Ακολουθία του Αγίου Μενελάου του εν Γαλλία ασκήσαντος

[efthumhs]

Παιδιά δεν ήξερα ότι υπάρχει άγιος Μενέλαος (22 Ιουλίου). Ωστόσο κατα Θεία συγκυρία βρήκα την ακολουθία του.

http://voutsinasilias.blogspot.com/2009/07/22.html

[Ermite]

Ο π.Επιφάνιος Ευθυβούλου είναι Ορθόδοξος Κληρικός εν Λεμεσω.
Ενήργησε όμως (όπως συμπεραίνω) με σπουδή.
Κάποιος, προφανώς, τον παρεκάλεσε να του βρει τον Άγιο Μενέλαο, γιά να τον εορτάζει και επεχείρησε "φιλοτίμως" να εκδόσει Ακολουθίαν.

Άγιος Μενέλαος δεν αναφέρεται μέχρι στιγμής στα Αγιολόγια της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Τα Μαρτυρολόγια των Βενεδικτίνων (όπου στηρίζεται το Συναξάριον) είναι αξιόλογες πηγές, αλλά οπωσδήποτε χρειάζεται "βάσανος" προκειμένου να εντάξουμε έναν Άγιο στο Εορτολόγιο και στην Υμνογραφία της Εκκλησίας μας.
Γι'αυτό λειτουργούν και οι Συνοδικές Επιτροπές Θ.Λατρείας κλπ στις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, ώστε άνθρωποι ειδήμονες, με επίγνωση και με συναίσθηση της σοβαρότητος του έργου αυτού να διελέγχουν τις ποικίλες επιθυμίες και πρωτοβουλίες ευσεβείας των πιστών.

Εφ'όσον είναι προ του Σχίσματος (1054 ή και 850 μΧ), το συζητούμε να ενταχθεί και να εορτάζεται στο Εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Δεν υπάρχει πρόβλημα. Αλλά απαιτείται εκκλησιαστική διαδικασία!

Άλλο σημαντικό θέμα είναι η Ακολουθία. Η οποία πρέπει να συντεθεί από καταλλήλους ανθρώπους.
Και φυσικά, να μην είναι συμπίλημα και παραφθορά από Ακολουθίες άλλων Αγίων.

Στην Ακολουθία εν προκειμένω του Αγίου Μενελάου, παρατηρούμε το παράδοξον να του έχουν συνθέσει Κανόνες ο Ιωάννης Δαμασκηνός και ο Θεοφάνης. Παλαιοί και πολύ δόκιμοι και Άγιοι Υμνογράφοι. Ο Δαμασκηνός απέθανε το 749 μΧ και ο Θεοφάνης το 850 μΧ. Ο Άγιος Μενέλαος απέθανε περίπου το 770 μΧ (εφ'όσον κατά το Συναξάρι γεννήθηκε το 700 μΧ). Πώς είναι δυνατόν να του έγραψε Κανόνα ο Δαμασκηνός;!! Και πραγματικά. Ενώ προαναγγέλλεται Ακροστιχίδα: Ὄλβος πέφηνας γηγενῶν Μενέλαε.
Στο τέλος, αντί Μενέλαε βγαίνει ΠΘΥΜΙΕ!!
Προφανώς, λοιπόν, πήραν τροπάρια άλλου Αγίου και τα προσαρμόσανε γιά τον Αγιο Μενέλαο.
Αλλά και στα χρόνια του Αγίου Θεοφάνους δεν ήταν γνωστός στην Ανατολή ο Αγιος Μενέλαος.

Και τί να πει δε κανείς γιά τα σόλοικα Εσπέρια σε πεζή καθομιλουμένη !!..

