Ψυχοφελή μηνύματα...

[toula]

«Το Πνεύμα το Άγιον,
Τό σβήνει ο ακάθαρτος βίος…
Στο φως του λυχναριού,
εάν ρίξης νερό και χώμα, σβήνει...
Έτσι σβήνει και το Άγιον Πνεύμα,
εάν ασχολήσαι με γήϊνα
και λασπώδη πράγματα…
Εκείνοι που είναι έρημοι από
την παρουσία του Αγίου Πνεύματος,
είναι ασθενέστεροι όλων…»!!!
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

[toula]

Ο «άλλος Παράκλητος»
Ολίγον πρό του Πάθους, κατά την διάρκεια του τελευταίου πασχαλίου δείπνου παρέδωσε ως γνωστόν ο Κύριος προς τους μαθητάς του το μέγα μυστήριο, την Θεία Ευχαριστία. Στη συνέχεια δε απηύθυνε προς αυτούς μακρά αποχαιρετιστήρια ομιλία, λόγους πλήρεις Χάριτος, στοργής και αγάπης ,με νουθεσίες, προτροπές και υποσχέσεις,τους οποίους διασώζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στα κεφάλαια 13-17.
Η ομιλία αυτή στο σύνολό της μαζί με την παράδοση των αχράντων μυστηρίων αποτελούν την Καινή Διαθήκη, την οποίαν συνάπτει ο Κύριος με τους μαθητές και δι’ αυτών με όλη την Εκκλησία. Αναπόσπαστο δε μέρος αυτής της Διαθήκης αποτελούν όσα ο Κύριος απεκάλυψε προς αυτούς περί του Παρακλήτου. Σε πολλά σημεία αυτής της υπέροχης ομιλίας (14,16-17.14,25-26. 15,26. 16,8-15) αναφέρεται ο Κύριος στο Άγιο Πνεύμα, όπου αποκαλύπτει σ’ αυτούς, την αναγκαιότητα της ελεύσεώς του, προκειμένου να καταστούν ικανοί, να φέρουν εις πέρας την αποστολή, στην οποία τους έχει προορίσει. Τους αποκαλύπτει επίσης το έργο, το οποίο θα επιτελέσει δια μέσου αυτών στις ψυχές των ανθρώπων και τέλος την σχέση Του με τά άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Οι γραμμές που ακολουθούν αποτελούν ένα σύντομο ερμηνευτικό σχολιασμό των λόγων αυτών του Κυρίου περί του Παρακλήτου λόγω της μεγίστης σπουδαιότητός των.
Για πρώτη φορά τους ομιλεί περί του Παρακλήτου στο στίχο 14,16: «και εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν, ίνα μένη μεθ’ υμών εις τον αιώνα».Με την παρά πάνω φράση υπόσχεται ο Κύριος, ότι θα παρακαλέσει τον Πατέρα, δηλαδή θα μεσιτεύσει προς Αυτόν ως άνθρωπος, αφού θα έχει πλέον πραγματοποιήσει την απολυτρωτική του θυσία, να αποστείλει σ’ αυτούς το Άγιον Πνεύμα, το οποίον εδώ ονομάζει «άλλον Παράκλητον». Ο ένας Παράκλητος, ο οποίος διακρίνεται από τον «άλλον», είναι αυτός ο ίδιος ο Κύριος, ο οποίος καθ’ όλη την διάρκεια της επί γης παρουσίας του, εστήριζε, παρηγορούσε και ενίσχυε τους μαθητές του. Τώρα λοιπόν που αυτός θα αποχωριστή από αυτούς και δεν θα τον έχουν σωματικώς παρόντα, θα τους στείλει τον «άλλον Παράκλητο», το Άγιο Πνεύμα. Το έργο του Παρακλήτου θα είναι συνέχεια του έργου του Υιού. Θα είναι έργο παρακλήσεως, δηλαδή έργο παρηγοριάς και ενισχύσεως και θάρρους και ανδρείας στις θλίψεις και δοκιμασίες των μαθητών, που θα συναντήσουν κατά την διάρκεια της αποστολής των. Στη φράση αυτή σαφώς ο Κύριος διακρίνει την ετερότητα των τριών προσώπων της αγίας Τριάδος: Ο Υιός είναι ο παρακαλών, ο Πατήρ ο παρακαλούμενος, ο δέ Παράκλητος το Άγιον Πνεύμα.
Στη συνέχεια στον επόμενο στίχο (14,17) αποδίδει σ’ Αυτό άλλο χαρακτηρισμό και επί πλέον προσδιορίζει την σχέση του με τον κόσμο: «το Πνεύμα της αληθείας, ό ο κόσμος ου δύναται λαβείν, ότι ου θεωρεί αυτό ουδέ γινώσκει αυτό, υμείς δε γινώσκετε αυτό, ότι παρ’ υμίν μένει και εν υμίν έσται». Ο Παράκλητος χαρακτηρίζεται ως «Πνεύμα της αληθείας», διότι Αυτό οδηγεί τον κάθε πιστό εις πάσαν την αλήθειαν. Αποκαλύπτει την αλήθεια περί του αληθινού Θεού, περί του κόσμου και περί του ανθρώπου. Περί των παρόντων, των εσχάτων και του αιωνίου προορισμού του ανθρώπου. Εμπνέει προς την αλήθεια και αποστρέφεται και τιμωρεί το ψεύδος. Πείθει τους ανθρώπους να πιστεύσουν στο Χριστό, που είναι η οδός και αλήθεια και η ζωή, αλλά και στην διδασκαλία του. Αυτό το Πνεύμα, ο κόσμος της αμαρτίας, οι άνθρωποι εκείνοι που δεν θα πιστεύσουν στον Χριστό, είναι αδύνατο να το λάβουν. Είναι αδύνατον επίσης να το δούν και να το γνωρίσουν, διότι δεν πρόκειται να σαρκωθή, όπως ο Χριστός και να συναναστραφή με τους ανθρώπους, ώστε να γίνει αντιληπτό με τους σωματικούς οφθαλμούς. Το Πνεύμα οράται και γνωρίζεται μόνον με τους πνευματικούς οφθαλμούς της πίστεως, οι οποίοι όμως παραμένουν κλειστοί στους απίστους. Εν αντιθέσει μ’ αυτούς οι μαθητές έχουν μιά κάποια (μερική έστω) γνώση του αγίου Πνεύματος, διότι μπορούσαν να βλέπουν μέσα στις θαυματουργικές ενέργειες του Υιού τις ενέργειες του αγίου Πνεύματος. Όπως δηλαδή μέσα στην γνώση του Υιού είχαν την γνώση του Πατέρα («ο εωρακώς εμέ εώρακε τον Πατέρα»), έτσι πάλι διά μέσου του Υιού μπορούσαν οι μαθητές να έχουν γνώση του αγίου Πνεύματος. Αυτό το άγιο Πνεύμα, τώρα μεν μένει κοντά τους, διότι κατοικεί ολόκληρο μέσα στο Χριστό, μετά από λίγο όμως, την ημέρα της Πεντηκοστής θα έλθη να κατοικήση στις ψυχές τους για πάντα.
Παρά κάτω στους στίχους 25-26 επανέρχεται πάλι στην έλευση του Παρακλήτου, για να προσδιορίσησαφέστερα το έργο Του μέσα στις ψυχές των μαθητών: «Ο δε παράκλητος το Πνεύμα το Άγιον, ό πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματί μου, εκείνος υμάς διδάξει πάντα και υπομνήσει υμάς πάντα ά είπονυμίν». Τον Παράκλητο θα αποστείλει ο Πατέρας, όπως έστειλε και τον Υιό, «εν τω ονόματί» Του, δηλαδή επί τη βάσει του απολυτρωτικού Του έργου, προκειμένου να κάνει κτήμα των ανθρώπων την σωτηρία, που προσέφερε ο Υιός στον κόσμο διά της σταυρικής του θυσίας. Εκείνος λοιπόν θα επιτελέσει ένα διπλό έργο. Πρώτον θα διδάξη τους αποστόλους τις αλήθειες εκείνες, τις οποίες ο Κύριος δεν τους είχε διδάξει, διότι δεν ήσαν εις θέσιν προς το παρόν να τις βαστάσουν, σύμφωνα με όσα επισημαίνει παρά κάτω :«πολλά έχω λέγειν υμίν, αλλ’ ου δύνασθε βαστάζειν άρτι» (16,12). Και δεύτερον θα υπενθυμίσει σ’ αυτούς και θα τους διασαφίσει όλα όσα κατά καιρούς τους εδίδαξε ο Κύριος κατά την διάρκεια της τριετούς δράσεώς του, τα οποία όμως εν τω μεταξύ τα ελησμόνησαν οι μαθητές, ή δεν τα κατάλαβαν σωστά.
