Ο Γέροντας και η υπακοή

Συντονιστής: Συντονιστές

angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΑΚΟΗ

Ὁμιλία του Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία, στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τριάδος – Πειραιῶς τήν 5 Φεβρουαρίου 1984 πρός τά μέλη τῆς Φοιτητικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Δράσεως (Φ.Ε.Δ.) τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πειραιῶς

Επειδή είναι μεγάλη θα αναδημοσιευτεί σε συνέχειες.....
πηγή: http://www.imgortmeg.gr/index.php?optio ... 8&Itemid=7 , Αριθμός φύλλου 15


Ἀγαπητοί μου φίλοι, Θά παρουσιάσω μέ ὅση δυνατή μπορῶ ἁπλότητα τό βαθύ θέμα «Γέροντας καί
ὑπακοή».


Καί οἱ λαϊκοί σάν μοναχοί

Ὅταν ἀκοῦμε τέτοιο θέμα, ἡ σκέψη πολλῶν πηγαίνει σέ μοναστήρια, γιατί νομίζουν ὅτι ἐκεῖ μόνο εἶναι ἡ θέση τοῦ Γέροντα, τοῦ πνευματικοῦ καθοδηγοῦ δηλαδή, καί στούς μοναχούς μόνο ἁρμόζει ἡ ὑπακοή σ᾽ αὐτόν. Ὅμως πρέπει νά ποῦμε ἀπό τήν ἀρχή ὅτι ὅλοι οἱ χριστιανοί πρέπει νά ζοῦμε σάν μοναχοί. Ἕνα Εὐαγγέλιο ὑπάρχει πού καλοῦνται οἱ χριστιανοί νά τό ἐφαρμόσουν, ἄσχετα ἄν αὐτοί εἶναι κληρικοί ἤ λαϊκοί. «Ἀπατᾶστε πολύ, λέγει ὁ Χρυσόστομος, ἄν νομίζετε ὅτι ὑπάρχουν ἄλλα πράγματα πού ἀπαιτοῦνται ἀπό τούς κοσμικούς καί ἄλλα ἀπό τούς μοναχούς. Ὅλοι θά λογοδοτήσουν παρόμοια».(*1)

Ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές Του: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8,34). Αὐτό εἶναι ὅλος ὁ μοναχισμός: Ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ, ἡ ἄρση τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου καί ἡ συνεχής πορεία μέ τόν Ἰησοῦ. Ἀλλά τόν λόγο αὐτό ὁ Χριστός δέν τόν εἶπε στούς μαθητές Του μόνο· τό σχετικό χωρίο λέγει: «Προσκαλεσάμενος τόν ὄχλον σύν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς: Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν...». Τόν λόγο γιά ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ τόν εἶπε ὁ Χριστός καί στόν ὄχλο καί ὄχι μόνο στούς μαθητές Του.

Ὁ μοναχός καί ὁ κοσμικός ὀφείλουν νά φθάσουν στά ἴδια ὕψη. Ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, σέ ἐπιστολή του πρός ἕνα βυζαντινό ἀξιωματοῦχο, παρουσιάζει τό πρόγραμμα τῆς μοναχικῆς ζωῆς καί λέγει: «Μή γάρ νομίσῃς ἐπί μονάζοντος τά λεχθέντα, ἀλλά καί ἐπί λαϊκοῦ τά πάντα ἐπίσης» (P.G. 99, 1388).

Ὁ μοναχός ὑπόσχεται τρία πράγματα. Τήν ὑπακοή, τήν ἀκτημοσύνη καί τήν παρθενία. Ἀλλά οἱ τρεῖς αὐτές ἀρετές εἶναι γιά κάθε χριστιανό.

Στήν προσευχή «Πάτερ ἡμῶν...», πού εἶναι ἀσφαλῶς γιά κάθε χριστιανό καί ὄχι μόνο γιά τόν μοναχό, εἶναι τό αἴτημα «Γενηθήτω τό θέλημά Σου»· αὐτό εἶναι εὐχή ὑπακοῆς. Παρακάτω στό «Πάτερ ἡμῶν...» ἔχουμε τό αἴτημα «Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον»· αὐτό εἶναι εὐχή ἀκτημοσύνης. Καί τό τελευταῖο αἴτημα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς «Ρῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ», εἶναι εὐχή παρθενίας. Νά λοιπόν! Τίς τρεῖς κύριες ἀρετές τοῦ μοναχισμοῦ, τήν ὑπακοή, τήν ἀκτημοσύνη καί τήν παρθενία, τίς εὔχονται καί οἱ λαϊκοί. Καί οἱ λαϊκοί πρέπει νά ζοῦν σάν μοναχοί.

Ὁ Γέροντας, ἀπό τόν ὁποῖο πρέπει νά χειραγωγοῦνται οἱ ψυχές καί στόν ὁποῖο πρέπει νά ὑπακούουν, δέν εἶναι μόνο γιά τούς μοναχούς, ἀλλά καί γιά τούς λαϊκούς· θά ἔλεγα μάλιστα ὅτι εἶναι περισσότερο ἀναγκαῖος γιά τούς λαϊκούς, πού ἀντιμετωπίζουν περισσότερους πειρασμούς ζῶντες στόν κόσμο.


Ἀναγκαῖος ὁ Γέροντας γιά τήν συμβάσα πτώση

Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό Γέροντα. Θά πῶ ὅμως τώρα μιά περίεργη κάπως ἰδέα. Ἀρχίζοντας ὁ Χρυσόστομος νά ἑρμηνεύει τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο λέγει ὅτι θά ἔπρεπε νά εἴχαμε τόσο καθαρή ζωή, ὥστε νά εἴχαμε πολύ πλούσια τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί νά μή μᾶς ἦταν ἀναγκαία ἡ Ἁγία Γραφή. Καί μέ τούς
δικαίους τῆς πρώτης γενεᾶς τῶν ἀνθρώπων ὁ Θεός ἐπικοινωνοῦσε ὄχι μέ βιβλία, ἀλλά αὐτοπροσώπως, ἐπειδή εἶχαν καθαρή ψυχή. Ὅταν ὅμως, ἀργότερα, ὁ λαός βυθίστηκε στήν ἁμαρτία, τότε ὁ Θεός ἐπικοινωνοῦσε μαζί του μέ πλάκες καί γράμματα.(*2)

Μέ βάση τήν πατερική αὐτή σκέψη λέγουμε ὅτι θά ἔπρεπε νά ἔχουμε τόσο καθαρή ζωή, ὥστε νά εἴχαμε πλούσια τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί νά μήν εἴχαμε ἀνάγκη ἀπό Γέροντα. Ἔτσι θά ἑρμηνεύσουμε κάπως τό φαινόμενο ὅτι μεγάλοι Πατέρες ἔμειναν μόνοι τους στήν ἔρημο, χωρίς Γέροντα.

Προπτωτικά ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα δέν ἦταν Γέροντας ὁ ἕνας στόν ἄλλο, ἀλλά εἶχαν πλούσια τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί κατευθύνονταν ἀπ᾽ αὐτήν. Ἀλλά ἔγινε ἡ θλιβερή πτώση. Σέ τί συνίσταται ἡ πτώση; Ἡ πτώση ἦταν ἡ ἀνυπακοή στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ· αὐτό εἶναι ὅλο – κι ὅλο ἡ πτώση, πού στοίχισε τήν ἔξοδό μας ἀπό τόν Παράδεισο.

Ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας, ἀδελφοί, εἶναι νά διορθώσουμε τό κακό τῆς πτώσης γιά νά εἰσαχθοῦμε στόν Παράδεισο. Τό κακό τῆς πτώσης ἦταν ἡ ἀνυπακοή· καί ἡ ζωή μας λοιπόν τώρα στήν γῆ πρέπει νά εἶναι ὅλο ὑπακοή καί πορεία γιά τόν εὐτυχισμένο Κῆπο τῆς Ἐδέμ. Ἀλλά ἔχουμε ἀνάγκη χειραγωγοῦ, γιά νά ἀκολουθήσουμε τήν εὐθεῖα, τήν πρέπουσα ὁδό πού ὁδηγεῖ στόν χαμένο Παράδεισο· γιατί ἡ πτώση ἔφερε τήν τυφλότητα, τήν «ἀμαύρωση» τοῦ «κατ᾽ εἰκόνα», πού λέγουν οἱ θεολόγοι, καί ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ἕνα φωτισμένο χειραγωγό, πού ξέρει ἀπό τήν πείρα του τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν σωτηρία. Αὐτός εἶναι ὁ Γέροντας! Ὁ χειραγωγός μου γιά τόν Παράδεισο, πού μοῦ πιάνει μέ ἀγάπη τό χέρι καί ἐγώ τοῦ δίνω μέ ἐμπιστοσύνη τό χέρι μου, τήν ὑπακοή μου, δηλαδή, καί ἀκολουθῶ τά βήματά του, τά ὁδηγοῦντα με εἰς σωτηρία.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*1). Ὁμιλία στήν πρός Ἑβραίους 7,4 βλέπε καί ὁμιλ. 20 στήν πρός Ἐφεσίους.

(*2). «Ἔδει μέν ἡμᾶς μηδέ δεῖσθαι τῆς ἀπό τῶν γραμμάτων βοηθείας, ἀλλ᾽ οὕτω βίον παρέχεσθαι καθαρόν, ὡς τοῦ Πνεύματος τήν Χάριν ἀντί βιβλίων γίνεσθαι ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς καί καθάπερ ταῦτα διά μέλανος, οὕτω τάς καρδίας τάς ἡμετέραις διά Πνεύματος ἐγγεγράφθαι. Ἐπειδή δέ ταύτην διακρισάμεθα τήν Χάριν, φέρε κἄν τό τόν δεύτερον ἀσπασώμεθα πλοῦν. Ἐπειδή ὅτι τό πρότερον ἄμεινον ἦν, καί δι᾽ ὧν εἶπε καί δι᾽ ὧν ἐποίησεν ἐδήλωσεν ὁ Θεός. Καί γάρ τῷ Νῶε καί τῷ Ἀβραάμ καί τοῖς ἐγγόνοις τοῖς ἐκείνου καί τῷ Ἰώβ καί τῷ Μωϋσεῖ δέ οὐ διά γραμμάτων διελέγετο, ἀλλ᾽ αὐτός δι᾽ ἑαυτοῦ καθαράν εὑρίσκων αὐτῶν τήν διάνοιαν. Ἐπειδή δέ εἰς αὐτόν τῆς κακίας ἐνέπεσε τόν πυθμένα ἅπας τῶν Ἑβραίων ὁ δῆμος, τότε λοιπόν γράμματα καί πλάκες καί ἡ διά τούτων ὑπόμνησις» (Εἰς τό κατά Ματθαῖον ὁμιλία Α). Τήν ἴδια ἰδέα λέγει ὁ ἱερός πατέρας καί στήν Β΄ὁμιλ. στήν Γένεση.
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

Ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό Γέροντα

Ἔχουμε ἀνάγκη χειραγωγοῦ. Οἱ Ἰσραηλῖτες, πού ἔφυγαν ἀπό τήν Αἴγυπτο, πορευόμενοι στήν γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, εἶχαν ὁδηγό τόν Μωυσῆ καί ἀργότερα τόν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ. Τόν Λώτ καί τήν οἰκογένειά του οἱ Ἄγγελοι τούς ἔβγαλαν ἀπό τήν ἁμαρτωλή χώρα τῶν Σοδόμων.(*3) Καί ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη ἀγγέλου, ἰσαγγέλου, Γέροντος δηλαδή, πού θά ὁδηγεῖ ἀπό τήν χώρα τῆς ἀπωλείας στήν χώρα τῆς σωτηρίας.

Ἕνα ἄσμα πού ψάλλουν οἱ πιστοί μας λέγει:
Ἔφυγα ἀπ᾽ τόν Φαραώ τῆς Αἰγύπτου τήν σκλαβιά
μ᾽ ἀρχηγό τόν Μωυσῆ ἔφτασα ὡς τό Σινᾶ.
......................................................................................
Γέροντά μου σεβαστέ, Μωυσῆ μου νοητέ...


Ἡ ὀρθόδοξη πνευματικότητα ἀρχίζει ἀπό τόν Γέροντα. Αὐτό εἶναι τό μυστικό τῆς διαφορᾶς τῆς δικῆς μας πνευματικότητας ἀπό τήν δῆθεν πνευματικότητα τοῦ προτεσταντισμοῦ· ὁ ὀρθόδοξος χριστιανός ἔχει πνευματικό πατέρα, ἔχει Γέροντα. Ὁ προτεστάντης δέν θέλει χειραγωγία· πορεύεται μόνος του πρός τόν Θεό μέ τόν τρόπο πού νομίζει· γι᾽ αὐτό καί ὅσοι προτεστάντες, τόσες ἑρμηνεῖες τῶν Ἁγίων Γραφῶν, τόσοι καί τρόποι πνευματικῆς ζωῆς.

Ἄς παρατηρήσουμε τά Βυζαντινά εἰκονίσματα. Μοιάζουν περίπου τό ἕνα μέ τό ἄλλο. Τί θέλει νά ἐκφράσει αὐτό; Αὐτό ἐκφράζει μιά σπουδαία ἀλήθεια: Ὅτι ὁ ἕνας ἀντέγραψε – μιμήθηκε τόν Γέροντά του· κι ἐκεῖνος τόν δικό του Γέροντα καί ἔτσι παρουσιάζεται ἡ ὁμοιότητα τῶν εἰκόνων.

«Θέλεις νά μάθεις – λέγει κάπου ὁ Χρυσόστομος – ὅτι κι ἄν εἶσαι πολύ μεγάλος καί πολύ καταρτισμένος, κι ἄν ἔφτασες καί σ᾽ αὐτά τά ὕψη τῆς ἀρετῆς, ἔχεις ἀνάγκη ἀπό ἕνα σύμβουλο, πού νά σέ διορθώνει καί νά σέ ἐλέγχει;»

Καί ἀναφέρει ὁ ἱερός πατέρας μιά ἱστορία ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη:
Δέν ἦταν κανείς ἀνώτερος ἀπό τόν Μωυσῆ. Ἦταν ὁ πραότατος ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὀνομάστηκε «φίλος τοῦ Θεοῦ», ἦταν πολύ μορφωμένος καί πολύ ἐνάρετος. «Ἐπαιδεύθη Μωυσῆς πάσῃ σοφίᾳ Αἰγυπτίων», λέγει ἡ Γραφή (Πράξ. 7,22).