Ὤ τοῦ παραδόξου θαύματος, οὐκ ἀνθρωπίνου ἐστι, πῶς τὰ πρόσκαιρα ἄφηκες, ἀλλ’ ἡδονικότατα, τῆς ζωῆς τὰ ἐπίγεια· οὐκ ἐξουσίαις πανίσχυρες, οὐδὲ χρημάτων ἐπόθησας, ἀλλὰ τούτα κατέλιπες, οὐδαμῶς σκεφτόμενος, τὸν Χριστὸν ἐπόθησας καὶ εὑρήκες, σὺ παμμακάριστε.

Νοῦς ὁ γήϊνός τε πήλινος, ἀδυνατεῖ νὰ σκεφτεῖ, πῶς πατέρας ἀπάνθρωπος, ἀσυνειδητότατος, τὸν υἱόν του ἐκτύπησε, καὶ κατεξευτέλισε τούτον σφοδρῶς, μὴ ἀποδεχόμενος, τὴν ἐλεύθερη βούλησιν, καὶ τὴν εἰκόνα Θεοῦ· ἀλλὰ σὺ Μενέλαε, πειρασμὸν τοῦτον ἐνίκησας.

Πολλοῦς, ἀνθρώπους ὁδήγησας, σὺ πρὸς τὴν ἄνω ζωή, καὶ τὴν μήτηρ σου πάνσοφε, καὶ τὴν αὐταδέλφην της, κορασίδα τε κάποτε, γυνῆ σοφὲ πρὸς σὲ προορίζουσα, μοναστηρίῳ αὐτῶν δὲ ἴδρυσας, Χριστῷ προσήγγισας, συμπαθῶς πανεύφημε· ὅθεν τὴνμνήμην σου τὴν πανίερον, πανηγυρίζομεν.

Ας είμαστε προσεκτικοί, αδελφοί.
Η Ορθόδοξη Ευσέβεια έχει σοβαρότητα.
Παρορμητισμοί και "λαϊκούρες" δεν επιτρέπονται.
Ρίχνουν το επίπεδο. Πώς να το κάνουμε..

[Dionysios_Anat]

Ο π.Επιφάνιος Ευθυβούλου είναι Ορθόδοξος Κληρικός εν Λεμεσω.
Ενήργησε όμως (όπως συμπεραίνω) με σπουδή.
Κάποιος, προφανώς, τον παρεκάλεσε να του βρει τον Άγιο Μενέλαο, γιά να τον εορτάζει και επεχείρησε "φιλοτίμως" να εκδόσει Ακολουθίαν.

Άγιος Μενέλαος δεν αναφέρεται μέχρι στιγμής στα Αγιολόγια της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Τα Μαρτυρολόγια των Βενεδικτίνων (όπου στηρίζεται το Συναξάριον) είναι αξιόλογες πηγές, αλλά οπωσδήποτε χρειάζεται "βάσανος" προκειμένου να εντάξουμε έναν Άγιο στο Εορτολόγιο και στην Υμνογραφία της Εκκλησίας μας.
Γι'αυτό λειτουργούν και οι Συνοδικές Επιτροπές Θ.Λατρείας κλπ στις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, ώστε άνθρωποι ειδήμονες, με επίγνωση και με συναίσθηση της σοβαρότητος του έργου αυτού να διελέγχουν τις ποικίλες επιθυμίες και πρωτοβουλίες ευσεβείας των πιστών.

Εφ'όσον είναι προ του Σχίσματος (1054 ή και 850 μΧ), το συζητούμε να ενταχθεί και να εορτάζεται στο Εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Δεν υπάρχει πρόβλημα. Αλλά απαιτείται εκκλησιαστική διαδικασία!

Άλλο σημαντικό θέμα είναι η Ακολουθία. Η οποία πρέπει να συντεθεί από καταλλήλους ανθρώπους.
Και φυσικά, να μην είναι συμπίλημα και παραφθορά από Ακολουθίες άλλων Αγίων.