Στο επόμενο κεφάλαιο πάλι επανέρχεται στην έλευση του Παρακλήτου. Και τούτο διότι είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές αυτό το μεγάλο γεγονός, που επρόκειτο να πραγματοποιηθή ολίγο μετά την ανάληψή του. Γεγονός τόσο σπουδαίο, όσο και η σάρκωση του Θεού Λόγου: «Όταν δε έλθη ο Παράκλητος, όν εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας ό παρά του Πατρός εκπορεύεται, εκείνος μαρτυρίσει περί εμού» (15,26). Στην παρά πάνω φράση ο Κύριος αποκαλύπτει στους μαθητές την εσωτερική σχέση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Ότι δηλαδή το Πνεύμα αϊδίως μεν και αχρόνως εκπορεύεται από μόνον τον Πατέρα, εν χρόνω δε αποστέλλεται στον κόσμο από τον Υιό. Αυτή η αλήθεια αποτελεί βασικό και θεμελιώδες δόγμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, από το οποίο διαφοροποιούνται ο Παπισμός και ο Προτεσταντισμός, που αποδέχονται την εκπόρευση του αγίου Πνεύματος «και εκ του Υιού» (filioque). Αυτός δε ο Παράκλητος όταν θα έρθη στον κόσμο, θα δώσει διά μέσου των μαθητών μαρτυρία περί του Χριστού. Ότι δηλαδή αυτός είναι ο Υιός του Θεού και ότι αδίκως τον εμίσησαν και τον κατεδίωξαν οι εχθροί του. Θα δώσει δε αυτή την μαρτυρία, αφ’ ενός μεν με την εσωτερική μυστική πληροφορία και βεβαιότητα στις ψυχές των πιστευόντων και αφ’ ετέρου με μιά πληθώρα θαυμάτων, τα οποία θα ενεργήσει διά μέσου των αποστόλων, επισφραγίζοντας το κήρυγμά τους.
Στο επόμενο 16ο κεφάλαιο, στίχοι 8-11, προσδιορίζει αναλυτικότερα το έργο του Παρακλήτου σε σχέση με τον κόσμο: «Και ελθών εκείνος ελέγξει τον κόσμον περί αμαρτίας και περί δικαιοσύνης και περί κρίσεως. Περί αμαρτίας μεν ότι ου πιστεύουσιν εις εμέ, περί δικαιοσύνης δε ότι προς τον Πατέρα μου υπάγω και ουκέτι θεωρείτε με. Περί δε κρίσεως, ότι ο άρχων του κόσμου τούτου κέκριται». Το έργο του Παρακλήτου δεν θα είναι μόνον μιά μαρτυρία περί του Χριστού, αλλά θα έχει επί πλέον και ελεγκτικό χαρακτήρα. Θα ελέγξει τον κόσμο για τρία πράγματα. Πρώτον για το μεγάλο αμάρτημα της απιστίας, το οποίο διέπραξε απορρίπτοντας τον Χριστό. Και τούτο διότι ενώ υπήρχαν οι αποδείξεις τόσων πολλών και μεγάλων θαυμάτων Του, αυτοί τελικά δεν επίστευσαν. Διότι ακόμη ενώ είχαν ενώπιόν τους την μαρτυρία του Προδρόμου για τον Ιησού και τις μαρτυρίες των προφητών από τις Γραφές, πάλι δεν επείσθησαν. Ο έλεγχος δε αυτός δεν θα είναι μόνον ένας απλός έλεγχος της συνειδήσεώς των, αλλά θα έχει δραστικότερο χαρακτήρα. Θα γίνεται ολοφάνερος εξωτερικά με ένα πλήθος θαυμάτων, τα οποία θα κάνουν οι απόστολοι, επικαλούμενοι το όνομα του Ιησού.
Το δεύτερο έργο του Παρακλήτου θα είναι, ότι θα ελέγξει όλους εκείνους, οι οποίοι τον κατεδίκασαν σε θάνατο και τον εσταύρωσαν. Δηλαδή πρωτίστως τους αρχιερείς και άρχοντες των Ιουδαίων, οι οποίοι αδίκως τον εσυκοφάντησαν στο λαό ως λαοπλάνο και ξένο προς τον Θεόν. Θα αποδείξει πόσο φοβερό έγκλημα διέπραξαν κατά της δικαιοσύνης όταν εκραύγαζαν «άρον άρον σταύρωσον αυτόν», καθ’ όν χρόνον Αυτός ήταν ο μόνος άγιος και αναμάρτητος και δίκαιος. Ένα δε επί πλέον πολύ ισχυρό τεκμήριο της ιδικής Του αναμαρτησίας και της ιδικής των κατάφορης αδικίας, αποτελεί μετάβασίς Του στον Πατέρα. Το γεγονός δηλαδή ότι μετά την ταφή του δεν παρέμεινε η ψυχή του αιχμάλωτη στον άδη, όπως συμβαίνει με όλους τους αμαρτωλούς, αλλά αφού ανέστη, ανελήφθη εν δόξη και εκάθισε στα δεξιά του Πατρός.
Το τρίτο έργο του Παρακλήτου θα είναι, ότι θα φανερώσει στον κόσμο, ότι ο άρχων του κόσμου τούτου, ο διάβολος, έχει κατακριθή υπό της Θείας Δικαιοσύνης και κατανικηθή ολοσχερώς από τον Χριστό, ο οποίος με την σταυρική Του θυσία, αφήρεσε από αυτόν όλη την εξουσία, την οποία ασκούσε μέχρι τώρα πάνω στους ανθρώπους. Πράγμα που δεν θα μπορούσε να επιτύχει αν ήταν αμαρτωλός. Πράγματι πώς θα ήταν δυνατόν οι απόστολοι και όσοι πίστευαν στον Χριστό, να καταπατούν τον διάβολο και τις μεθοδείες του, επικαλούμενοι το όνομα του Χριστού και τυπώνοντες το σημείο του σταυρού, αν ο Χριστός δεν τον είχε προηγουμένως νικήσει; Επίσης πως θα μπορούσαν να εκδιώκουν τα δαιμόνια από τους δαιμονιζομένους με την δύναμη του Χριστού;
Συνεχίζοντας ο Κύριος τον λόγον του σχετικά με το έργο του Παρακλήτου προχωρεί σε περισσότερες διασαφίσεις: «Όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν. Ού γαρ λαλήσει αφ’ εαυτού, αλλ’ όσα αν ακούση λαλήσει και τα ερχόμενα αναγγελείυμίν. Εκείνος εμέ δοξάσει ότι εκ του εμού λήψεται και αναγγελείυμίν. Πάντα όσα έχει ο Πατήρ εμά εστίν, διά τούτο είπον, ότι εκ του εμού λήψεται και αναγγελεί υμίν» (στίχοι 13-16). Ο Παράκλητος ως πνεύμα της αληθείας, θα οδηγήσει τους αποστόλους, και δι’ αυτών όλη την Εκκλησία, εις πάσαν την αλήθειαν. Δηλαδή θα τους διδάξει όλες εκείνες τις αλήθειες, τις οποίες τώρα δεν είναι ειςθέσιν να εννοήσουν οι μαθητές, ώστε να κηρύττουν αλανθάστως και απλανώς την σώζουσα ευαγγελική διδασκαλία. Θα τους λύσει τις απορείες και τα ερωτηματικά, που τώρα μπορεί να έχουν. Θα τους κατευθύνει και εμπνέει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ορθά να διοικήσουν τα σκάφος της Εκκλησίας και να δώσουν ορθές λύσεις στα εκάστοτε αναφυόμενα προβλήματα. Άλλωστε το Πνεύμα δεν θα τους διδάξει κάτι διαφορετικό από όσα τους εδίδαξε ο Χριστός, ώστε να τους προκαλέσει σύγχυση. Θα τους διδάξει απαράλλακτη την διδασκαλία του Χριστού, διότι δεν θα πή τίποτε δικό του, αλλά όσα θα ακούσει από τον Πατέρα. Και ο ίδιος όμως ο Χριστός, σύμφωνα με όσα είπε προηγουμένως (15,15) όλα όσα άκουσε από τον Πατέρα Του, αυτά εδίδαξε στους μαθητές του. Επομένως οι δύο αυτές διδασκαλίες ταυτίζονται. Επειδή δε όλος αυτός οθησαυρός της γνώσεως και της αληθείας, που θα αποκαλυφθή στους ανθρώπους είναι κοινό κτήμα και των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, γι’ αυτό προσθέτει παρά κάτω, ότι όλα όσα έχει ο Πατήρ είναι ταυτόχρονα και του Υιού. Και επομένως όσα λάβει το Πνεύμα από τον Πατέρα είναι σαν να τα παίρνει ταυτόχρονα και από τον Υιό.
Από την παρά πάνω σύντομη ανάλυση συμπεραίνουμε, ότι δεσπόζουσα θέση στην μακρά αυτή ομιλία του Κυρίαου, που όπως ελέχθη αποτελεί στο σύνολό της την Καινή Του Διαθήκη, κατέχουν οι υποσχέσεις του περί της ελεύσεως του Παρακλήτου, όπως ακριβώς στην Παλαιά Διαθήκη, στη Μωσαϊκή Νομοθεσία, κυρίαρχη και δεσπόζουσα θέση είχαν οι υποσχέσεις, τις οποίες έδωσε ο Θεός στον εκλεκτό λαό του τον Ισραήλ, να κληρονομήσει την γή της επαγγελίας.
Κατ’ ανάλογο τρόπο εξ’ ίσου σημαντική θέση στην Καινή Του Διαθήκη κατέχει η καινή ενολή της αγάπης: «εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμας» (13,34), (στην οποία επανέρχεται πολλές φορές), ως η κατ’ εξοχήν εντολή, η οποία αποτελεί την συμπερίληψη και την ανακεφαλαίωση όλων των ευαγγελικών εντολών, αλλά και όλων των εντολών της Μωσαϊκής νομοθεσίας.
Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου. Πρ. Ιερού Ναού Τιμίου Σταυρού Πειραιώς.

