Η πρόσφατη εύρεσις Αγ.Λειψάνων του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ

[smarios]

ΠΑΣΧΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΧΕΙΜΩΝΑ
Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΥΡΕΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ
ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ
Μια φοβερή βροντή ακούστηκε τα μεσάνυκτα της 11ης Ιανουαρίου 1991 στις χιονισμένες εκτάσεις που διασχίζει ο ποταμός Νέβας, κι ένας κεραυνός φώτισε αστραπιαία ολόκληρη την Πετρούπολη. Η βροντή ήταν τόσο δυνατή, ώστε πολλοί πετάχτηκαν τρομαγμένοι από τον ύπνο κι έτρεξαν να κοιτάξουν από τα παράθυρα. Η πρώτη σκέψις που γεννήθηκε στον χαράσσοντα αυτές τις γραμμές ήταν ότι επρόκειτο για κάποια έκρηξη η καταστροφή. Την ίδια ημέρα άρχισε απροσδόκητα ν' ανεβαίνει η στάθμη του Νέβα. Τα νερά του, κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας, ανέβηκαν δύο μέτρα ψηλότερα. Οι σημαδούρες στη νησίδα Βασιλιέφσκι μόλις που πρόβαλαν από το νερό. Γι' αυτήν την παράδοξη"καιρική ανωμαλία" έγραψαν την άλλη μέρα ακόμη και οι εφημερίδες της Πρωτευούσης. Μ' ένα τέτοιο σημείο ανήγγειλε ο όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ την επανεύρεση των
Αγίων Λειψάνων στην παλαιά Πρωτεύουσα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η είδησις γι' αυτή την νέα εύρεση, που ανακοινώθηκε στη χριστουγεννιάτικη ακολουθία, ήταν ξαφνική, αλλά όλοι την περίμεναν... Στις 4 μ.μ. της 11ης Ιανουαρίου, στον Καθεδρικό ναό της Παναγίας του Καζάν, στην Πετρούπολη -που θεωρητικά είναι ακόμη μουσείο θρησκειών και αθεΐας!- ένα βάθρο καλυμμένο με στόφα βρισκόταν στη μέση, κάτω από τον τρούλλο, έτοιμο να δεχθεί τα άγια λείψανα του Αγίου Σεραφείμ. Μπροστά σ' αυτό στεκόταν ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών Ρωσιών Αλέξιος ο Β', που κατέφθασε από τη Μόσχα ειδικά για να παραλάβει τ' άγια Λείψανα. Στο σολέα, στη θέση όπου κάποτε δέσποζε το επιβλητικό ασημένιο εικονοστάσι-που αφαίρεσαν και έλιωσαν το έτος 1920-, ένα παραβάν έκρυβε τώρα με αιδημοσύνη την αθεϊστική έκθεση. Τα φώτα του μουσείου είχαν σβήσει. Αναμμένος ήταν μόνο ο κεντρικός πολυέλεος. Και φάνηκε για λίγο ότι η Εκκλησία μας είχε ανοιχθεί πάλι και ότι πάλι στον χώρο αυτό λατρευόταν ο Θεός. Δυο επίσκοποι και μερικοί ιερείς πέρασαν πίσω από το παραβάν, στο βάθος του Ναού, στο σκοτάδι, για να φέρουν τα άγια Λείψανα. Στο ναό επεκράτησε η απόλυτη ησυχία της αγωνιώδους αναμονής. Η Ησυχία για την οποία λέει ο λαός: "'Αγγελος πέρασε....". Παρατηρούσα το τραπέζι στο κέντρο του ναού. Μα είναι δυνατόν; Εδώ τώρα θα τοποθετήσουν τα τίμια οστά του Αγίου Σεραφείμ! Πως είναι δυνατόν να ζούμε τόσα χρόνια σ' αυτήν την πόλη, να περνούμε τόσες φορές έξω απ? αυτό το ναό, και να μη γνωρίζουμε ποιός μυστικά αναπαυόταν εκεί μέσα, ποια αγιότης ήταν δίπλα μας! Πόσον καιρό μας ήταν άγνωστη η τύχη των λειψάνων του μεγάλου αγίου της Ρωσικής γης... Το 1920 έκλεισαν το μοναστήρι του Σαρωφ. Οι κομισάριοι πήραν τα Αγια Λείψανα του οσίου Σεραφείμ και τα μετέφεραν άγνωστο που. Από τότε τίποτα δεν ήταν γνωστό γι' αυτά πέρα από την προφητεία του ιδίου του οσίου, ότι "σωματικά δεν θα επανέλθει στο Σαρώφ...". Ήδη όμως, στα τωρινά χρόνια