Γιατί προσευχόμαστε;

[trader21]

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Θεός είναι παντογνώστης και γνωρίζει όλες τις ανάγκες, τις δυσκολίες και τα προβλήματά μας, προτού εμείς του τα εκθέσουμε. Άλλωστε αυτό μας το βεβαίωσε κατηγορηματικά ο ίδιος ο Κύριος λίγο πριν μας διδάξει τον τρόπο που πρέπει να προσευχόμαστε: “Γνωρίζει ο Πατέρας σας τι χρειάζεστε πριν Του το ζητήσετε” (Ματθ. στ΄8).

Εφόσον όμως γνωρίζει, ρωτάει ο ιερός Χρυσόστομος, για ποιο λόγο προσευχόμαστε; Και απαντάει ο ίδιος: «Δεν προσεύχεσαι για να διδάξεις το Θεό, αλλά για να προσελκύσεις το έλεός Του και να λάβεις την αγάπη Του ως καρπό της προσευχής σου».

Επομένως δεν ερχόμαστε εμείς να διαφωτίσουμε το Θεό για πράγματα που αγνοεί, αλλά για να Τον παρακαλέσουμε. Η προσευχή δεν είναι για το Θεό, είναι για μας. Δεν προσφέρουμε τίποτα στο Θεό με την προσευχή μας, προσφέρουμε όμως πολλά στον εαυτό μας. Τον εαυτό μας ευεργετούμε κατά την επικοινωνία με τον ουράνιο Πατέρα μας.

Αυτό καλύτερα θα το συνειδητοποιήσουμε, όταν αναλογισθούμε τη φύση και την ουσία της προσευχής. Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να θεωρούμε την προσευχή σαν ένα καθήκον, σαν μια υποχρέωση απέναντι στο Θεό. Όμως με την παράλειψη της προσευχής δε στερούμε το Θεό από κάτι, στερούμε τον εαυτό μας από πολλά. Η επικοινωνία με τον ουράνιο Πατέρα είναι αναγκαιότητα της ψυχής. Είναι η αναπνοή της, το οξυγόνο της. Όπως το ψάρι δεν μπορεί να ζήσει παρά μέσα στο νερό, έτσι και η ψυχή δεν μπορεί να ζήσει, αν δεν κολυμπάει αδιάκοπα μέσα στον ωκεανό της αγάπης του Θεού.

Η προσευχή, όπως και η αγάπη, δεν είναι προσταγή. Είναι κλίμα, είναι ατμόσφαιρα, είναι η φυσική κατάσταση της ψυχής. Ο άνθρωπος δε σκέφτεται αν ο Θεός γνωρίζει τα προβλήματά του, όπως δε σκέφτεται αν πρέπει να αναπνεύσει. Ξέρει πως δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την αναπνοή. Έτσι και η ψυχή. Δε ζει χωρίς την προσευχή. Ατροφεί. Πεθαίνει. Γι’ αυτό και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έλεγε «πιο πολύ να θυμάσαι το Θεό παρά ν’ αναπνέεις».

Κάτι ανάλογο τόνιζε και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Ό,τι είναι για το σώμα το φως του ήλιου, αυτό είναι και για την ψυχή η προσευχή. Αν για τον τυφλό είναι ζημιά το να μην μπορεί να δει τον ήλιο, πόση είναι η ζημιά για το Χριστιανό, το να μην προσεύχεται αδιάκοπα και με την προσευχή να φέρνει το φως του Χριστού στην ψυχή του; Και ποιος δε θα εκπλαγεί και δε θα θαυμάσει τη φιλανθρωπία του Θεού που δείχνει σε μας με το να μας χαρίζει τόση τιμή, ώστε να προσευχόμαστε και να συνομιλούμε μαζί Του; Γιατί πραγματικά την ώρα της προσευχής μιλάμε με το Θεό και ενωνόμαστε με τους αγγέλους».

Μια τέτοια προσευχή που προσφέρει ανεκτίμητα δώρα στους ανθρώπους είναι δυνατόν να τίθεται υπό αμφισβήτηση; Όσοι αμφιβάλλουν σημαίνει πως ποτέ τους δε γνώρισαν την ομορφιά της και δε γεύτηκαν τη γλυκύτητα και ευχαρίστησή της. Όταν ο πιστός απευθύνεται στο Θεό και Τον προσφωνεί με την πιο θερμή λέξη και Τον ονομάζει Πατέρα, αμέσως νιώθει να αναπτύσσεται μέσα του μια μοναδική οικειότητα και σιγουριά. Του εκθέτει τα προβλήματά του με εμπιστοσύνη, όχι γιατί ο Θεός τα αγνοεί, αλλά γιατί ο ίδιος θέλει να ηρεμήσει. Να βγάλει το βάρος από μέσα του και να ειρηνεύσει. Η ανάγκη της επικοινωνίας είναι ανάγκη της ψυχής. Η απουσία της δημιουργεί το δράμα της ψυχικής μοναξιάς. Το φυσικό για τον θεωμένο άνθρωπο είναι να βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον Θεό. Όπως δύο ερωτευμένοι αποζητούν συνεχώς ο ένας τον άλλο έτσι και ο πνευματικός άνθρωπος ποθεί αδιάλειπτα τον Θεό. Έτσι όσο καθαρίζουμε απ’ τα πάθη μας τόσο αφήνουμε ελεύθερο χώρο μες στην ψυχή μας για να μπει ο Θεός και άλλο τόσο αυξάνεται η αγάπη μας γι’ Αυτόν.

Ο Κύριος που μάς είπε πώς ο Θεός γνωρίζει τις ανάγκες μας και προτού εμείς του τις αναφέρουμε, δε μας είπε να μην προσευχόμαστε. Το αντίθετο. Μας προέτρεψε — και όχι μόνο μία φορά — να Τον επικαλούμαστε, να καταφεύγουμε στην προστασία Του και με πίστη να ζητάμε τη βοήθειά Του. «Αιτείτε και θα σας δοθεί· ζητείτε και θα βρείτε· χτυπάτε και θα σας ανοιχτεί. Γιατί καθένας που αιτεί λαμβάνει και αυτός ζητά βρίσκει και σ’ αυτόν που χτυπά θα ανοιχτεί» (Ματθ. ζ΄8). Ο Θεός θέλει να Του ζητάμε πνευματικά, αλλά και υλικά αγαθά. Εκείνος είναι πρόθυμος να μας προσφέρει, θέλει όμως και τη δική μας αίτηση και συνεργασία. Θέλει την επιμονή και υπομονή μας. Θέλει να δοκιμάζει την πίστη μας για να την αυξάνει και να τη βραβεύει. Έτσι με την προσευχή πλησιάζουμε το Θεό, ζούμε με το Θεό και ο Θεός ζει μαζί μας.