[toula]

Γιατί το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε με τη μορφή πύρινης γλώσσας
Όταν ο Κύριος βαπτίσθηκε στον Ιορδάνη το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε εν είδει περιστεράς. Εμφανίσθηκε όχι για να προσθέσει κάτι στον Χριστό, αλλά συμβολικά, έτσι ώστε να δείξει αυτό που υπάρχει μέσα στον Χριστό: την ακακία, την καθαρότητα και την ταπεινότητα. Αυτό συμβολίζει το περιστέρι.
Όταν οι απόστολοι συγκεντρώθηκαν την πεντηκοστή ημέρα από την ήμερα της Ανάστασης, το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε με τη μορφή πύρινων γλωσσών. Εμφανίσθηκε ως πύρινη γλώσσα για να τους αφαιρέσει κάτι και να τους προσθέσει κάτι.
Δηλαδή, να αφαιρέσει από αυτούς κάθε αμαρτία, κάθε αδυναμία, φόβο και ακαθαρσία της ψυχής και να τους δωρίσει τη δύναμη, το φως και τη ζεστασιά. Οι πύρινες γλώσσες επισημαίνουν συμβολικά αυτά τα τρία: τη δύναμη, το φως και τη ζεστασιά.
Γνωρίζεις ότι το πυρ είναι δυνατό, γνωρίζεις πως φωτίζει και ζεσταίνει. Αλλά όταν μιλάς για το Αγιο Πνεύμα πρόσεξε να μην σκέπτεσαι υλικά αλλά πνευματικά. Γίνεται λόγος λοιπόν, για την πνευματική δύναμη, για το πνευματικό φώς και για την πνευματική ζεστασιά.
Και αυτά είναι: η δυνατή θέληση, ο φωτισμένος νους και η ζέση της αγάπης. Μ΄αυτά τα τρία πνευματικά όπλα εξόπλισε το Αγιο Πνεύμα τους στρατιώτες του Χριστού για να αντιμετωπίσουν τον κόσμο. Ο Διδάσκαλος τους είχε απαγορεύσει ακόμα και ράβδο να φέρουν από τα επίγεια όπλα.
Γιατί το πυρ εμφανίζεται με τη μορφή γλωσσών πάνω άπό τα κεφάλια τους; Επειδή οι απόστολοι έπρεπε μέσω της γλώσσας να κηρύξουν στους λαούς το χαρμόσυνο νέο, την ευαγγελική αλήθεια και ζωή,την επιστήμη της μετάνοιας και της συγχώρεσης.
Με τον λόγο έπρεπε να μάθουν με τον λόγο να θεραπεύουν, με τον λόγο να παρηγορούν, με τον λόγο να αγιάζουν και να καθοδηγούν, με τον λόγο να φροντίζουν την Εκκλησία. Επίσης, με τον λόγο να αμύνονται, αφού τους είπε ό Οδηγός να μην φοβούνται τους διώκτες και να μην υπερασπίζονται εαυτούς στα δικαστήρια κατά το δοκούν, επειδή είναι απλοί άνθρωποι, και τους βεβαίωσε: «Ου γαρ υμείς έστε οι λαλούντες αλλά το Πνεύμα του πατρός υμών το λαλούν εν υμίν» (Ματθ. 10,20). Θα μπορούσαν άραγε να μιλούν τη συνηθισμένη γλώσσα των ανθρώπων για το μέγιστο χαρμόσυνο νέο το όποιο έφθασε ποτέ στα αυτιά των ανθρώπων, ότι ο Θεός εμφανίσθηκε στη γη και άνοιξε στους ανθρώπους τις πύλες της αθάνατης ζωής;
Θα μπορούσε άραγε ο άνθρωπος με τη θνητή ανθρώπινη φύση να διαδώσει αυτό το ζωοποιό βάλσαμο μέσα από τη δυσωδία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και μάλιστα έως την άκρη του κόσμου; Με τίποτα και ποτέ. Μόνο το πύρινο Πνεύμα του Θεού μπορούσε να το κάνει, το οποίο διά στόματος αποστόλων σκόρπισε ουράνιες σπίθες στο επίγειο σκοτάδι.
Αλλά, άνθρωπε, δεν αισθάνθηκες ποτέ το Πνεύμα του Θεού μέσα σου; Δες, και εσύ είσαι βαπτισμένος με Πνεύμα· με νερό και Πνεύμα. Άραγε ποτέ δεν σε ξάφνιασε μέσα σου κάποια μεγάλη και φωτεινή σκέψη, σιωπηρός λόγος του Αγίου Πνεύματος; Ποτέ δεν σε ξάφνιασε σαν άνεμος και δεν φούντωσε μέσα στην καρδιά σου η αγάπη για τον Δημιουργό σου φέρνοντας σου δάκρυα στα μάτια;
Παραδώσου στην θέληση του Θεού και φύλαξε αυτό που δονεί την ψυχή· θα γνωρίσεις το θαύμα της Πεντηκοστής, που στάθηκε πάνω από τους αποστόλους.
Ειρήνη και χαρά από το Άγιο Πνεύμα.
(ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ, Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται, Εκδ. Εν πλω, σ. 104)

[toula]