της γκλάζνοστ, κατορθώθηκε να βρεθούν κάποια ντοκουμέντα, σύμφωνα με τα οποία τα άγια Λείψανα, μετά την αφαίρεσή τους από την Μονή του Σαρωφ, παρεδόθησαν στο αντιθρησκευτικό μουσείο τεχνών της Μόσχας που στεγαζόταν στο Μοναστήρι Ντονσκόϊ. Το μουσείο αυτό κλείστηκε γύρω στο 1930, κατά την "πενταετία της αθεΐας", οπότε τα άγια λείψανα παρεδόθησαν στο κεντρικό αθεϊστικό μουσείο της Μόσχας. Αλλά και αυτό κλείσθηκε το 1946. Από το έτος εκείνο τα ίχνη των λειψάνων χάθηκαν για πάντα -έτσι νόμιζαν οι περισσότεροι... Και να! Στις αρχές Νοεμβρίου του 1990 κάποιοι υπάλληλοι του Μουσείου Θρησκειών και Αθεΐας της Πετρουπόλεως ανακάλυψαν στο...τμήμα ταπήτων (!) ένα άγνωστο αντικείμενο, στο οποίο μέχρι τότε κανείς δεν είχε δώσει σημασία. Το αντικείμενο εκείνο είχε σχήμα ορθογώνιο και ήταν τυλιγμένο με πανί, ραμμένο καλά. Αφαίρεσαν το πανί και είδαν μια ξύλινη βάση, και επάνω της, καλυμμένο με βαμβάκι και τυλιγμένο με επιδέσμους, το λείψανο κάποιου αγνώστου ακόμη αγίου. Όλα τα οστά υπήρχαν στην θέση τους. Η κάρα είχε τα μαλλιά και τα γένια. Στα χέρια φορούσε γάντια και στα πόδια μπότες. Ένα πλευρό όμως ήταν σπασμένο, καθώς και η λεκάνη. Ο υπάλληλος του Μουσείου Σέργιος Νικολάγιεβιτς Παύλωφ, παρών κατά την εύρεση των λειψάνων, διηγείται πως όταν έβγαλαν από τα χέρια τα δύο λευκά επιμάνοικα από ατλάζι, στο μεν ένα διάβασαν την χρυσοκεντημένη φράση "Σβιατίι ότσε Σεραφείμ" (άγιε Πάτερ Σεραφείμ), στο δε άλλο την συνέχεια "μολί Μπόγα ο-νας" (πρέσβευε τω Θεώ υπέρ ημών). "Όταν είδα το όνομα Σεραφείμ", συμπλήρωσε ο Σ.Ν. Παύλωφ, "κατάλαβα αμέσως ποιόν βρήκαμε. Διότι Σεραφείμ έναν έχουμε εμείς!". Επιπλέον, στη θέση του στήθους βρισκόταν ο γνωστός μπρούτζινος σταυρός, δώρο της μητέρας του που φορούσε πάντα. Το περίεργο είναι ότι στο Μουσείο δεν βρέθηκε κανένα σχετικό ντοκουμέντο η κάποια περιγραφή των λειψάνων. Θαρρείς και δεν υπήρχαν εκεί. Είχαν παραδοθεί στο Μουσείο το καλοκαίρι του 1989 χωρίς κανένα χαρτί. Ένας υπάλληλος του Μουσείου εξηγεί ως εξής αυτήν την παράξενη τακτική: "Προς τα λείψανα, όπως και προς κάθε άλλο ιδεολογικό όπλο, συμπεριφέρονταν με τέτοιο τρόπο, ώστε με την πρώτη ευκαιρία να μπορούν να τα εξαφανίσουν, χωρίς ν' αφήνουν κανένα στοιχείο". Και να! Τα άγια Λείψανα, τοποθετημένα στην αστραφτερή επίχρυση λάρνακα, μεταφέρθηκαν από τις σκοτεινές αποθήκες του Μουσείου στο κέντρο του ναού επί των ώμων των Αρχιερέων και ιερέων. Ο Πατριάρχης, στη θέα των λειψάνων, στάθηκε ακίνητος, σαν παγωμένος, για πολλή ώρα. Μετά πλησίασε και προσκύνησε το μέτωπο της κάρας του οσίου του Θεού. Ακριβώς 70 χρόνια παρέμειναν τα σεπτά λείψανα του οσίου Σεραφείμ στην αθεϊστική αιχμαλωσία. 70 χρόνια είχαν περάσει και από την κοίμησή του (1833) μέχρι την ανακήρυξή του σε άγιο (1903) και την πρώτη ανακομιδή των αγίων λειψάνων του -αυτή ήταν ίσως η πιο φωτεινή εβδομηκονταετία της Ρωσικής ιστορίας. 