Μέ πολλούς προφῆτες μίλησε ὁ Θεός, ἀλλά μέ τούς ἄλλους μίλησε μέ αἰνίγματα καί ὄνειρα· μέ τόν Μωυσῆ ὅμως μίλησε πρόσωπο πρός πρόσωπο. Ὁ Μωυσῆς ἔκανε φοβερά θαύματα.

Καί ὅμως! Αὐτός ὁ σοφός καί δυνατός στά λόγια καί στά ἔργα, αὐτός ὁ «φίλος τοῦ Θεοῦ», δέν ἐννόησε ἕνα πράγμα πού ἦταν νοητό σέ πολλούς ἀνθρώπους· πού τό κατάλαβε ὁ πεθερός του, ἕνας βάρβαρος καί μέ μικρές ἱκανότητες ἄνθρωπος. Ποιό πράγμα; «Ἀκοῦστε – λέγει ὁ ἅγιος πατέρας – γιά νά μάθετε ὅτι ὁ καθένας ἔχει ἀνάγκη ἀπό σύμβουλο, ἔστω κι᾽ ἄν φτάσει στήν ἀρετή τοῦ Μωυσῆ, καί ὅτι πράγματα πού ξεφεύγουν τήν προσοχή μεγάλων καί θαυμαστῶν ἀνθρώπων, δέν ξεφεύγουν μερικές φορές τήν προσοχή μικρῶν καί εὐτελῶν ἀνθρώπων».

Ὁ Μωυσῆς στήν ἔρημο ἔκρινε ὅλες τίς διαφορές τοῦ λαοῦ, πού ὁ ἀριθμός του ἔφτανε τίς ἑξακόσιες χιλιάδες. Καί καθόταν λοιπόν ὁ μέγας Μωυσῆς καί ἀσχολοῦνταν μέ τό κοπιαστικό αὐτό ἔργο ἀπό τό πρωί μέχρι τό βράδυ. Τό εἶδε αὐτό ὁ πεθερός του, ὁ Ἰοθώρ, ἄνθρωπος μέ μικρές ἱκανότητες καί ἀσεβής (γιατί ἦταν εἰδωλολάτρης) καί συμβούλεψε τόν μέγα Μωυσῆ. Τόν συμβούλεψε νά διορίσει στόν λαό ἄνδρες πού νά προΐστανται χιλίων ἀνθρώπων (χιλιάρχους), ἄλλους πού νά προΐστανται πεντακοσίων ἀνθρώπων (πεντακοσιάρχες), ἄλλους πού νά προΐστανται ἑκατό ἀνδρῶν (ἑκατοντάρχους) καί ἄλλους, τέλος, πού νά προΐστανται δέκα ἀνδρῶν (δεκάρχες)· αὐτοί νά λύνουν – τοῦ εἶπε – τίς διαφορές τοῦ λαοῦ καί νά ἀναφέρουν σέ σένα τά μεγάλα μόνο καί σοβαρά θέματα.

Καί ὁ Μωυσῆς, λέγει ὁ Χρυσόστομος, «ἄν καί ἔγιναν ἀπό αὐτόν μεγάλα σημεῖα, ὅμως ἐννοήσας ὅτι ἔχει ἀνθρώπινη φύση, ἀπό τήν ὁποία ξεφεύγουν πολλές φορές πολλά, δέχτηκε μέ προθυμία τήν συμβουλή» (Βλ. ὁμιλία Ἰω. Χρυσοστόμου «Περί ἐλέγχου». Εἰς Ἅπαντα Ἁγίων Πατέρων τ. 33, 118Α ἑξ. Γιά τό ἁγιογραφικό παράδειγμα βλ. Ἔξοδ. 18,13 ἑξ.).
Νά, λοιπόν, παράδειγμα ἀπό τήν ἁγία Γραφή πού δείχνει ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη καθοδηγοῦ καί συμβούλου. Ὅποιος ἀρνεῖται νά ἔχει Γέροντα δείχνει τήν ὑπερηφάνειά του· φανερώνει ὅτι ἔχει πεποίθηση, ὅτι θαρρεύει στόν ἑαυτό του, ὅτι δέν παραδέχεται τήν ἁμαρτωλότητα καί ἀδυναμία τῆς ἀνθρώπινης φύσης του· ἀλλά αὐτό δέν εἶναι ἀνάκληση τῆς πτώσης· αὐτό εἶναι παραμονή στήν πτώση. Ἀντίθετα, αὐτός πού ἔχει Γέροντα καί ὑπακούει σ᾽ αὐτόν, δείχνει τό ταπεινό του φρόνημα καί μέ τήν ὑπακοή του ἀνακαλεῖ, ὅπως εἴπαμε, τό κακό τῆς πτώσης, πού συνίσταται στήν ἀνυπακοή.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*3.) «Οἱ μέν ἐξ Αἰγύπτου ἐξελθόντες, Μωϋσέα· οἱ δέ ἐκ Σοδόμων φυγόντες, Ἄγγελον τόν καθηγοῦντα
ἐκέκτηντο· καί οἱ μέν, τοῖς τά ψυχικά πάθη ἰωμένοις δι᾽ ἐπιμελείας ἰατρῶν ἐοίκασιν· οἵτινές εἰσιν οἱ ἐξ
Αἰγύπτου ἐκπορευόμενοι· οἱ δέ, τοῖς τήν τοῦ δυστήνου σώματος ἀκαθαρσίαν ἐπιποθοῦσιν ἐκδύσασθαι·
διό καί Ἀγγέλου, ἤγουν ἰσαγγέλου, ἵν᾽ οὕτως εἴπω, τοῦ βοηθοῦντος ἐπιδέονται· κατά γάρ τήν σηπεδόνα
τῶν τραυμάτων, τεχνίτου λίαν καί ἰατροῦ δεόμεθα». Κλίμαξ ὁσίου Ἰωάννου, λόγος Α΄ Περί τῆς τοῦ μα-
ταίου βίου βιαίας ἀποταγῆς ιε΄).
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
Άβαταρ μέλους
smarti
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 5165
Εγγραφή: Κυρ Μαρ 09, 2008 6:00 am
Τοποθεσία: Σμαρώ@Κατερίνη, Σέρρες

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από smarti »

Τι βάρη βαστάνε οι πνευματικοί μας!!! Ο Θεός να τους έχει πάντα καλά και να τους χαρίζει πολύ δύναμη.
Θεοτόκε Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία ο Κύριος μετά Σου. Ευλογημένη Συ εν Γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου, ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών.
Άβαταρ μέλους
smarti
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 5165
Εγγραφή: Κυρ Μαρ 09, 2008 6:00 am
Τοποθεσία: Σμαρώ@Κατερίνη, Σέρρες

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από smarti »

Και εμείς να έχουμε πίστη και να κάνουμε υπακοή.