Στην Ακολουθία εν προκειμένω του Αγίου Μενελάου, παρατηρούμε το παράδοξον να του έχουν συνθέσει Κανόνες ο Ιωάννης Δαμασκηνός και ο Θεοφάνης. Παλαιοί και πολύ δόκιμοι και Άγιοι Υμνογράφοι. Ο Δαμασκηνός απέθανε το 749 μΧ και ο Θεοφάνης το 850 μΧ. Ο Άγιος Μενέλαος απέθανε περίπου το 770 μΧ (εφ'όσον κατά το Συναξάρι γεννήθηκε το 700 μΧ). Πώς είναι δυνατόν να του έγραψε Κανόνα ο Δαμασκηνός;!! Και πραγματικά. Ενώ προαναγγέλλεται Ακροστιχίδα: Ὄλβος πέφηνας γηγενῶν Μενέλαε.
Στο τέλος, αντί Μενέλαε βγαίνει ΠΘΥΜΙΕ!!
Προφανώς, λοιπόν, πήραν τροπάρια άλλου Αγίου και τα προσαρμόσανε γιά τον Αγιο Μενέλαο.
Αλλά και στα χρόνια του Αγίου Θεοφάνους δεν ήταν γνωστός στην Ανατολή ο Αγιος Μενέλαος.

Και τί να πει δε κανείς γιά τα σόλοικα Εσπέρια σε πεζή καθομιλουμένη !!..

Ὤ τοῦ παραδόξου θαύματος, οὐκ ἀνθρωπίνου ἐστι, πῶς τὰ πρόσκαιρα ἄφηκες, ἀλλ’ ἡδονικότατα, τῆς ζωῆς τὰ ἐπίγεια· οὐκ ἐξουσίαις πανίσχυρες, οὐδὲ χρημάτων ἐπόθησας, ἀλλὰ τούτα κατέλιπες, οὐδαμῶς σκεφτόμενος, τὸν Χριστὸν ἐπόθησας καὶ εὑρήκες, σὺ παμμακάριστε.

Νοῦς ὁ γήϊνός τε πήλινος, ἀδυνατεῖ νὰ σκεφτεῖ, πῶς πατέρας ἀπάνθρωπος, ἀσυνειδητότατος, τὸν υἱόν του ἐκτύπησε, καὶ κατεξευτέλισε τούτον σφοδρῶς, μὴ ἀποδεχόμενος, τὴν ἐλεύθερη βούλησιν, καὶ τὴν εἰκόνα Θεοῦ· ἀλλὰ σὺ Μενέλαε, πειρασμὸν τοῦτον ἐνίκησας.

Πολλοῦς, ἀνθρώπους ὁδήγησας, σὺ πρὸς τὴν ἄνω ζωή, καὶ τὴν μήτηρ σου πάνσοφε, καὶ τὴν αὐταδέλφην της, κορασίδα τε κάποτε, γυνῆ σοφὲ πρὸς σὲ προορίζουσα, μοναστηρίῳ αὐτῶν δὲ ἴδρυσας, Χριστῷ προσήγγισας, συμπαθῶς πανεύφημε· ὅθεν τὴνμνήμην σου τὴν πανίερον, πανηγυρίζομεν.

Ας είμαστε προσεκτικοί, αδελφοί.
Η Ορθόδοξη Ευσέβεια έχει σοβαρότητα.
Παρορμητισμοί και "λαϊκούρες" δεν επιτρέπονται.
Ρίχνουν το επίπεδο. Πώς να το κάνουμε..

Θὰ ἤθελα νὰ συγχαρῶ δημοσίως τὸν Ermite, τοῦ ὁποίου δὲν γνωρίζω τὰ πραγματικὰ στοιχεῖα, γιὰ τὴν πολὺ καλὴ κριτική, ποὺ ἐδημοσίευσε ἀπὸ τὶς 14 ἰουλίου 2009, γι᾿ αὐτὴν τὴν «νεοφανῆ ἀκολουθία»(!) κάποιου δῆθεν ἁγίου Μενελάου, ἀγνώστου καὶ ἀνυπάρκτου στὸ ὀρθόδοξον ἁγιολόγιον. χάρηκα πολὺ γι᾿ αὐτὴν τὴν κριτική. χάρηκα, διότι καὶ ἐγὼ εἶχα δημοσιεύσει ἀνάλογη κριτικὴ γιὰ τὴν ἴδια ἀκολουθία πρὸ δύο ἐτῶν στὴν τριμηνιαία ἐπιθεώρησι ποὺ ἐκδίδω «Συμβολή (ἐπιθεώρησις τυπικοῦ)», τεῦχος 19 (2007), σ. 91.