π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Εορτή του Αγίου Πνεύματος - Η εναρκτήριος προσευχή ‘’Βασιλεύ ουράνιε’’.
ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
« Η ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ‘’ΒΑΣΙΛΕΥ ΟΥΡΑΝΙΕ’’»
[εκφωνήθηκε στην Ι.Μ. Κομνηνείου Λαρίσης στις 19-6-2000]
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρών, καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν, καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Σήμερα, αγαπητοί μου, δευτέρα ημέρα από της Κυριακής της Αγίας Πεντηκοστής, έχομε σύναξη των πιστών για να τιμήσομε το τρίτο πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, το Πνεύμα το Άγιον. Είναι Αυτό που υπούργησε το γεγονός της Πεντηκοστής και καθ’ όλη την εβδομάδα, έχομε την Διακαινήσιμον της Οικονομίας του Αγίου Πνεύματος, όπως και την Διακαινήσιμον του Πάσχα είχαμε την Οικονομίαν του Υιού. Ο Πατήρ στέλνει τον Θεόν Λόγον εις τον κόσμον, που με την Ενανθρώπησή Του ο κόσμος σώζεται. Στέλνει και το Πνεύμα το Άγιον ο Πατήρ, για να συμπληρωθεί η σωτηρία των ανθρώπων. Κι όπως λέγεται, ο Υιός και το Πνεύμα, λέγει ένας πατήρ της Εκκλησίας μας, «ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον είναι τα δύο χέρια του Πατρός με τα οποία σώζεται ο κόσμος». Και συνεπώς, όπου ο Υιός, εκεί και το Πνεύμα το Άγιον.
Μια εικόνα των όσων είπαμε μέχρι αυτή τη στιγμή, ότι δηλαδή ο Πατήρ στέλνει τον Υιόν, αλλά στέλνει και το Πνεύμα το Άγιον εις τον κόσμον για να σωθεί ο κόσμος, ή να καταστραφεί ο κόσμος -έχομε και την αρνητική πλευρά, αυτήν την εικόνα που θα σας πω είναι η αρνητική πλευρά. Στέλνει και τα δύο πρόσωπα εις τον κόσμον, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον, και το βλέπουμε αυτό εις την εικόνα της φιλοξενίας του Αβραάμ. Όλοι θα γνωρίζετε ότι τρία πρόσωπα, τρεις άγγελοι –όταν λέμε «άγγελοι» μην πηγαίνει το μυαλό σας ότι εμφανίστηκαν εις τον Αβραάμ με φτερά κ.λπ. κ.λπ. αυτό είναι μία εύρεσις ζωγραφική. Τρεις άνδρες, τους οποίους φιλοξενεί, διστάζει όμως ο Αβραάμ, ότι δεν ήσαν συνήθη πρόσωπα. Γι'αυτό και σπεύδει να φιλοξενήσει με όλη του την καρδιά. Τελείωσε το γεύμα, εκεί σηκώθηκαν για να φύγουν. Εκεί διαμείβεται ένας διάλογος και μεταξύ των τριών προσώπων, αλλά και μεταξύ των τριών προσώπων και του Αβραάμ. Και τότε τελικά, για να μη λέγω πολλά, ο ένας εκ των τριών, ο εις εκ των τριών, έμεινε με τον Αβραάμ και οι δύο απεστάλησαν εις τα Σόδομα. Η περιοχή που έμενε ο Αβραάμ ήταν ορεινή. Τα Σόδομα ήταν στο νότιο άκρον της Νεκράς Θαλάσσης, που δεν ήταν ακόμη τότε «νεκρά θάλασσα» και της οποίας η στάθμη είναι κάπου 700-800 μέτρα πιο κάτω από την επιφάνεια της Μεσογείου Θαλάσσης.
Και λέει ο εἷς που έμεινε με τον Αβραάμ: «Πάω να δω ότι κάνουν οι άνθρωποι αυτοί μία φοβερή αμαρτία –ομοφυλοφιλία-, πάω να δω, έτσι είναι τα πράγματα;». Δηλαδή ο Θεός δεν πιστεύει στα αυτιά Του- πάντοτε βεβαίως ανθρωποπαθώς- δεν πιστεύει στα αυτιά Του ότι είναι δυνατόν οι άνθρωποι να κάνουν τέτοια πράγματα. Γι’ αυτόν τον λόγο βλέπομε αυτήν την κίνησιν. Αλλά τα Σόδομα ήτανε σύμβολον του κόσμου, του αμαρτωλού κόσμου. Και στέλλονται οι δύο- ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον- δια να δουν τι γίνεται κάτω στη γη. Βεβαίως στέλλονται για να σώσουν, απ’ τον Πατέρα στέλλονται για να σώσουν, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, στέλλονται για να καταστρέψουν. Πάντως, όντως, όπως λέγει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, είναι τα δύο χέρια του Πατρός, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον. Έτσι το Πνεύμα το Άγιον μένει αχώριστον εις τις ενέργειες του Υιού και ακριβέστερα ενεργεί πάντοτε ο Άγιος Τριαδικός Θεός. Δηλαδή και τα τρία πρόσωπα. Ενεργεί «ὁ Πατὴρ διὰ τοῦ Υἱοῦ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι». Αυτή είναι η δογματική διατύπωσις του πράγματος. «Ὁ εἷς Θεὸς ἐν τρισὶν προσώποις». Όχι ότι έχουμε εναλλαγή του ενός Θεού σε τρία πρόσωπα, είναι τρία μόνιμα πρόσωπα, μία ουσία.
Σχεδόν σε όλες τις ακολουθίες του εικοσιτετραώρου αρχίζομε με προσευχή στο Άγιον Πνεύμα. Αυτό μας ανοίγει τον δρόμο να προσεγγίσομε τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Πολλά θα ήθελα να πω, πώς, δηλαδή, ο Πατήρ ελκύει τους ανθρώπους προς τον Υιόν ή το Πνεύμα το Άγιον πώς ελκύει προς τον Υιόν και πώς οι άνθρωποι γνωρίζουν τον Πατέρα δια του Υιού, αυτή η ποικίλη σχέσις, αλλά τα αντιπαρέρχομαι.
Είναι γνωστόν ότι αυτή η προσευχή, η οποία είναι προοιμιακή της όλης προσευχής μας, είναι το γνωστότατον «Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας …». Είναι ανάγκη για μια σύντομη ανάλυση αυτής της προσευχής, αφού θα την πούμε τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, το πρωί και το βράδυ- και προσέξτε, αγαπητοί μου, πρέπει να κάνουμε προσευχή και το πρωί και το βράδυ. Ούτε μόνο το πρωί ούτε μόνο το βράδυ. Και πολύ χειρότερα, να μην κάνουμε καθόλου προσευχή. Πρέπει να κάνουμε και το πρωί και το βράδυ. Ωστόσο, αυτή η σύντομη ανάλυσις θα μας δώσει την ευκαιρία για μία προσέγγιση σ’ αυτήν την προσευχήν, την τόσο σπουδαία και αναγκαία.
Σ’ αυτήν την προσευχή το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει το προοίμιον. Είναι σύνηθες αυτό σε πολλές προσευχές της Εκκλησίας μας. Αν έχουμε δέκα στίχους- για παράδειγμα σας το λέγω, είναι η τεχνική του πράγματος- οι εφτά στίχοι, οι οκτώ στίχοι να είναι προοίμιον. Κάτι που βέβαια, αν θα γράφαμε μία έκθεση ιδεών, δεν θα βάζαμε τόσους στίχους για ένα προοίμιον. Και το προοίμιον αυτό περιέχει χαρακτηριστικά στοιχεία που αναφέρονται εις το Πρόσωπον που προσευχόμεθα. Και οι άλλοι δύο στίχοι- αφού πήραμε μονάδα δέκα- είναι το κύριο θέμα. Ας δούμε. Μάλιστα αυτό το υπόλοιπον δεν είναι παρά η αίτησις, που θα ζητήσουμε από το Πνεύμα το Άγιον, αφού θα πούμε πολλά χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν εις το Πνεύμα το Άγιον και δεν είναι παρά τρία επιμέρους αιτήματα συντομότατα.
Και προχωρώ: «Βασιλεῦ οὐράνιε». Εδώ, αποκαλούμε το τρίτον Πρόσωπον «ουράνιον Βασιλέα». Όπως ομοίως αποκαλούμε και τον Πατέρα και τον Υιόν «ουρανίους βασιλείς». «Ουράνιον βασιλέα» τον καθένα. Και το Πνεύμα το Άγιον λοιπόν, το αποκαλούμε «ουράνιον Βασιλέα». Τι δείχνει αυτό; Ότι έχομε εδώ μία ισοτιμία των Προσώπων. Θυμάμαι- μικρά παιδιά ήμασταν και μας το δίδασκαν αυτό- ότι πώς πρέπει να κάνουμε τον σταυρό μας, και ότι δεν πρέπει να είναι έτσι, ή όπως κάνουν οι ρωμαιοκαθολικοί έτσι, αλλά έτσι, και τα δάχτυλα να είναι ίσα. Ίσα. Για να δείξουμε, να εκφράσουμε ότι ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον είναι ισότιμα. Είναι πολύ σημαντικό. Πολλοί δεν κάνουν καλά τον σταυρό τους και πρέπει να σας πω ότι κάνοντας τον σταυρό μας ομολογούμε πάρα πολλά πράγματα. Γι'αυτό πρέπει να γίνεται ο σταυρός κα-νο-νι-κά.
Έτσι, βλέπομε σ’ αυτήν την ισοτιμίαν, ο Πατήρ γεννά τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον εκπορεύεται εκ του Πατρός. Αποστέλλεται όμως από τον Πατέρα, αποστέλλεται και από τον Υιόν. Άλλο «εκπορεύομαι» και άλλο «αποστέλλω»· ή «αποστέλλομαι». Αλλά εμείς οι άνθρωποι, αγαπητοί μου, δεν καταλαβαίνουμε τίποτε απ΄όλα αυτά. Τα λέμε, αποτελούν δόξα του Θεού, αλλά δεν καταλαβαίνομε τίποτα. Διότι ούτε η γέννησις – ο Πατήρ, λέει, γεννά προαιωνίως τον Υιόν -όχι η γέννησις εκ της Παρθένου, αυτό είναι στην Ενανθρώπηση, αλλά γέννησις εκ της ουσίας του Πατρός. Τι σημαίνει αυτό; Λένε οι Πατέρες: «Μη σκεφθείτε ότι μπορεί να είναι όλη εκείνη η διαδικασία μιας γεννήσεως, κύησης κ.τ.λ. Όχι». Και ακόμη δεν καταλαβαίνουμε και πώς το Πνεύμα το Άγιον εκπορεύεται εκ του Πατρός. Το θέμα είναι ότι τα λέμε, το ξαναλέγω ότι αποτελούν αυτά δόξα γιατί είναι στοιχεία της θεότητος, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τίποτα. Μόνο καταλαβαίνουμε ότι είναι ομοούσια. Τίποτε άλλο. Αυτό θα πει «γεννάται», είναι ομοούσιος με τον Πατέρα ο Υιός κ.λπ. Τίποτα περισσότερο δεν καταλαβαίνουμε.
Και προχωρώ. «Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε». Είναι μια ονομασία –Παράκλητος- που αποδίδεται και εις τον Υιόν. Λέγει ο ίδιος ο Κύριος στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο τα εξής: «Καὶ ἐγὼ ἐρωτήσω τὸν πατέρα –δηλαδή θα παρακαλέσω τον Πατέρα- καὶ ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν(:να σας δώσει άλλον Παράκλητον. Εγώ έμεινα μαζί σας ως Παράκλητος πρώτος. Τώρα θα παρακαλέσω τον Πατέρα να στείλει άλλον Παράκλητον, δεύτερον Παράκλητον)». –Όχι ποιοτικώς πρώτος, δεύτερος, απλώς που να πάρουν κάποια θέση οι παράκλητοι αυτοί χρονικώς μέσα στην ζωή των ανθρώπων- «ἵνα μένῃ μεθ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν αἰῶνα για να μένει μαζί σας εις τον αιώνα. Αιωνίως, μέσα στην Εκκλησία), «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ (:το οποίο) ὁ κόσμος οὐ δύναται λαβεῖν(:δεν μπορεί να το λάβει), ὅτι οὐ θεωρεῖ αὐτὸ οὐδὲ γινώσκει αὐτό (:ούτε το βλέπει, ούτε το γνωρίζει)».
Παράκλητος, λοιπόν, ο Υιός, Παράκλητος και το Πνεύμα το Άγιον. Αλλά τι σημαίνει Παράκλητος; Είναι η ελληνική λέξις Παράκλητος, η ελληνική λέξη. Τι προνόμια έχομε εμείς οι Έλληνες και δεν τα καταλαβαίνομε! Μόνον εις τον χώρον της Αγίας Γραφής ότι εγράφη ελληνικά και ότι μεταφράζεται η Αγία Γραφή εκ της ελληνικής και μόνο αυτό μας δίνει το προβάδισμα. Αλλά…, σερνόμαστε σαν φτωχοσυγγενείς πίσω από εκείνους οι οποίοι…- και να μη μιλήσω περισσότερο.