70 χρόνια αναγκαστήκαμε να περιμένουμε και για την δεύτερη εύρεση των λειψάνων του -αυτή ήταν οπωσδήποτε η πιο τραγική εβδομηκονταετία της Ρωσικής ιστορίας. Στο καθεδρικό ναό της Παναγίας του Καζάν, εκφωνήθηκαν λόγοι. Ο Πατριάρχης είπε ότι πλησιάζει το τέλος του αθεϊσμού, που είχε κηρυχθεί από άκρη σε άκρη της Ρωσίας. Ο διευθυντής του Μουσείου Σ. Κουτσίνσκυ εξέφρασε, αντίθετα, τον φόβο, μήπως η στρατευμένη αθεΐα αντικατασταθεί από την... "στρατευμένη θρησκευτικότητα!" Την ώρα που ψαλλόταν η παράκλησις μπροστά στη λάρνακα, μία απερίγραπτη ευφροσύνη και πνευματική χαρά είχε πλημμυρίσει το εκκλησίασμα. Λες και ο ίδιος ο όσιος Σεραφείμ παρευρισκόταν ζωντανός ανάμεσά μας και χαιρετούσε τον καθένα μας με το γνωστό κοινό "χαρά μου". Με δάκρυα οδύνης είχαν αποχαιρετήσει οι πιστοί το 1920 το τίμιο λείψανο, όταν το άρπαξαν οι κομισάριοι. Με δάκρυα χαράς, αντίθετα, δέχονταν τώρα την επιστροφή του. Όταν ακόμα ζούσε ο όσιος Σεραφείμ, έλεγε σχετικά με τον χρόνο της μελλοντικής ανακηρύξεώς του: "Στα μέσα του καλοκαιριού θα γιορτάσουν το Πάσχα". Πράγματι, το καλοκαίρι του 1903, όταν συγκεντρώθηκαν στο Σαρωφ εκατόν πενήντα χιλιάδες λαού, με επικεφαλής τον Τσάρο για να τιμήσουν την επίσημη ανακήρυξη του οσίου, όλοι ονόμασαν το γεγονός "Πάσχα του Σαρώφ". Γιατί το καλοκαίρι εκείνο λησμονήθηκαν όλα τα προβλήματα, οι διχόνοιες και οι κοινωνικές συγκρούσεις, και ολόκληρη η Ρωσία ενώθηκε μπροστά στον Τάφο του "φτωχού Σεραφείμ". Αλλά και η χαρά της δευτέρας ευρέσεως των λειψάνων του οσίου Σεραφείμ μπορεί να συγκριθεί μόνο με την πασχαλινή χαρά. Μόνο που τώρα δεν ήταν καλοκαιρινό, αλλά "χειμωνιάτικο Πάσχα", αφού στα μέσα του χειμώνος έπεσαν ανοιξιάτικες βροντές και στις όχθες του Νέβα "γιόρτασαν το Πάσχα". Όσο ζούσε ο όσιος, ποτέ δεν επισκέφθηκε την Πετρούπολη. Όμως, μετά την κοίμησή του, ευδόκησε να επισκεφθεί δια των Αγίων Λειψάνων του την παλαιά Πρωτεύουσα της χώρας μας, από την οποία εξήλθε το βδέλυγμα της ρωσικής ερημώσεως. Ίσως η παραμονή του για τόσα χρόνια στην πόλη αυτή να επέφερε την κάθαρσή της από τις πολλές της ανομίες. Λέτε, μαζί με τα άγια λείψανα, να φανερώθηκε, επιτέλους, και η πασχαλινή χαρά για τη Ρωσία; Περίπου ένα μήνα διήρκεσε το "χειμωνιάτικο Πάσχα" στις όχθες του Νέβα. Μπροστά στα άγια Λείψανα που τοποθετήθηκαν στον καθεδρικό ναό του αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ, στην ομώνυμη λαύρα, που καθημερινά διαβαζόταν ο Ακά
θιστος ύμνος στον όσιο. Εδώ επίσης μπορούσατε ν' ακούσετε τούς χαρμόσυνους χαιρετισμούς, "Χριστός Βοσκρέσε" (Χριστός Ανέστη) -"Βοΐστινου Βοσκρέσε" (Αληθώς Ανέστη). Είναι οι ίδιοι χαιρετισμοί, με τούς οποίους ο "μπάτουσκα" Σεραφείμ χαιρετούσε όλους όσους τον πλησίαζαν σε κάθε εποχή του έτους. Εδώ, μπροστά στα Αγια Λείψανα, θέλω κι εγώ να φωνάξω σε όλους:"Χριστός Ανέστη, μάνα Ρωσία! Χριστός Ανέστη πολύπαθη Ρωσία! Ανέστη και ο δούλος του Θεού που πόνεσε για σένα. Θ' αναστηθείς κι εσύ αγαπημένη μου πατρίδα έστω κι αν ο χειμώνας ακόμα δεν πέρασε...". Οι προφητείες του οσίου Σεραφείμ εκπληρώνονται μία μία. Πρέπει να εκπληρωθεί και η τελευταία: Ότι το τίμιο λείψανό του θα μεταφερθεί μέσω του Σαρωφ στο Ντιβέγιεβο, κι εκεί θ' ανοίξει το κήρυγμα της παγκοσμίου μετανοίας. Από τις 7 Φεβρουαρίου τα λείψανα βρίσκονται στη Μόσχα. Το καλοκαίρι θα διασχίσουν όλη τη Ρωσία και θα διανύσουν λιτανευτικά οχτακόσια χιλιόμετρα, πριν φθάσουν στο Ντιβέγιεβο! Ερχεται το καλοκαίρι της μετανοίας μας. Έρχεται το καλοκαίρι του Κυρίου.
Γενναδίου Μπελοβόλωφ,
εφημ. "Ρωσική Σκέψις" (Παρίσι) φ. 3871