Εἶναι ἐμφανὲς ὅτι ὁ Ermite ἔχει στὰ χέρια του τὴν ἔκδοσι τῆς ἀκολουθίας καὶ ἔχει σχηματίσει δική του ἄποψι ἀπὸ ἔρευνα καὶ ἐξέτασι τῶν στοιχείων ποὺ ἔχει κάμει ὁ ἴδιος. μάλιστα ἕνα μέρος τῆς ἐπιχειρηματολογίας του εἶναι κοινὸ μὲ τὴν δική μου ἐπιχειρηματολογία, καὶ κάποια ἐπιχειρήματά του τὰ ἔχει μὲ τὴν ἴδια ἀκριβῶς σειρὰ μὲ τὴν ὁποία τὰ εἶχα καὶ ἐγώ. ἴσως νὰ εἶχε ὑπόψει του καὶ τὴν δική μου κριτική, ἴσως νὰ πρόκειται γιὰ σύμπτωσι.

Κοινὰ σημεῖα τῶν δύο κριτικῶν εἶναι τὰ ἑξῆς·
— ἀνύπαρκτος ἅγιος στὰ ὀρθόδοξα ἁγιολόγια,
— δυτικά ἁγιολόγια, ἀξιολόγησις καὶ χρῆσις αὐτῶν,
— χρονικὴ τοποθέτησις τοῦ προσώπου καὶ κανονικὴ διαδικασία πρὸς ἔνταξιν στὸ ἁγιολόγιον,
— ἡ «ἀκολουθία» εἶναι συμπίλημα καὶ τροποποιημένη,
— ἀναληθὴς ἀναφορὰ στοὺς ἀρχαίους ὑμνογράφους ᾿Ιωάννη Δαμασκηνὸ καὶ Θεοφάνη,
— συμπέρασμα ἀρνητικὸ γιὰ τὴν ἔκδοσι.

Τὰ ἐπιχειρήματα τοῦ Ermite εἶναι σοβαρὰ καὶ δυνατά, σύμφωνα μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοσι, τὰ διατυπώνει μὲ τὸν δικό του λόγο, καὶ νομίζω ὅτι ἔχει χρησιμοποιήσει μὲ ὀρθὸ τρόπο ὅλα τὰ στοιχεῖα ποὺ εἶχε στὴν διάθεσί του. βεβαίως ὑπάρχουν καὶ διαφορετικὰ σημεῖα ἀνάμεσα στὶς δύο κριτικές, καὶ ἡ κάθε μία ἀλλοῦ ἔχει περισσότερες καὶ ἀλλοῦ λιγώτερες πληροφορίες ἀπὸ τὴν ἄλλη. θὰ ἔλεγα πάντως ὅτι τὸ ἕνα κείμενο συμπληρώνει τὸ ἄλλο μὲ ὄμορφο καὶ σοβαρὸ τρόπο.

Τὸ συμπέρασμα καὶ τῶν δύο κριτικῶν εἶναι, νομίζω, τὸ ἴδιο. τὸ ἐν λόγῳ βιβλίο δὲν συνιστᾷ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία καὶ δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιῆται οὔτε στὴν κοινὴ λατρεία οὔτε στὴν κατ᾿ ἰδίαν. ὁ ἐν λόγῳ ἅγιος Μενέλαος εἶναι ἄγνωστος καὶ ἀνύπαρκτος στὸ ὀρθόδοξο ἁγιολόγιον.