«Παράκλητος» σημαίνει «παρήγορος». Μάλιστα ο Βαρνάβας, αυτός που προσεκολλήθη με τους Αποστόλους, είναι από τους πρώτους, όχι εκ των δώδεκα- ελέγετο Βαρνάβας, εβραϊκό όνομα βέβαια, βαρ-νάβας, ελληνικά μεταφράζεται: «υιός παρακλήσεως». Γιατί ελέγετο «υιός παρακλήσεως»; Είχε ένα χάρισμα. Ένα χάρισμα πολύ εξαιρετικό από το Πνεύμα το Άγιον. Είχε την δυνατότητα να παρηγορεί τους ανθρώπους. Ξέρετε δεν έχουν όλοι το χάρισμα αυτό. Μπορεί να έρθει κάποιος που πενθείτε στο σπίτι σας να σας παρηγορήσει, και αντί να σας παρηγορήσει, να σας κάνει έξω φρενών με εκείνα τα οποία θα πει. Έτσι λοιπόν, υιός παρακλήσεως ο Βαρνάβας. Εδώ Παράκλητος εκείνος ο οποίος δίδει την παρηγορίαν. Δεν υπάρχει όντως, αγαπητοί μου, μεγαλύτερος Παράκλητος, πέρα και πάνω απ’ όλα τα πράγματα, από τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον. Παράκλητος ο ένας, Παράκλητος και ο άλλος. Η μεγάλη μας παρηγορία είναι τα δύο αυτά πρόσωπα· που έρχονται εις τον κόσμον. Και το Πνεύμα το Άγιον μένει μέσα εις την Εκκλησίαν· και τελεί τα μυστήρια κ.ο.κ.
Και συνεχίζω: «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας», λέγει η προσευχή στη συνέχεια. Ήδη ο Κύριος, σας το διάβασα μόλις τώρα, ονόμασε το Άγιο Πνεύμα: «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας». Έτσι το ονόμασε ο Χριστός. Όταν ο απόστολος Πέτρος επέπληξε τον Ανανία, που πήγε κάποια χρήματα υπέρ των πτωχών της Εκκλησίας, αλλά είχε κρατήσει όμως κάποια, και είπε ότι τόσο πούλησε το χωράφι του –το ξέρετε, εξιστορείται εις το βιβλίον των Πράξεων- και του λέει: «Πόσο το πούλησες το χωράφι σου;». Λέει «Τόσο». «Ἀνανία», του λέει ο απόστολος Πέτρος, «διατί ἐπλήρωσεν ὁ σατανᾶς τὴν καρδίαν σου, ψεύσασθαί σε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον;». «Ανανία, γιατί μπήκε ο διάβολος μες στην καρδιά σου και σε έκανε να πεις ψέματα, πού; Εις το Πνεύμα το Άγιον… Γιατί; Γιατί το Πνεύμα το Άγιον είναι το Πνεύμα της αληθείας. Και τούτο διότι ο Θεός είναι πάντοτε αληθής. Είναι πάντοτε αληθής. Πλήττει δε πάντοτε το ψεύδος, που παράγεται, κατά κανόνα, από τον διάβολον. Βέβαια και ο άνθρωπος λέει ψέματα, διότι και αυτός έχει ελευθέραν προαίρεσιν και λέει ψέματα. Πολλοί λένε: «Και ποιον έβλαψα με αυτό το ψέμα που είπα;». Το θέμα δεν είναι ότι έβλαψες ή δεν έβλαψες. Το θέμα είναι ότι προσέβαλες το Πνεύμα της αληθείας.
Ομοίως το Πνεύμα το Άγιον είναι γνωστό ότι ενέπνεε πάντοτε τους προφήτας. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Γι'αυτό μία προφητεία είναι θεόπνευστος και αληθής. Γράφει ο απόστολος Πέτρος: «Πᾶσα προφητεία γραφῆς ἰδίας ἐπιλύσεως οὐ γίνεται. Οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη ποτὲ προφητεία, ἀλλ᾿ ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι». «Άγιοι Θεού άνθρωποι, φερόμενοι από το Πνεύμα το Άγιον, ελάλησαν. Και είπαν την προφητεία». Αγαπητοί, ξέρετε τι σημαίνει αυτό για μας; Σημαίνει ότι όταν διαβάζομε μια προφητεία, εάν μεν πραγματοποιήθηκε η προφητεία αυτή, επαληθεύομε την προφητεία. Εάν, ακόμη, δεν ήρθε η ώρα να επαληθευτεί αυτή η προφητεία, να πραγματοποιηθεί αυτή η προφητεία, αυτό για μας, εάν πιστεύομε εις το Πνεύμα το Άγιον, που είναι το «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας», έχουμε μεγίστην ασφάλειαν και ελπίδα ότι τα πράγματα έτσι θα είναι. Πάμπολλες προφητείες, θα λέγαμε οι περισσότερες των χριστολογικών λεγομένων προφητειών, έχουν εκπληρωθεί. Όχι όμως ακόμη όλες. Δεν εκπληρώθηκε η Δευτέρα του Χριστού Παρουσία. Δεν εκπληρώθηκε η Κρίσις. Αλλά είτε διότι κατέχομε το μεγαλύτερο μέρος των εκπληρωθέντων και έχομε την βεβαιότητα ότι θα εκπληρωθούν και οι υπόλοιπες- είτε, το σημαντικότερον, ότι απλούστατα δεν ψεύδεται το Πνεύμα το Άγιον. Όταν έχομε λοιπόν προφητείες ποικίλες που αναφέρονται- μες στην Εκκλησία- για την σωτηρία μας, αυτές όλες θα επαληθεύσουν. Κι αυτό είναι πολύ μεγάλο πράγμα για μας.
«Ὁ πανταχοῦ παρών»- συνεχίζομε την προσευχή. Ξέρετε ότι οι άγιοι άγγελοι δεν είναι πανταχού παρόντες, αυτό είναι γνωστό. Εάν ένας άγιος άγγελος είναι εδώ, δεν είναι εκεί. Κι ας είναι πνεύματα. Μπορεί να κινούνται, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Και οι άγιοι άγγελοι, όπως και οι άνθρωποι, είμεθα πε-ρι-γε-γραμ-μέ-νοι. Έχουμε όρια. Περιγεγραμμένοι. Έτσι λοιπόν, δεν είναι οι άγιοι άγγελοι πανταχού παρόντες. Το Πνεύμα το Άγιον όμως είναι πανταχού παρόν. Τι σημαίνει αυτό; Ότι επειδή ακριβώς είναι Θεός, γι'αυτό ακριβώς είναι και πανταχού παρών.
«Καὶ τὰ πάντα πληρῶν», συνεχίζει η προσευχή. Αυτό, για να το καταλάβουμε, είναι κάτι πάρα πολύ σπουδαίο. Αυτό συμβαίνει μόνο εις τον Θεόν. Ότι τα πάντα πληροί. Δεν είναι κάπου ο Θεός- προσέξατέ το- και βλέπει κάτι που είναι απέναντί Του. Εγώ αυτή την στιγμή είμαι απέναντί σας. Σας βλέπω και με βλέπετε. Δεν είναι αυτή η θέσις του Θεού. Ο Θεός δεν είναι κάπου και βλέπει τους ανθρώπους, δεν είναι κάπου και βλέπει το σύμπαν, αλλά είναι σε κάθε σημείο του Σύμπαντος, σε κάθε άνθρωπο. Είναι ακριβώς αυτό που λέγει η έκφρασις: «τὰ πάντα πληρῶν». Πληροί τα πάντα. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι ακόμη, όπως λέει και ένας Ψαλμός, ότι και στα έγκατα της θαλάσσης είναι, και στα βοτσαλάκια είναι, δηλαδή σε ένα βότσαλο μέσα είναι, λέει ο Ψαλμωδός: «Πού να πάω; Όπου να πάω, είσαι Εσύ εκεί». Το «είσαι Εσύ εκεί», όχι με την επισκοπή Σου, όχι με την επιτήρησή Σου, αλλά με ολόκληρη την παρουσία Σου. Αυτό το πράγμα λέει τίποτα για μας εάν το μάθομε; Αγαπητοί μου είναι πάρα πολύ σπουδαίο πράγμα, ο Θεός μάς βλέπει, μας ακούει, είναι μέσα μας, είναι μέσα σε ολόκληρη την Δημιουργία- όχι όμως βεβαίως κατά πανθεϊστικόν τρόπον, να φυλάξει ο Θεός…
«Ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν», συνεχίζει η προσευχή. Όπως και ο Υιός είναι ο θησαυρός των αγαθών. Αφού και ο Πατήρ είναι θησαυρός των αγαθών, και ο Υιός είναι θησαυρός των αγαθών και το Πνεύμα το Άγιον είναι θησαυρός των αγαθών, αφού είναι Ένας ο Θεός.Τι λέγει ο Απόστολος Παύλος στους Κολοσσαείς; «ἐν ᾧ(:ἐν τῷ ὁποίῳ Χριστῷ) εἰσι πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι». Ναι. Όλοι οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως, όλοι οι θησαυροί των μυστηρίων, τα πάντα είναι απόκρυφα εις τον Ιησούν Χριστόν· αλλά και εις το Πνεύμα το Άγιον. Το Πνεύμα το Άγιον είναι όντως ο θησαυρός των αγαθών· διότι ό,τι εδόθη εις τους ανθρώπους, εκ του θησαυρού του Υιού και εκ του θησαυρού του Αγίου Πνεύματος εδόθη. Τα πάντα. Το Πνεύμα το Άγιον είναι η αληθής και αναφαίρετος προίκα, προίκα του κάθε ανθρώπου που βαπτίζεται. Ευθύς μετά το βάπτισμα παίρνομε- τι παίρνομε;- το μυστήριον του Χρίσματος. Ξέρετε το μυστήριον του Χρίσματος που χρίει ο ιερεύς τον βαπτιζόμενον μετά από την βάπτισή του. Αυτό είναι το υλικόν σημείον παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Έτσι, λοιπόν, παίρνουμε την προίκα μας. Κι είναι πολύ σημαντικό αυτό.
«Καὶ ζωῆς χορηγός», λέει στη συνέχεια. Ναι. Πρώτιστα είναι χορηγός το Άγιο Πνεύμα της πνευματικής ζωής. Αλλά και χορηγός και της βιολογικής ζωής. Μην ξεχνάμε, ο Θεός, λέει, «ἐμφυσήσας εἰς τοὺς μυκτήρας», τα ρουθούνια του Αδάμ, λέγει, του έδωσε ζωή. Εκείνο το «ἐμφυσήσας» τι είναι; Όπως και το ως πνοή ανέμου ήρθε την ημέρα της Πεντηκοστής το Πνεύμα το Άγιον. Και έδωσε το Πνεύμα το Άγιον και του έδωσε ζωή. Αυτό σημαίνει.
Αλλά και κάτι ακόμα. Όταν θα φύγουμε από τον κόσμον αυτόν, και θα πεθάνουμε δηλαδή και θα αναστηθούμε –προσέξατέ το, σωματικώς θα αναστηθούμε, μην το ξεχνάτε αυτό· μην προσκρούει στον ορθολογισμό μας αυτό που σας λέω, κατά το «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν», τι; Τότε θα τρώμε; Θα πίνομε; Θα παντρευόμαστε; Σωστά το είπε ο Χριστός, στην Βασιλεία του Θεού δεν υπάρχει γάμος. Γάμος υπάρχει όπου υπάρχει ο θάνατος. Αλλά τότε τι; Πώς θα ζούμε; Θα ‘ χουμε, λέει, πνευματικό σώμα. Όταν λέει πνευματικό σώμα δεν σημαίνει άυλον, αλλά σημαίνει: θα τρέφεται η ύπαρξίς μας από το Πνεύμα το Άγιον. Δεν θα τρέφεται πια από τις τροφές. «Ὁ Θεός», λέγει ο απόστολος Παύλος, «καί ταύτην» –Ποια; Την κοιλίαν, το πεπτικό σύστημα- «καί ταῦτα» - ποια; Τα βρώματα- «ο Θεός», λέγει, «θα καταργήσει».
Και αφού όλα αυτά αποτελούν το προοίμιον που είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Αγίου Πνεύματος, ερχόμεθα τώρα, αγαπητοί μου, να δούμε και το αίτημα. Είναι τρία τα σημεία του αιτήματος: «Ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν», «καὶ καθάρισον ἡμᾶς», «καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν». Είδατε πόσο μικρότερος είναι ο χώρος του αιτήματος; Τι άλλο πρώτα θα ζητούσαμε από το να έλθει, να σκηνώσει, να κατοικήσει στην ύπαρξή μας το Πνεύμα το Άγιον; Ναι, είμεθα ναός του Αγίου Πνεύματος, λέει ο Απόστολος Παύλος. Ακόμη, «καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος»- και η κάθε κηλίδα είναι η αμαρτία. Ας θυμηθούμε πρώτιστα το βάπτισμα, που καθαριζόμαστε. Ύστερα το μυστήριον της Ιεράς Εξομολογήσεως, αλλά και γιατί όχι και του Ευχελαίου, που μας καθαρίζει το Πνεύμα το Άγιον. «Καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν». «Ω Αγαθέ- αγαθός είναι μόνος ο Θεός· ο ίδιος ο Χριστός το είπε σε εκείνον τον νεανίσκο- έλα να μας σώσεις».
Αγαπητοί, ο Κύριος μάς είπε: «Ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν». Ποιοι θα ενοικήσουν στον ευσεβή άνθρωπο; Και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον. Αγαπητοί, να αγαπήσομε το Πνεύμα το Άγιον, αυτόν τον άγνωστον. Βέβαια, αποτεινόμενοι σε ένα Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, στον Πατέρα, αυτόματα αποτεινόμαστε και στα άλλα δύο Πρόσωπα. Αυτόματα. Δεν αδικούμε κανένα Πρόσωπο. Εντούτοις, μια προσευχή εις το Άγιο Πνεύμα έχει μία ξεχωριστή χάρη. Ας θυμηθούμε την προσευχή στο Άγιο Πνεύμα του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, αυτή η περίφημη, περίφημη προσευχή, για να νιώσομε όλη την χάρη και όλο το άρωμα αυτής της θαυμασίας προσευχής. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
απομαγνητοφώνηση και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΗ:
https://www.arnion.gr/.../mnhmh_agivn/m ... vn_010.mp3