Ευχαριστούμε πολύ Αγγελική. :8 :8
Θεοτόκε Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία ο Κύριος μετά Σου. Ευλογημένη Συ εν Γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου, ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών.
thomas25
Συστηματικός Αποστολέας
Συστηματικός Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 165
Εγγραφή: Δευ Ιούλ 09, 2007 5:00 am
Τοποθεσία: Αθηνα
Επικοινωνία:

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από thomas25 »

Οι υπακοές μας έφαγαν..........
angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

Θεολογική τοποθέτηση τοῦ Γέροντα

Θά ἤθελα νά δώσω κάποια ἁπλῆ Θεολογική καί λειτουργική τοποθέτηση τῆς θέσης τοῦ Γέροντα: Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν οὐρανό ἦρθε ἀνάμεσά μας· ἀλλά πέρασε ἀπό τήν Παναγία πρῶτα. Ἔτσι καί ἐμεῖς, στήν πορεία μας πρός τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, θά πρέπει νά περάσουμε ἀπό τήν Παναγία. Ὅ,τι ὅμως, λέγεται γιά τήν Παναγία λέγεται καί γιά τήν Ἐκκλησία.

Ὑπάρχει μιά μυστική θεολογική σύνδεση καί ταύτιση, θά ἔλεγα, Θεοτόκου καί Ἐκκλησίας.(*4) Νά περάσουμε ἀπό τήν Παναγία σημαίνει νά περάσουμε ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τούς πατέρες, τούς ἀββᾶδες καί τούς γεροντάδες· ἀπό αὐτούς πρέπει νά περάσουμε πορευόμενοι πρός τόν Θεό μας. Ὅπως ὁ ἱερέας προσφέρει στόν Θεό τά δῶρα κατά τήν θεία Λειτουργία, ἔτσι καί ὁ Γέροντας, αὐτός προσφέρει τήν ψυχή στόν Θεό τελώντας τήν ὡραία αὐτή ποιμαντική ἱερουργία.(*5)

Ὁ Γέροντας νυμφαγωγός εἰς Χριστόν

Ὁ Γέροντας σάν νά ἔχει τήν θέση τοῦ κουμπάρου στόν γάμο. Ὁ κουμπάρος εἶναι ὁ νυμφαγωγός τῶν δύο προσώπων, αὐτός πού ἐγγυᾶται στήν Ἐκκλησία τήν ἀγάπη τους καί προχωρεῖ ἔπειτα ἡ Ἐκκλησία στήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου. Καί δέν ἐπεμβαίνει πλέον ὁ κουμπάρος στό ἀνδρόγυνο, ἀλλά στέκεται παράμερα παρακολουθώντας μόνο μή διαταραχθεῖ ἡ ὡραία τους σχέση καί ψυχρανθεῖ ἡ ἀγάπη τους· κι ἄν συμβεῖ τοῦτο, τότε πρέπει νά εἰδοποιήσει τήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἐπεμβαίνει νά ξανασυνδέσει τόν χαλαρωθέντα δεσμό, ἔχοντας ὡς συνεργό της τόν κουμπάρο.

Κάπως ἔτσι εἶναι καί ἡ θέση τοῦ Γέροντα στήν ψυχή. Ὁ Γέροντας εἶναι ὁ νυμφαγωγός τῆς ψυχῆς πρός τόν Χριστό. «Χαῖρε πιστούς Κυρίῳ ἁρμόζουσα», λέγει ὁ Ὑμνωδός στήν Παναγία (στό Τ τῶν Χαιρετισμῶν). Ἀλλά, εἴπαμε, ὅ,τι λέγεται γιά τήν Παναγία λέγεται καί γιά τήν Ἐκκλησία.

Αὐτό μπορεῖ νά εἰπωθεῖ γιά τόν ἱερέα, γιά τόν Γέροντα. Πόσο ὡραῖο εἶναι ἐκεῖνο πού λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στούς Κορινθίους: «Σᾶς ἀρραβώνιασα μέ ἕναν ἄνδρα»! («Ἡρμοσάμην ὑμᾶς ἑνί ἀνδρί» Β΄Κορ. 11,2).(*6) Σκοπός τοῦ Γέροντα εἶναι νά συνδέσει τήν ψυχή μέ τόν Κύριο – ὄχι μέ τόν ἑαυτό του – καί νά στέκεται ἔπειτα αὐτός ὡς παράνυμφος, ἐπεμβαίνοντας ὅταν βλέπει νά χαλαρώνει ὁ ἱερός αὐτός δεσμός, γιά νά τόν συσφίξει πάλι καί νά τόν στερεώσει.

Ἀνακεφαλαίωση

Ἀνακεφαλαιώνοντας τά παραπάνω λέγουμε ὅτι ἡ ὀρθόδοξη πνευματικότητα ἀρχίζει ἀπό τόν Ἀββᾶ, ἀπό τόν Γέροντα. Μέ τήν ὑπακοή στόν Γέροντα διορθώνεται τό κακό τῆς πτώσης, πού εἶναι ἡ ἀνυπακοή, καί προφυλάσσεται ὁ πιστός ἀπό νέα πτώση. Ξέρετε γιατί συνέβη ἡ θλιβερή πτώση; Γιατί ὁ πειρασμός βρῆκε τήν Εὔα μόνη! Δέν θά τήν «πάθαινε» ἡ Εὔα, ἄν ἦταν μαζί μέ τόν Ἀδάμ, ἤ, ἄν ἔφευγε γρήγορα ἀπό τό φίδι καί πήγαινε στόν Ἀδάμ νά τοῦ καταγγείλει ὅσα βλάσφημα τῆς εἶπε αὐτό.

Ἔτσι καί ἡ ψυχή· ὅταν κρατιέται καλά ἀπό τόν Γέροντα δέν εἶναι εὔκολη ἡ πτώση της. Καί εἶναι κράτημα, εἶναι στήριγμα δυνατό γι᾽ αὐτήν, ἄν τρέχει καί ἀναφέρει στόν Γέροντά της τίς πανοῦργες ἐπιθέσεις τοῦ πειρασμοῦ. Καί ὅπως τό μικρό παιδί, πού τό πειράζουν τά ἄλλα παιδιά, ἀπειλεῖ μέ τό «θά τό πῶ στόν πατέρα μου», ἔτσι πρέπει νά λέγει θαρρετά καί ἡ ψυχή στόν πειρασμό πού τῆς ἐπιτίθεται: «Θά τό πῶ στόν πάτερ μου», «θά τό πῶ στόν Γέροντά μου»!

Στό χωρίο τοῦ Παύλου πού ἀνέφερα, ὅπου λέγει στούς Κορινθίους «Σᾶς ἀρραβώνιασα μέ ἕναν ἄνδρα», λέγει παρακάτω ὁ Ἀπόστολος: «Φοβᾶμαι! Μήπως, ὅπως τό φίδι ἐξαπάτησε μέ τήν πανουργία του τήν Εὔα, ἔτσι πλανηθοῦν καί τά δικά σας νοήματα».

