί ψηλά – εκεί ψηλά,
να σου χαμογελά»!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

ΤΑ ΚΑΤΗΧΗΤΟΠΟΥΛΑ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΗ

Βγήκαν απ΄ τη χώρα της δουλείας
ψάχνοντας τη γη της λευτεριάς…
Δίψασαν στην έρημο του πόνου,
λύγισαν στη θλίψη της σκλαβιάς.

Πέρασαν έρημους και ποτάμια
νικήσαν λαούς πολεμικούς…
Έφαγαν ορτύκια, χόρτασαν με μάννα
λάτρεψαν και άλλους, ψεύτικους θεούς!

Επωδός:

Στο δρόμο προς τη γη της επαγγελίας
σε τούτο το στρατί το μαρτυρικό,
βάδισε Εκείνος κι όλα τα παιδιά Του
πορεύονται μαζί Του προς τον ουρανό. (δις)

Η γη της Χαναάν δεν μας περιμένει,
μα κάποια άλλη γη μας καρτερεί…
Έχει ετοιμαστεί κι άλλο δεν μας μένει
παρά μόνο η υπόσχεση αυτή!

Στο δρόμο προς τη γη της επαγγελίας…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

ΛΟΓΙΑ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ)
17/08/2005

Αγαπητή …..

Έτσι είναι, όπως το λέει ο ύμνος…..
Ο Χριστός, νίκησε τον «Άδη», διέλυσε το Βασίλειο του θανάτου!
…Και στον (μετανοημένο) ληστή είπε ότι αυθημερόν θα ήταν μαζί Του
(με τον Χριστό) στον Παράδεισο!
Δεν «πέρασε» ο ληστής από τον Άδη!

…Το ίδιο και ο αδελφός σου εφόσον τον κάλεσε ο Θεός, διότι Εκείνος ξέρει αν έτσι ήταν πρέπον για το συμφέρον του. «Τα καλά και συμφέροντα» για τις ψυχές μας δεν ζητάμε; Ή μήπως όχι;

Άνθρωπος (ψυχή) κοντά στο Θεό, είναι «Μακάριος», ευτυχισμένος τόσο εδώ, όσο στον Ουρανό!.. Μη ξεχνάς (για να μη σε «πάρει η κάτω βόλτα») το τραγούδι μας, το «εκεί ψηλά»!

Αντίθετα, «Μακαρίτες» - ζωντανοί νεκροί – είμαστε εμείς, που αν και έχουμε αθάνατη ψυχή (Πνεύμα, «εικόνα και ομοίωση» του Θεού), στην περίπτωση που ζούμε «σαν άθεοι στον κόσμο» αυτό, βουτηγμένοι μέχρι το λαιμό στην αμαρτία και στην ενσυνείδητη αποστασία…

Εμάς πρέπει να μας κλαίει κανείς!
Και το κάνουν, λέει, αυτό οι «φύλακες άγγελοί» μας στον Ουρανό…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

[Επισκέπτης]

Η επέλαση του χιονιά, μας κάνει να θυμηθούμε το ρητό:
«Δριμύς ο χειμών αλλά γλυκύς ο Παράδεισος»!..

…Και το τραγούδι:
Η ψυχή μας στον αγώνα,
γρανιτένια θα γενεί,
και απʼ τον πιο βαρύ χειμώνα…
άνοιξη γοργά θα ʼρθεί!

Του Χριστού μας χελιδόνια,
δεν λυγίζουμε ποτέ,
κι απʼ τα πρώτα μας τα χρόνια…
μέχρι τέλους νικηταί…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