[toula]

ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού
Οι αλεξανδρινοί Πατέρες έβαλαν και εκείνοι τη δική τους σφραγίδα στην ανάπτυξη της Θεολογίας της Εκκλησίας μας. Με κέντρο ανάπτυξης των θεολογικών σπουδών την περίφημη Κατηχητική Σχολή, η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας ανέδειξε μεγάλες μορφές. Μια από αυτές είναι και ο άγιος Κύριλλος αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας, ο κορυφαίος δογματικός θεολόγος και υπερασπιστής της Ορθοδοξίας. Αλλά και ένας από τους πλέον συκοφαντημένους Πατέρες και αγίους της Εκκλησίας μας.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια περί το 378 από εύπορους γονείς και ήταν ανεψιός του πατριάρχη Θεοφίλου. Οι γονείς του φρόντισαν να του δώσουν σοβαρή μόρφωση. Σπούδασε γραμματική, ρητορική και φιλοσοφία στις ονομαστές εθνικές σχολές της Αλεξάνδρειας και τέλος σπούδασε θεολογία και βιβλικές σπουδές στην ονομαστή Κατηχητική Σχολή. Περί το 400 χειροτονήθηκε από το θείο του Θεόφιλο αναγνώστης και στη συνέχεια διάκονος και πρεσβύτερος, ο οποίος έδειξε νωρίς τα χαρίσματά του και την βαθιά προσήλωσή του στην ορθόδοξη παράδοση.
Το 403 συνόδευσε το Θεόφιλο προκειμένου να συμμετάσχει στην λεγομένη παρά την Δρυν Σύνοδο, η οποία καθαίρεσε τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Ήταν η πρώτη ατυχής συγκυρία της ζωής του. Μετά την επιστροφή του στην Αλεξάνδρεια ένοιωσε την ανάγκη για να αναπτύξει περαιτέρω την πνευματική του ανάπτυξη και τον καταρτισμό του. Γι’ αυτό κατέφυγε στα ονομαστά μοναστήρια της Αιγύπτου, όπου υπήρχαν άγιοι ασκητές, για να πάρει από αυτούς τα πνευματικά εφόδια, τα οποία θα του ήταν απαραίτητα για την κατοπινή εκκλησιαστική του διακονία. Ο θείος του Θεόφιλος τον έστειλε στις Μονές της Νιτρίας, για να εντρυφήσει στην ευσέβεια. Έμεινε πέντε χρόνια στην Μονή του Αγίου Μακαρίου, μελετώντας την Αγία Γραφή υπό την καθοδήγηση του αγίου Σεραπίωνος.
Στις 15 Οκτωβρίου του 412 στην Αλεξάνδρεια για να παραστεί στην κηδεία του Θεόφιλου και να διεκδικήσει τον επισκοπικό θρόνο. Αν και η αριστοκρατία της Αλεξάνδρειας προωθούσε για τον επισκοπικό θρόνο τον Τιμόθεο, όπως και η πολιτική διοίκηση της πόλεως, εν τούτοις εξελέγη ο Κύριλλος, ο οποίος ενθρονίστηκε στις 17 Οκτωβρίου του 412 και ποίμανε την Εκκλησία της Αλεξανδρείας για 32 χρόνια.
Η επισκοπική του διακονία δεν υπήρξε ειρηνική, διότι η μεγάλη πόλη των αλεξανδρινών ταρασσόταν από συχνές επαναστάσεις και η τοπική Εκκλησία σπαράσσονταν από αιρέσεις και σχίσματα. Στη μεγαλούπολη και πολυεθνική Αλεξάνδρεια είχαν βρει καταφύγιο υπολείμματα αρχαίων αιρετικών και σχισματικών ομάδων, όπως των αρειανών, των μαρκιωνιτών, των οπαδών του Παύλου Σαμοσατέως, των νοβατιανών, κ.α. οι οποίοι δημιουργούσαν σοβαρά προβλήματα στους Ορθοδόξους. Ο άγιος Κύριλλος ανέπτυξε μια αξιοθαύμαστη αντιαιρετική ποιμαντική, ώστε εξουδετέρωσε στην ουσία τις αιρετικές ομάδες, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο στόχαστρο των αιρεσιαρχών.
Προβλήματα δημιουργούσαν επίσης και οι εναπομείναντες φανατικοί ειδωλολάτρες του θνήσκοντος εθνισμού. Οι ιερείς των ειδώλων, οι μάντεις και όλα τα παράσιτα της αρχαίας θρησκείας, βλέποντας τα συμφέροντά τους να θίγονται σοβαρά από την ερήμωση των ναών και των μαντείων, καλλιεργούσαν στις αμαθείς και φανατισμένες μάζες των εθνικών μίσος και εκδίκηση κατά της Εκκλησίας και των Χριστιανών και ιδιαιτέρως κατά του επισκόπου Κυρίλλου.
Τέλος η πολυπληθής ιουδαϊκή κοινότητα της Αλεξάνδρειας, συνεχίζοντας την αρχαία έχθρα προς τους Χριστιανούς, κρυβόταν συχνά πίσω από ραδιουργίες, εξωθώντας τους φανατισμένους ειδωλολάτρες κατά των Χριστιανών, καθώς και την πολιτική διοίκηση της πόλεως, η οποία συντάσσονταν με τους εχθρούς της Εκκλησίας.
Ο άγιος Κύριλλος προσπαθούσε να είναι ειρηνοποιός ανάμεσα στις αντίπαλες παρατάξεις, που όμως δεν το κατόρθωνε πάντα. Μια από τις ατυχέστερες στιγμές της ποιμαντορίας του αγίου Κυρίλλου υπήρξε η δολοφονία της αλεξανδρινής φιλοσόφου Υπατία το 416, στον οποίο αποδίδουν κάποιοι κακεντρεχείς και ανιστόρητοι ευθύνες. Αφορμή υπήρξε η ενεργοποίηση κάποιου νόμου για τη δήμευση των ιουδαϊκών συναγωγών, διότι ο ιουδαϊκός όχλος είχε βιαιοπραγήσει κατά των Χριστιανών. Κάποιοι Ιουδαίοι προσεταιρίστηκαν τον δύστροπο Έπαρχο Ορέστη, τον οποίο έστρεψαν κατά του Κυρίλλου. Σε μια διαδήλωση άνθρωποι του Ορέστη σκότωσαν κάποιον μοναχό Αμμώνιο, με αποτέλεσμα οι Χριστιανοί να εξαγριωθούν και να κινηθούν κατά του Επάρχου. Οι Ιουδαίοι βρήκαν αφορμή και κινήθηκαν κατά των Χριστιανών, έχοντας μαζί τους πλήθος ειδωλολατρών της πόλεως, οι οποίοι, όπως είπαμε, μισούσαν τους Χριστιανούς. Σε αυτή την άγρια συμπλοκή, άγνωστο πως και από ποιους, συνελήφθη η Υπατία, η οποία δολοφονήθηκε οικτρά. Αλλά οι μόνοι που δεν είχαν λόγο να δολοφονήσουν τη φιλόσοφο ήταν οι Χριστιανοί, διότι, εκτός από το ότι είχε μαθητές διακεκριμένους Χριστιανούς της πόλεως, όπως τον Συνέσιο επίσκοπο Πτολεμαΐδας, βρισκόταν στο στάδιο της κατηχήσεώς της και το επόμενο Πάσχα επρόκειτο να βαπτισθεί χριστιανή! Οι μόνοι που είχαν λόγο να τη δολοφονήσουν ήταν οι ειδωλολάτρες, που τη θεωρούσαν αποστάτη και οι υποκινητές της στάσεως Ιουδαίοι. Επίσης είναι ιστορικά βεβαιωμένο πως ο Κύριλλος δε φέρει ευθύνη για τη δολοφονία, διότι έλειπε από την πόλη.
Ο άγιος Κύριλλος υπήρξε ένας από τους κορυφαίους δογματικούς θεολόγους της εποχής του, ο οποίος κατανόησε και διατύπωσε το χριστολογικό δόγμα με απόλυτη σαφήνεια και ακρίβεια. Πρωτοστάτησε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία καταδίκασε τον αιρετικό Νεστόριο, ο οποίος αρνούνταν τη θεία φύση του Χριστού. Στα βαθυστόχαστα θεολογικά του συγγράμματα εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας στην αληθινή σάρκωση του Θεού Λόγου και την τέλεια ένωση της θείας και ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Επίσης ο άγιος Κύριλλος είναι ο κατ’ εξοχήν θεολόγος της Θεοτόκου.
Κοιμήθηκε στις 27 Ιουνίου του 444. Τιμάται ως άγιος και οικουμενικός διδάσκαλος από την Εκκλησία και η μνήμη του εορτάζεται στις 9 Ιουνίου και στις 18 Ιανουαρίου, μαζί με τον Μ. Αθανάσιο.