Στήν ἁγία Γραφή καί τά ἅγια Συναξάριά μας βλέπουμε οἱ ἅγιοί μας νά ἀρχίζουν τήν πνευματική τους πορεία μέ Γέροντα, μέ καθοδηγό. Ἔτσι ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ εἶχε τόν Μωυσῆ· ὁ Βαρούχ τόν Ἱερεμία· ὁ Παῦλος τόν Ἀνανία· ὁ Τιμόθεος τόν Παῦλο καί ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία τόν Ζωσιμᾶ. Τό ἴδιο συμβαίνει σέ ὅλη τήν ἀναρίθμητη στρατιά τῶν ἁγίων μας. Στήν γραμμή αὐτή τῶν ἁγίων μας πρέπει νά βαδίσουμε καί ᾽μεῖς καί ὄχι νά χαράξουμε ἄλλον τρόπο πνευματικῆς πορείας προτεστατίζοντα· πρέπει νά ἔχουμε Γέροντα.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*4). Ἡ ὡραία αὐτή θέση φαίνεται σέ ὁμιλίες τῶν Πατέρων καί στήν ἱερή μας ὑμνωδία· δέν εἶναι ἡ ἁρμόζουσα εὐκαιρία ἐδῶ νά παραθέσουμε μαρτυρίες· ἡ Παναγία μας ὑμνεῖται στήν ὀρθόδοξη λατρεία μας ὡς «τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἀσάλευτος πύργος» καί ἀποδίδονται σ᾽ Αὐτήν ἐκφράσεις καί προσωνυμίες πού ἀποδίδονται καί στήν Ἐκκλησία (γιά παράδειγμα: «Αὐλή λογικῶν προβάτων», «Ὁλκάς τῶν θελόντων σωθῆναι», «Ἔμψυχος Παράδεισος ἐν μέσῳ ἔχων τόν Κύριον», «Πόλις τοῦ Παμβασιλέως περί
ἧς λελάληνται δεδοξασμένα καί ἀξιάκουστα», «Χρυσοπλοκώτατος πύργος καί δωδεκάτειχος πόλις»,
«Κιβωτός σωτηρίας» κ.ἄ.). Σπουδαία θεολογική ἐργασία στό θέμα αὐτό εἶναι τό βιβλίο τοῦ ALOIS
MÜLLER, ECCLESIA - MARIA (Die Einheit Marias und der Kirche). Στήν ἱερή μας ὑμνωδία παρατηρεῖται
ἐπίσης καί ἡ ταύτιση τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Θεοτόκου μέ τόν Σταυρό. Ἀξίζει ὕστερα ἀπό σχετική
ἔρευνα καί μελέτη νά γραφεῖ ἕνα τέτοιο βιβλίο ἀπό τόν λειτουργικό μας πλοῦτο.
(*5). «Κύκλῳ τῆς τραπέζης σου ὡς στελέχη βλέπων τά ἔκγονά σου, χαῖρε, εὐφραίνου προσάγων ταῦτα τῷ Χριστῷ, ποιμενάρχα». (Ἀναβαθμός Βαρέος Ἤχου).
(*6). Ἕνα τροπάριο στήν ἁγία Θέκλα λέγει: «Μνηστευθεῖσαν Θαμύριδι, ὁ νυμφαγωγός σε Παῦλος ἡρμόσατο, τῷ Νυμφίῳ ὡς ἀμώμητον τῷ ἐπουρανίῳ Θέκλα πάνσοφε». (ΚΔ΄ Σεπτεμβρ. α΄τροπάριο δ΄ὠδῆς).
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

Ἡ ὑψηλή θέση τοῦ Γέροντα

Γέροντας εἶναι ὁ πνευματικός πατέρας· λέγεται Γέροντας, ὅπως καί ὁ ἱερέας λέγεται «Πρεσβύτερος». Στήν ἀρχή ὁ πρεσβύτερος ἱερέας ἦταν καί στήν ἡλικία πρεσβύτερος. Ἀλλά «γῆρας τίμιον οὐ τό πολυχρόνιον, οὐδέ ἀριθμῷ ἐτῶν μεμέτρηται» (Σοφ. Σολ. 4,8)· ἔτσι καί ἕνα νεαρό ἤ νεαρά πού ἀφιερώνονται στόν Θεό τόν λέμε «καλόΓΕΡΟ» καί «καλοΓΡΙΑ». Ὁ Γέροντας, «Στάρετς» στά Ρωσσικά, δέν εἶναι ἀνάγκη νά εἶναι ἡλικιωμένος, ἀλλά νά ἔχει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά καθοδηγεῖ ἄλλους.

Ἡ Ἐκκλησία τό θέμα τοῦ Γέροντα, τοῦ ἐξομολόγου, τό ἔχει σέ περιποιοῦσα τιμή. Καί ἐξηγεῖται βέβαια αὐτό ἀπό τό ὅτι Γέροντας κυρίως, πνευματικός πατέρας δηλαδή σέ μιά Μητρόπολη εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Μητρόπολης αὐτῆς. Ἀλλά ἐπειδή δέν ἐπαρκεῖ ὁ Ἐπίσκοπος νά ἐξομολογήσει ὅλο τό πλῆθος τοῦ λαοῦ του, παραχωρεῖ τήν πνευματική πατρότητά του καί σέ ὁρισμένους ἐκ τῶν ἱερέων του, πού διακρίνονται γιά τήν πνευματικότητά τους· γι᾽ αὐτό καί οἱ ἐξομολόγοι ἱερεῖς λέγονται «πνευματικοί».

Ἡ ὑψηλή θέση τοῦ Γέροντα στήν Ἐκκλησία φαίνεται καί ἀπό τό ὅτι ἡ ἐκλογή του εἶναι ὑπέρ-ἐνοριακή, θά ἔλεγα· δέν δεσμεύεται ἀπό τά ὅρια μιᾶς ἐνορίας. Γιά νά κάνει κανείς μιά βάπτιση, ἕνα γάμο πρέπει νά παρουσιαστεῖ στήν ἐνορία του· γιά τό θέμα ὅμως τῆς ἐξομολόγησης, τῆς πνευματικῆς καθοδήγησης, δέν ἰσχύει αὐτό.(*7)

Σ᾽ αὐτό τό θέμα ἰσχύει τό ρῆμα «ἀναπαύομαι». Προτιμάει κανείς τόν Γέροντα στόν ὁποῖο ἀναπαύεται ἡ ψυχή του καί ἄς βρίσκεται αὐτός πολύ μακρυά του.(*8) – Ὁ Γέροντας μέ τήν πλήρη ἔννοιά του, ὁ Στάρετς τῶν Ρώσσων, δέν ἀναδεικνύεται προβαλλόμενος ἤ ἐπιβαλλόμενος στόν λαό ἀπό ἕναν ἀνώτερο ἀξιωματοῦχο, ἀλλά ἀναδεικνύεται στόν λαό ἀπό τήν ἀρετή του· τό Ἅγιο Πνεῦμα μιλώντας κατ᾽ εὐθεῖαν στίς καρδιές τῶν χριστιανῶν ἀποκαλύπτει ὅτι ἕνα πρόσωπο ἔχει εὐλογηθεῖ ἀπό τόν Θεό μέ τήν χάρη νά καθοδηγεῖ τούς ἄλλους καί νά θεραπεύει τά ψυχικά τους νοσήματα.

Ὁ Γέροντας, μέ τήν ἔννοια τοῦ Στάρετς καί ὄχι ἁπλῶς τοῦ ἐξομολόγου, συνηθέστατα εἶναι ἱερομόναχος, ἀλλά καί κάποιος ἔγγαμος ἱερέας μιᾶς ἐνορίας ἤ ἀκόμα, λέγουν τά Συναξάριά μας, καί κάποιος ἁπλός μοναχός ἤ μοναχή.(*9) Ἄν ὁ Γέροντας δέν εἶναι ἱερέας – ἐξομολόγος, ἀφοῦ ἀκούσει τά ἁμαρτήματα καί προβλήματα τῶν ἀνθρώπων καί δώσει τίς κατάλληλες συμβουλές, τούς στέλνει σέ ἕναν ἐξομολόγο γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν τους.

Προσόντα τοῦ Γέροντα

Θά ἔρθω τώρα σέ μιά ἄλλη σοβαρή παράγραφο τοῦ θέματος: Πῶς πρέπει νά εἶναι ὁ Γέροντας;
Κάποτε ὁ Γέροντας Σιλουανός, μοναχός στό Ρωσικό μοναστήρι τοῦ ἁγίου Ὄρους, μιλώντας γιά τόν πατέρα του εἶπε γι᾽ αὐτόν: «Τέτοιο Γέροντα ἤθελα νά ἔχω»!
Πῶς ἦταν ὁ πατέρας του; Μιά φορά, σέ ἐποχή θερισμοῦ, ὅταν ἀκόμα ὁ Σιλουανός ἦταν λαϊκός, Συμεών τό ὄνομα, ὅλη ἡ οἰκογένεια δούλευε στό χωράφι· ἦταν ἡ σειρά τοῦ Συμεών νά ἑτοιμάσει τό γεῦμα. Ξέχασε ὅμως πώς ἦταν Παρασκευή καί ἔβρασε χοιρινό κρέας κι ἔφαγαν ὅλοι. Πέρασε μισό ἔτος. Τόν χειμώνα, μιά γιορτή, ὁ πατέρας λέγει στόν Συμεών μ᾽ ἕνα γλυκό χαμόγελο:
– Θυμᾶσαι, παιδί μου, πού μοῦ ἔβρασες χοιρινό κρέας στό χωράφι; Ἦταν Παρασκευή, ξέρεις, καί τό ἔτρωγα σάν νά ἦταν πτῶμα.
– Καί γιατί δέν μοῦ τό εἶπες τότε;
– Δέν ἤθελα νά σέ συγχύσω, παιδί μου.
«Νά, τέτοιο Γέροντα ἤθελα νά ἔχω», ἔλεγε ὁ πατήρ Σιλουανός· «ποτέ δέν θύμωνε καί ἦταν πάντοτε μετρημένος καί ἥσυχος. Σκεφθεῖτε, ἔκανε ὑπομονή μισό χρόνο καί βρῆκε τήν κατάλληλη στιγμή, ὥστε νά μέ διορθώσει καί νά μή μέ συγχύσει».
(*10)

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*7). Καί ὅμως, ἄν θελήσουμε νά ἐξετάσουμε βαθιά τό θέμα, θά ἐννοήσουμε ὅτι καί γιά τόν πνευματικό
του ὁ πιστός πρέπει νά καταφεύγει στήν ἐνορία του. Δυστυχῶς ὁ λαός μας, καί εὐσεβεῖς ἀκόμα, δέν
ἔχουν ἐνοριακή συνείδηση, ἀπό λανθασμένη ἀσφαλῶς καθοδήγηση πού τούς δόθηκε· θά πρέπει νά βοηθήσουμε τόν πιστό μας λαό νά καταλάβει τί σημαίνει αὐτό πού λέγεται «ἐνορία». Θά πρέπει ὅμως νά
ποῦμε ὅτι γιά νά ἀγαπήσει ὁ λαός τήν ἐνορία του καί νά μήν καταφεύγει ἀλλοῦ γιά τήν πνευματική του
τροφοδοσία, πρέπει οἱ ἱερεῖς τῆς ἐνορίας νά τόν ἕλκουν μέ τήν ἀρετή τους καί τήν ποιμαντική τους φροντίδα καί νά μήν τόν ἀπωθοῦν.
(*8). Μερικές φορές – γιά νά μήν ποῦμε πολλές φορές – κάτω ἀπό τό «ἀναπαύομαι» κρύπτεται τό ἴδιο ἁμαρτωλό θέλημα· καί συμβαίνει λοιπόν ὁ ἀσταθής νά φεύγει ἀπό τόν ἕνα Γέροντα καί νά πορεύεται στόν ἄλλο καί ἀπό ἐκεῖνον σέ ἄλλο μέ τήν σημαία τοῦ «ἀναπαύομαι» καί ἔτσι νά κάνει «πνευματικό
τουρισμό»!
(*9). Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Π. Εὐδοκίμωφ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, Ἔκδοση Ρηγοπούλου σ. 370, παραθέτουμε: Μιά γυναῖκα «χαρισματοῦχος», θεοφώτιστη, παίρνει τόν τίτλο «ἀμμάς» ἤ «πνευματική μήτηρ». Συνήθως οἱ γυναῖκες αὐτές εἶναι οἱ μητέρες τοῦ μοναστηριοῦ τους, ὅπως ὁ Παχώμιος ἦταν ὁ πατέρας τοῦ ἰδικοῦ του. Οἱ ἄνθρωποι ἀπ᾽ ἔξω ἔρχονται νά τίς εὕρουν, γιά νά ζητήσουν συμβουλή (ἁγία Εὐφροσύνη, ἁγία Εἰρήνη). Κατά τό 1210 ἕνας ἀββᾶς, ὁ Ἡσαΐας, συνθέτει ἕνα βιβλίο ἀπό ἀποφθέγματα μητέρων μέ τό ὄνομα «Μητερικόν» (μεταφρασμένο στά ρωσσικά ἀπό τόν Θεοφάνη τόν Ἔγκλειστο, Μόσχα 1891), ἀνάλογο πρός τό «Πατερικόν». Ἐκτός ἀπό τήν μυστηριακή ἐξουσία καί τό κήρυγμα στήν Ἐκκλησία (πού ἀνήκουν ἀποκλειστικά στό ἐπισκοπικό ἀξίωμα), οἱ μητέρες εἶχαν τά ἴδια προνόμια καί τίς ἴδιες ὑποχρεώσεις ὅπως καί οἱ πατέρες ἀπέναντι στούς μοναχούς.
(*10). Βλέπε· Ἀρχιμ. Σωφρονίου, ὁ Γέροντας Σιλουανός σ. 10.11 (β΄ ἔκδοσις).
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

α) Ἐπιείκεια

Ὁ Γέροντας, κατά πρῶτον, πρέπει νά εἶναι ἐπιεικής καί διακριτικός. Ποτέ σκληρότητα καί ἄκριτο τακτική στά πνευματικά του τέκνα. Μιά τέτοια τακτική, πού πολύ πιθανόν νά προέρχεται καί ἀπό ζῆλο, ἀλλά «οὐ κατ᾽ ἐπίγνωσιν» (Ρωμ. 10,2), κάνει ζημιά, πολύ μεγάλη ζημιά· δολοφονεῖ τίς ψυχές. Καί τέτοιες δολοφονίες, ἄς τό ὁμολογήσουμε ταπεινά, ἔχουν γίνει ἀπό Γεροντάδες...