[toula]

Ο Μεγάλος Άγνωστος
Η Δευ­τέ­ρα με­τά την Κυ­ρια­κή της Πεν­τη­κο­στής είναι αφιερωμένη στην ε­ορ­τή του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος. Την εορτή αυ­τή τι­μούν με τον τρό­πο τους ό­λος ο πο­λι­τι­κός και πνευ­μα­τι­κός κό­σμος κα­θ’ ό­τι τυγ­χά­νει και η­μέ­ρα αρ­γί­ας, άχρι καιρού. Πό­σοι ό­μως α­πό μας τους χριστιανούς γνω­ρί­ζου­με κά­τι γι’ Αυ­τόν τον Με­γά­λο Ά­γνω­στο; Το Ά­γιο Πνεύ­μα πα­ρα­μέ­νει στις συ­νει­δή­σεις ό­λων μας ξέ­νος, εί­τε από α­δι­α­φο­ρί­α, εί­τε και από διάφο­ρες συγ­και­ρί­ες της πο­λυ­κύ­μαν­της ε­πο­χής μας.
Σ’ αυ­τές τίς ε­λά­χι­στες γραμ­μές θα προ­σπα­θή­σου­με να γνω­στο­ποι­ή­σου­με ό­σον εί­ναι δυ­να­τόν Αυ­τό τον ο­ποί­ο θα γι­ορ­τά­σου­με για μια α­κό­μη φο­ρά. Βέ­βαι­α για να εί­μαστε ει­λι­κρι­νείς πολ­λά που μας συμ­βαί­νουν στην καθημερινότητα τα αγνοούμαι, θεωρώντας τα ως μυ­στή­ρια. Πο­λύ δε πε­ρισ­σό­τε­ρο αγνοούμαι και αυ­τή α­κό­μη τη ζω­ή μας, καθότι η αν­θρώ­πι­νη ζω­ή εί­ναι ένα μυ­στή­ριο. Κα­νέ­νας δεν την ε­λέγ­χει πλήρως ως τα α­πύθ­με­να βάθη της. Ό,τι γνω­ρί­ζου­με α­π’ αυ­τή είναι για να μας βο­η­θά­ει να συ­νει­δη­το­ποι­ού­με την ά­γνοι­α μας. Η ζω­ή μας προσφέρει συ­νε­χώς εκ­πλή­ξεις. Α­πό την πο­λύ­τι­μη υ­γεί­α ως και την αρρώστια. Α­πό τη λύ­πη μέ­χρι και τη χα­ρά. Α­πό τον πλού­το ως και τη φτώ­χεια. Α­πό τη ζω­ή ώς το θά­να­το. Ό­λα εναλλάσσονται ώς μια α­στρα­πή. Η α­βε­βαι­ό­τη­τα, το άγνωστο και η α­γω­νί­α κυ­ρια­ρχούν στην καθημερινότητα μας, χωρίς να γίνεται λόγος για τη χα­ρά και την ευ­τυ­χί­α.
Και ό­μως μέ­σα σέ ό­λα αυ­τά υ­πάρ­χει μια δύ­να­μη, που τα κα­τευ­θύ­νει όλα. Εί­ναι ο «παν­τα­χού πα­ρών και τα πάν­τα πλη­ρών, ο θη­σαυ­ρός των α­γα­θών και ζω­ής χο­ρη­γός», ό­πως ομολογούμε στην προ­σευ­χή του «Βα­σι­λεύ Ου­ρά­νι­ε». Εί­ναι το πνεύ­μα της α­λή­θειας. Εί­ναι το τρί­το πρό­σω­πο της Α­γί­ας Τριά­δος. Εί­ναι Αυ­τό που χο­ρη­γεί και κα­τευ­θύ­νει την ζω­ή ό­λων μας και που λαμβάνουμε κατά την ώρα της τέλεσης της βαπτίσεώς μας.
Αυ­τό λοιπόν το Ά­γιο Πνεύ­μα κα­τηύ­θυ­νε τις ε­πτά οικουμενικές συ­νό­δους, διατηρώντας ζων­τα­νή την πα­ρά­δο­ση της Εκ­κλη­σί­ας μας. Αυ­τό ενυπάρχει στη εκκλησιαστική λα­τρεί­α, είναι το πνεύμα το Άγιον που πα­ρη­γο­ρεί, α­πο­κα­λύ­πτει, το­νώ­νει, ζω­ο­γο­νεί ό­νει­ρα κι ελ­πί­δες. Τέλος αυτό εμ­πνέ­ει πί­στη στους πιστούς δια μέσου των αιώνων.
Το Πνεύ­μα το Ά­γιο κα­τεύ­θυ­νε και κα­τευ­θύ­νει τον υλικό και πνευματικό κόσμο. Ο Πα­ρά­κλη­τος, κρα­τά­ει στα χέ­ρια Του τη ζω­ή και την ι­στο­ρί­α του κα­θε­νός μας. Αυ­τός έχει τη δύναμη να ζω­ο­ποι­ή­σει και να μεταμορφώσει την αν­θρω­πό­τη­τα.
Δυ­στυ­χώς όμως ο άν­θρω­πος της πολυτάραχης ε­πο­χής μας εί­ναι επηρεασμένος α­πό άλλου ­είδους πνεύ­μα­τα, που δι­α­στρέ­φουν και νε­κρώ­νουν τα εγκεφαλικά του κύτταρα. Παρασυρμένος λοιπόν α­πό το πνεύ­μα του μί­σους και της φι­λαρ­χί­ας, της α­ναρ­χί­ας και της τυ­ραν­νί­ας, της φαυ­λο­κρα­τί­ας και της υ­πο­κρι­σί­ας, και της ψευ­τιάς ψάχνει εναγωνίως το φως.
Ποια είναι όμως η λύση του δράματος; Την απάντηση μας την δίνει η Εκκλησία. Αυτή έχει τη δύναμη να ανατρέψει όλα αυτά, εάν ο πιστός θε­λή­σει να ζή­σει βα­θιά, α­πο­κα­λυ­πτι­κά κι α­λη­θι­νά τη ζω­ή του, εμ­πι­στευ­όμενος, και εμ­πνεόμενος από το πνεύ­μα της α­γά­πης, της α­λή­θειας και της ε­λευ­θε­ρί­ας.
Καιρός λοιπόν να βιώσουμε την ε­ορ­τή αυτή του Α­γί­ου Πνεύ­μα­τος λαμβάνοντας Πνεύ­μα Ά­γιο, που πλου­σι­ο­πά­ρο­χα προ­σφέ­ρε­ται σε ό­λους μας. Εί­ναι το μό­νο πνεύ­μα που α­νή­κει σέ ό­λους μας. Εί­ναι η ζω­ή του κα­θε­νός μας. Και με τον φω­τι­σμό Του μπορούμε ο καθένας μας να νι­κή­σουμε καθετί το φθαρ­τό – σκο­τει­νό γε­μί­ζοντας την ψυχή μας με αγιασμό.
Ό­σοι ό­μως για μια α­κό­μη φο­ρά, για οποιοδήποτε λόγο, δεν επικαλεστούν την χάρι του θα παραμεί­νουν στο χά­ος και στη σύγ­χυ­ση της Βα­βέλ. Μια σύγ­χυ­ση διαταράσσοντας το προσωπικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Τέ­λος ο άν­θρω­πος του σή­με­ρα εάν θέ­λει να βρει παρηγοριά δεν έχει παρά να επικαλεσθεί και εγ­κολ­πω­θεί το Πνεύ­μα το Ά­γιο που αφειδώς προσφέρεται και ιδιαίτερα το διήμερο αυτό των δυο μεγάλων εορτών.
του Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θ. Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Κασσανδρείας

[toula]

«Τὸ μὲν ἀληθὲς ἕν, τὸ δὲ ψεῦδος πολυσχιδές»
Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος.

[toula]

«Τιθέσθω… εν φαιδρώ τω προσώπω, ίνα δως ευφροσύνην τω σοι διαλεγομένω».
Έτσι εγώ δεν ξεύρω τι πόνο έχεις εσύ και εσύ δεν ξεύρεις τι πόνο έχω εγώ.
Μπορεί να γελώ, να φωνάζω, να παίζω, αλλά κατά βάθος πονώ και γελώ και φωνάζω, για να σκεπάσω την λύπη μου.
Γι’ αυτό δώσε στον άλλον πρώτα ένα χαμόγελο.
Και συνεχίζει: «Τιθέσθω… εν φαιδρώ τω προσώπω, ίνα δως ευφροσύνην τω σοι διαλεγομένω».
Αφού κάνης τον άλλον να χαμογελάση, το πρόσωπό σου ας μη σταματήση να είναι χαμογελαστό• αυτό σημαίνει «εν φαιδρώ τω προσώπω».
Ήλιος ολόλαμπρος να είναι το πρόσωπό σου, ώστε και κατά την συζήτησι που θα κάνης να συνεχίζη να νοιώθη την ίδια ευφροσύνη.
«Εν παντί κατορθώματι του πλησίον σου ευφραίνου»• για όποιο κατόρθωμα και χάρισμα έχει ο πλησίον, να χαίρεσαι μαζί του.
«Σα γάρ εισι τα εκείνου κατορθώματα, ως και τα σα εκείνου».
Να γίνεσθε ο ένας συμμέτοχος του άλλου.
Με αυτόν τον τρόπο γίνεται η συνάντησις των μοναχών και των εγγάμων, των αγίων και των αμαρτωλών, μέσα σε αυτόν τον κοινωνικό στίβο, ώστε να μας δίνη το δικαίωμα και την δυνατότητα να κάνωμε προσευχή.
Και όταν κάνωμε προσευχή, λέγοντας την ευχή, βάζομε όλους τους ανθρώπους μέσα στο «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Τον άνδρα μου πρώτα, τον αδελφό μου, το παιδί μου και όλον τον κόσμο.
Βλέποντας ο Θεός αυτήν την αγάπησι, αυτόν τον παράδεισο στην καρδιά μου, η καρδιά μου να τους έχη χωρέσει όλους, τότε ο Θεός είναι αδύνατον να μη χωρέση στον παράδεισο και εμένα και εσάς.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Περί Θεού, Λόγος αισθήσεως» του Γέροντα, Αρχιμανδρίτη Αιμιλιανού, ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους

[toula]

Ας μη σε πλανέσει όμως ο λογισμός, αδελφέ, λέγοντας σου:
"Να που οι Πατέρες λένε «Πιπτ' έγειραι».
Δηλαδή όσες φορές πέσεις, σήκω και σώζεσαι".
Λοιπόν αυτή είναι η μετάνοια, το να πέφτει κάποιος και πάλι να σηκώνεται, και το να σηκώνεται και πάλι να πέφτει;
Πλανεμένη, αδελφέ και κακή εξήγηση είναι αυτή, όπου κάνεις εσύ σε αυτό το ρητό.
Διότι οι Πατέρες το είπαν αυτό, για να βγάλουν από τους ανθρώπους τον φόβο της απόγνωσης και όχι για να τους κάνουν να αμαρτάνουν με την ελπίδα της εξομολόγησης και μετάνοιας.
Μακριά από μάς!
Γι' αυτό λέγει ο Άγιος Ισαάκ. «Την ανδρίαν ην οι Πατέρες εν ταις θείαις Γραφές αυτών τεθείκασι... περί της μετανοίας, ου χρή ημάς εκλαμβάνειν προς βοήθειαν του αμαρτάνειν... Ίνα γαρ ελπίδα μετανοίας σχώμεν, εμηχανήσαντο υποκλέπτειν εκ της αισθήσεως τον φόβον της απογνώσεως». (Λογ. Ο΄ Σελ. 405).
Έπειτα οι Πατέρες είπαν «Πίπτ' έγειραι».
Πέσε και σήκω, και όχι σήκω και πέσε, καθώς αντιστρόφως το ερμηνεύεις εσύ.
Γιατί πολύ διαφέρει το ένα από το άλλο.
Ωστε το να πέφτει κάποιος και να σηκώνεται, και έπειτα, αφού σηκωθεί, πάλι να πέφτει, αυτή ούτε είναι ούτε ονομάζεται μετάνοια, καθώς την ονομάζεις εσύ, αλλά είναι και ονομάζεται από τον Απόστολο Πέτρο, "σκύλος όπου γυρίζει στον εμετό του, και γουρούνι που κυλιέται πάλι στην προηγούμενη λάσπη του".
«Κύων επιστρέψας επί το ίδιον εξέραμα, και υς λουσάμενη εις κύλισμα βορβόρου» (Β΄ Πέτρ. 2/β: 22).
Το αληθινό όμως νόημα του «Πίπτ' έγειραι» είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει με όλες του τις δυνάμεις να απέχει από την αμαρτία και να φυλάγεται να μην πέσει.
Εάν όμως από ασθένεια ανθρώπινη, τύχει και πέσει και όχι με τέλεια προαίρεσή του, πρέπει να μην απελπίζεται, αλλά να σηκώνεται αμέσως και να εξομολογείται και να μετανοεί χωρίς να χάσει καιρό.
Επειδή κατά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος: «Αγγέλων εστί το μη πίπτειν, ίσως ουδέ δυναμένων... ανθρώπων δε το πίπτειν, και θάττον ανίστασθαι οσάκις αν τούτο συμβαίνη» (Λογ. 4/δ΄ περί Υπακοής).
Από το Εξομολογηταριον του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.

[toula]

Άλλη εί­ναι η χαρά που προ­σφέ­ρει ο κό­σμος και άλλη εί­ναι η χαρά που προ­σφέ­ρει το Πνεύ­μα το Άγιο.
Οι άν­θρω­ποι ανα­ζη­τούν τη χαρά στην αμαρ­τία, εφό­σον η πραγ­μα­τι­κή χαρά βρί­σκε­ται στην ανα­μαρ­τη­σία.
Να μην ανα­ζη­τά­ει ο άν­θρω­πος τη χαρά στην τα­βέρ­να, στο σι­νε­μά, στην αγ­κα­λιά, στη δια­σκέ­δα­ση, αλλά στο Χρι­στό.
Διώ­ξε από μέσα σου τα πο­νη­ρά νο­ή­μα­τα και σε λίγο θα νιώ­σεις τη βρω­μιά που έκλει­νες μέσα σου και που την εί­χες πρω­τύ­τε­ρα για ευω­δία.
Έβγα λίγο από την νύ­χτα της υπε­ρη­φά­νειας που σε σκε­πά­ζει και θα λάμ­ψει μπρο­στά σου, το γλυ­κό φως της τα­πεί­νω­σης και θα νιώ­σεις χαρά με­γά­λη και βλο­γη­μέ­νη.
Πό­θη­σε να κλά­ψεις και να πι­κρα­θείς και τότε θα κα­τα­λά­βεις, από που βγαί­νει η αλη­θι­νή χαρά!
Μό­λις σκορ­πί­σου­νε οι πει­ρα­σμοί και ανοί­ξει η πόρ­τα της ψεύ­τι­κης χα­ράς και της ανα­παύ­σε­ως, κλεί­νει η πόρ­τα της αλη­θι­νής ευ­φρο­σύ­νης.
Αυτό το νοιώ­θει κα­θα­ρά ο Χρι­στια­νός.
Φώτης Κόντογλου.