Θά ἀναφέρουμε ἐδῶ ἕνα ὡραῖο, ἕνα χτυπητό σχετικό παράδειγμα ἀπό τά ἔργα τῶν ἀθανάτων πατέρων μας:
Ἕνας Γέροντας δέχτηκε μιά μέρα ἕνα νεαρό καί εὐσεβῆ μοναχό. Ἦρθε ὁ μοναχός στόν Γέροντα νά τοῦ ἐκμυστηρευθεῖ τούς πειρασμούς του, πού ἰδιαίτερα αὐτή τήν περίοδο τοῦ ἦταν δυνατοί καί τόν ἀπογοήτευαν, καί νά τοῦ ζητήσει τήν θεραπεία.

Στίς συμβουλές τοῦ Γέροντα ὁ μοναχός ἔλπιζε νά βρεῖ παρηγοριά στόν πόνο του καί φάρμακο στίς πληγές του. Ἀλλά ὁ Γέροντας, ὅταν ἄκουσε τούς λογισμούς τοῦ μοναχοῦ, τοῦ εἶπε πικρά λόγια:
«Ἐλεεινέ – τοῦ εἶπε – εἶσαι ἀνάξιος νά φέρεις τό ὄνομα τοῦ μοναχοῦ, ἀφοῦ αἰσθάνεσαι τέτοιες ἐπιθυμίες!».

Οἱ παρατηρήσεις αὐτές τοῦ Γέροντα πλήγωσαν κατάκαρδα τόν μοναχό. Βγῆκε ἀπό τό κελλί βυθισμένος στήν πιό σκοτεινή ἀπελπισία. Καί στήν ἀπελπισία του αὐτή καί τήν θανάσιμη λύπη του δέν σκεπτόταν πιά νά θεραπεύσει τό κακό, ἀλλά νά ἱκανοποιήσει τό πάθος πού τόν πείραζε.

Ἦταν ἀπορροφημένος ἀπό αὐτή τήν σκέψη, ὅταν συνάντησε τόν Ἀββᾶ Ἀπολλώ, τόν ἁγιώτερο ἀπό ὅλους τούς Γεροντάδες. Στό πρόσωπο τοῦ νέου ὁ Γέροντας διακρίνει τήν σφοδρότητα τῆς πάλης, πού διαδραματιζόταν στά βάθη τῆς ψυχῆς του. Μέ γλυκύτητα τόν ρωτάει γιά τήν αἰτία τῆς μεγάλης του ταραχῆς. Ὁ νέος δέν μπόρεσε νά ἀρθρώσει οὔτε λέξη. Τέλος, τά ὁμολογεῖ ὅλα. Ἀφοῦ, κατά τήν γνώμη τοῦ Γέροντα πού συμβουλεύτηκε, εἶναι ἀνάξιος νά εἶναι μοναχός καί δέν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος νά χαλιναγωγήσει τίς σαρκικές ὁρμές, θά ἐγκαταλείψει τήν μοναστική ζωή καί θά παραδοθεῖ στόν κόσμο.

Ὁ Ἀπολλώς τότε ἀρχίζει νά τόν παρηγορεῖ μέ λόγια στοργικά, λέγοντας μάλιστα καί γιά δικούς του πειρασμούς καί ἀγῶνες. Τοῦ συνιστᾶ νά μήν παραδοθεῖ στήν ἀπελπισία, οὔτε νά ἐκπλήσσεται ἀπό τήν σφοδρότητα τοῦ πειρασμοῦ. Τοῦ παρουσιάζει τό ἔλεος καί τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί στήν συνέχεια ζητάει ἀπό τόν νέο προθεσμία μιᾶς μόνο ἡμέρας παρακαλώντας τον νά ἐπιστρέψει στό κελλί του, ἐνῶ αὐτός κατευθύνεται ἐσπευσμένα στό μοναστήρι τοῦ αὐστηροῦ Γέροντα.

Καθώς πλησίαζε, προσευχήθηκε μέ δάκρυα:
«Κύριε, Σύ μόνο βλέπεις μέ τό συμπαθές βλέμμα τίς δυνάμεις τοῦ καθενός μας καί τήν ἀδυναμία τῆς φύσεώς μας... Σέ παρακαλῶ, ρίξε τόν πειρασμό τοῦ νέου στήν ψυχή τοῦ Γέροντα, γιά νά μάθει τοὐλάχιστον τώρα στό γῆρας του νά εἶναι συμπαθής στίς ἀδυναμίες τῶν πονεμένων καί συγκαταβατικός στό εὐόλισθο τῆς νεότητας»!

Πραγματικά, ὕστερα ἀπό λίγο ὁ ἄσπλαχνος καί ἀδιάκριτος Γέροντας προσβλήθηκε ἀπό σφοδρούς σαρκικούς πειρασμούς.

Ἀλλά ὁ συνετός Ἀπολλώς μεταξύ τῶν ἄλλων τοῦ εἶπε:
«Ὁ Θεός ἐπέτρεψε νά κτυπηθεῖς ἔτσι, ὥστε νά μάθεις ἀπό τήν πείρα νά εἶσαι συμπαθής στίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων καί συγκαταβατικός στούς νεώτερους ἀδερφούς. Δέχτηκες ἕνα νέο μοναχό, χτυπημένο ἀπό τόν πονηρό καί ἀντί νά τοῦ γλυκάνεις τόν πόνο μέ τήν παρηγοριά σου, τόν παρέδωσες μέ τήν θανάσιμη ἀπελπισία στά χέρια τοῦ ἐχθροῦ, γιατί ὅσο ἐξηρτᾶτο ἀπό σένα θά καταβροχθιζόταν ἀπό τόν πονηρό. Μάθε λοιπόν ἀπό τήν δική σου περίπτωση νά συμπαθεῖς τούς χτυπημένους ἀπό τόν πειρασμό καί νά μήν τούς ρίχνεις ποτέ στήν ὀλέθρια ἀπόγνωση»
(*11).

Ὁ Γέροντας, ξαναλέμε, πρέπει νά ἔχει ἐπιείκεια καί διακριτικότητα.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*11). Ἰωάννου Κασσιανοῦ «Διαλέξεις Πατέρων» (βλ. Ἠλ. Μαστρογιαννοπούλου «Οἱ Πατέρες τῆς
Ἐκκλησίας καί ὁ ἄνθρωπος» Ἔκδ. β΄σ. 281.2).
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
Άβαταρ μέλους
ψυχουλα
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 2324
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 06, 2008 11:36 am
Τοποθεσία: Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από ψυχουλα »

thomas25 έγραψε:Οι υπακοές μας έφαγαν..........
τί εννοείς;
«Όπου έρως θείος ήψατο καρδίας, εκεί φόβος ρημάτων ουκ ίσχυσε».
angieholi
Συντονιστής
Συντονιστής
Δημοσιεύσεις: 3227
Εγγραφή: Τρί Μάιος 05, 2009 5:25 pm
Τοποθεσία: Αγγελική@Αθήνα

Re: Ο Γέροντας και η υπακοή

Δημοσίευση από angieholi »

β) Αὐστηρότητα

Ὁ διακριτικός Γέροντας δέν θά εἶναι μόνο ἐπιεικής ἐκεῖ πού πρέπει, ἀλλά καί αὐστηρός, ἐκεῖ πάλι πού πρέπει. Λέγοντας αὐστηρός ἐννοῶ ὅτι θά σπρώχνει τά τέκνα του πρός σωτηρία, ὅταν τά βλέπει ραθυμοῦντα, γιά νά τά νευρώσει καί νά τά τονώσει σέ σταθερή πιά πνευματική πορεία, θά τούς βάλει δέ καί ἐπιτίμια, τά ὁποῖα ἔχουν παιδαγωγικό μόνο χαρακτήρα.

Ἄς θυμηθοῦμε ἐδῶ ἕνα σχετικό περιστατικό ἀπό τήν Ἁγία Γραφή:
Οἱ δύο θεῖοι Ἐπισκέπτες εἶπαν στόν Λώτ νά πάρει τήν οἰκογένειά του καί νά φύγει ἀπό τά Σόδομα, γιά νά μήν καταστραφοῦν καί αὐτοί μέ τίς ἁμαρτίες τῆς ἁμαρτωλῆς πόλης. Ἀλλά δέν ἤθελε νά φύγει ὁ Λώτ ἀπό τά Σόδομα, τήν εὔφορη αὐτή περιοχή, τήν ὁποία προτίμησε σέ βάρος τοῦ θείου του Ἀβραάμ καί ἀπό τήν ὁποία εἶχε πλουτίσει. Καί οἱ ἄγγελοι μεταχειρίστηκαν βία γιά νά τούς σώσουν· τό κείμενο λέγει: «Ἐκράτησαν οἱ ἄγγελοι τῆς χειρός αὐτοῦ καί τῆς χειρός τῆς γυναικός αὐτοῦ καί τῶν χειρῶν τῶν δύο θυγατέρων αὐτοῦ... καί ἐξήγαγον αὐτούς ἔξω» (Γεν. 19,16.17).(*12)

Ἔτσι χρειάζεται νά εἶναι καί ὁ πνευματικός πατέρας στά τέκνα του, ὅταν τά βλέπει ράθυμα: Νά τά σπρώχνει στήν ὁδό τῆς σωτηρίας. Τό «σπρώξιμο» αὐτό ἀντιστοιχεῖ μέ ἔλεγχο τῆς ἁμαρτωλῆς – τῆς ράθυμης κατάστασης, μέ ἐπιτίμια γιά τίς πτώσεις καί προγραμματισμό νέας, ἔντονης πνευματικῆς ζωῆς. Ὁ ἔλεγχος τοῦ Γέροντα στά τέκνα του, ὅταν τά βλέπει νά μήν πορεύονται καλά πνευματικῶς, ἀποδεικνύει τήν ἀγωνία του γιά τήν σωτηρία τους καί τήν ἀγάπη του γι᾽ αὐτά.

Ἕνας ἀδιάφορος Γέροντας, σέ τέτοιες περιπτώσεις, περιορίζεται σέ ἁπλῆ μόνο συμβουλή καί παραλείπει τόν ἔλεγχο καί τά ἐπιτίμια· ἀλλά αὐτός δέν εἶναι Γέροντας, δέν εἶναι πατήρ. Ἡ αὐστηρότητα τοῦ Γέροντα, ἐκεῖ πού πρέπει, δέν εἶναι ἀντίθετη πρός τήν ἀγάπη, ἀλλά μᾶλλον ἄλλη ὄψη αὐτῆς.

γ) Διακριτικότητα

Θά πρέπει ὅμως ἐδῶ νά ποῦμε ὅτι ὁ καλός Γέροντας πρέπει νά γνωρίζει νά χρησιμοποιεῖ λελογισμένο ἔπαινο καί νά διεγείρει ἔτσι τήν φιλοτιμία καί τό ἀγωνιστικό φρόνημα τῶν τέκνων του, ἐμπνέοντας σ᾽ αὐτά τήν αὐτοτιμωρία καί τήν αὐτοδιόρθωση. Σ᾽ αὐτόν τόν Γέροντα παραμένουν ἐλάχιστα περιθώρια γιά ἔλεγχο καί τιμωρία.

Καί ἀκόμα πρέπει νά ποῦμε αὐτό πού λέγει ὁ ἅγιος Βασίλειος, ὅτι ὁ πνευματικός πατέρας πρέπει νά εἶναι ἀνεκτικός ἰδιαίτερα στούς ἀρχαρίους, πού πέφτουν ἀπό ἀπειρία, καί ὅταν τούς ἐπιβάλλει ἐπιτίμια, νά τούς τά ἐπιβάλλει «ἐν πάσῃ εὐσπλαγχνίᾳ καί συμμετρίᾳ» (Ὅροι κατά πλάτος 43).

Ὁ Χρυσόστομος τονίζει ὅτι ἡ ἐπιβολή τῶν ἐπιτιμίων δέν ἀρκεῖ νά εἶναι σύμμετρος πρός τό παράπτωμα, ἀλλά καί πρός τήν «προαίρεσιν» τοῦ ἁμαρτάνοντος (Ἰω. Χρυσοστόμου, Περί Ἱερωσύνης 2,4). Ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἐφιστᾶ τήν προσοχή στόν ποιμένα νά μή χρησιμοποιεῖ τά ἴδια μέσα θεραπείας γιά ὅλους, γιατί ὑπάρχουν διάφοροι ψυχολογικοί τύποι, καί, ὅπως λέγει, «τούς μέν ἔπαινος ὤνησε, τούς δέ ψόγος, ἀμφότερα δέ μετά καιροῦ», σέ κατάλληλη δηλαδή περίσταση (Λόγος 2, 31. P.G. 35, 440 Α). Τέλος, ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος λέγει ὅτι ἡ ποινή, πού θά ἐπιβάλει ὁ Γέροντας στά τέκνα του, πρέπει νά εἶναι ἀνάλογη πρός τήν ἀντοχή τους καί συνεπῶς ὁ πιό ἀδύνατος πρέπει νά τιμωρεῖται «κουφοτέρως» ἀπό τόν ἰσχυρότερο (Πρός τόν ποιμένα, 10). Ἀλλά ἡ διάκριση θά πεῖ στόν Γέροντα ποῦ πρέπει νά εἶναι αὐστηρός καί ποῦ ἐπιεικής. «Ποικίλλον δεῖ εἶναι τόν ἱερέα τοῦ Θεοῦ», λέγει κάπου ὁ Χρυσόστομος.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
(*12). Ἡ φράση τῆς εὐχῆς πρός τόν ἄγγελο «Ἅγιε ἄγγελε... κράτησον τῆς ἀθλίας καί παρειμένης χειρός μου καί ὁδήγησόν με εἰς ὁδόν σωτηρίας» προέρχεται ἀπ᾽ αὐτό ἀκριβῶς τό ἁγιογραφικό περιστατικό.
Φώς στους μοναχούς είναι οι Άγγελοι... και φώς στους κοσμικούς οι Μοναχοί...
Απάντηση

Επιστροφή στο “Διάφορες Ομιλίες”