Παναγία η Πορταΐτισσα

[stratos]

αλλα ο τιτλος μας ειναι αλλος

[paroikos]

Λυπάμαι που θα στο πω, αλλα τα εδώ λεγόμενά σου δεν έχουν καμία σχέση με το αντικείμενο και τα πορίσματα του επιστητού της Χριστιανικής Τέχνης. Αν θες να αποδέχεσαι τις ιστορίες του καθενός δικαίωμα σου.

Θεολογικά, πάλι, η αντίληψη πως προστρέχουμε στην τάδε εικόνα γιατί σε αυτή ο Θεός ή η Παναγία έχει δώσει χάρη και όχι ότι ο Θεός απευθείας σε ευλογεί με το θαύμα, είναι σαφέστατα ειδωλολατρική. Φυσικά και με αφορμή το προσκύνημά μας σε μια εικόνα, πραγματοποιούνται πάμπολα Θαύματα. Περι αυτού δεν τίθεται θέμα.

Όσον αφορά την εικόνα της Ι.Μ. Διονυσίου την οποία έχω υπόψιν(πηγαίνω και εγώ συχνά στο Όρος), δεν υπάρχει περίπτωση να είναι παλαιοτέρα της Πορταϊτίσσης και πολύ περισσότερο να είναι η αυθεντική προεικονομαχική εικόνα του Ακαθίστου Ύμνου. Εσύ τώρα άμα θέλεις, υιοθέτησε αυτά που σου λεν στα αρχονταρίκια και που δεν έχουν καμία σχέση, αποδεδειγμένα, με την ιστορική και καλλιτεχνική πραγματικότητα. Στην περίπτωση μάλιστα των εικόνων, η χρονολόγηση δια της τεχνοτροπίας και ειδικά το αν μια εικόνα ανήκει προ του Ι΄ αιώνος είναι πολύ εύκολη υπόθεση. Πριν απο τον Ι΄ αιώνα, οι εικόνες που διασώζονται και πολύ λίγες είναι και έχουν πολύ χαρακτηριστικό τρόπο φιλοτεχνήσεως. Άσε που πολλές απο αυτές είναι και εγκαυστικές, ειδικά οι εικονομαχικές και προεικονομαχικές. Τέχνη στην οποία προφανώς θα άνηκε η εικόνα του "Ακαθίστου".

Η Ύλη απο μόνη της ως κτίσμα και άρα θεϊκό δημιούργημα είναι προϊόν Χάρης. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχει ενυπόστατο για να δέχεται χάρι και να μεταδίδει ως μεσίτης χάρη. Αυτό το συναντάς σε Αγίους.

Εκτός απο το να διαβάζω σαν παπαγάλος, κάποιες φορές κρίνω και αξιολογώ.

Εδώ φίλε μου ο Θεός ενεργεί ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ των αγίων του που εικονίζονται στις εικόνες ή της Παναγίας. Εδώ αποκρούονται διάφρες μονιστικές θεωρίες όπως αυτή που αναφέρεις. Τα θαύματα γίνονται προς σωτηρία ψυχοσωματική του ανθρώπου. Και στη σωτηρία αυτή συνεργάζεται το θείο και το ανθρώπινο. Ο Θεός θέλει και ενεργεί δια μεσου των αγιων για λόγους παιδαγωγικούς. Υποδηλώνεται ας το πούμε η "ταπείνωση του Θεού" μέσω του οποίου εν πρώτοις δοξάζεται ο άγιος και εν συνεχεία ο Τριαδικός Θεός μέσω του οποίου ενεργείται το θαύμα! Μας δείχνει ο Θεός επίσης, τις συνέπιες της αγιότητος ή του καθ' ομίωσιν, απτά και οχι ιδεαλιστικά και αφηρημένα. Ο άνρωπος και η ύλη συμμετέχουν με τον τρόπο τους στην σωτηρία του ανθρώπου. Επιπλέον πως εμείς οι βρώμικοι θα απαιτήσουμε από τον τελείως ΑΓΙΟ ένα θαύμα ή ένα σημείο; Ταπεινωνόμαστε κι εμείς θεωρώντας (και αυτή ειναι η πραγματικότητα) τους εαυτούς μας ΑΝΑΞΙΟΥΣ να απαιτήσουμε κάτι τέτοιο, γιατί ο Θεός είναι φωτιά και κόλαση γ' αυτον που όντας αμαρτωλός τον επικαλείται. Έτσι ο ίδιος ο Θεός, για να ασθανθούμε πιο οικεία, μας έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Να επικαλούμαστε τους φίλους Του κι μέσω αυτών να ζητούμε.
Ναι. Οι εικόνες έχουν κάποια ιδιότητα. "Παρταΐτισσα" η Παναγία, γιατί φυλάει το Όρος, "Γοργουπήκοος" γιατί εισακούει αμέσως τις προσευχες μας κλπ. Αν τώρα εσύ αμφιβητείς την μακραίωνη εμπειρία του εκκλησιαστικού σώματος.....

[katia]

"Ωστόσο οι εικόνες, όπως και τα λείψανα(που βέβαια είναι διαφορετική περίπτωση), άσχετα εάν παρουσιάζουν τα συγκεκριμένα υπερφυή σημάδια, δεν θαυματουργούν, δεν αποτελούν δηλαδή ουσιαστικό ενδιάμεσο ανάμεσα στον ευλογημένο και το Θεό. Κάτι που συνιστά ο Άγιος που ως ενυπόστατος λαμβάνει αυτή τη Χάρη."

Νομίζω με αυτό γίνεται ξεκάθαρος στο τι εννοεί.
Τώρα οι όποιες ειρωνείες δε νομίζω ότι χωράνε και στο προφίλ του σάιτ. Σε διαφορετική περίπτωση, βλέπω την παρέα να μη μεγαλώνει ποτέ.

[stratos]

τις ειρωνειες του konstantinoupolitis που πρωτος εκανε την αρχη δεν τις ειδες;
και ποιο πολυ στο θεμα [που εχει λαθος] ποια ειναι η παλαιοτερη εικονα

δεν ειμαστε ειδωλολατρες...τα γνωριζουμε αυτα που λεει
αλλα η 2000 ετων παραδοση της Εκκλησιας μας δικαιωνει
καποιες εικονες και λειψανα εχουν μεγαλη Χαρη
φυσικα και ο Θεος ενεργει και οχι το ξυλο

οποτε ηταν αδικη πιστευω η επιθεση του konstantinoupolitis στην αρχη
τις γνωριζουμε τις διαφορες ειδωλολατρων με Ορθοδοξων

[ELPIZO]

Δεν μου αρέσει το κλίμα μερικές φορές στο φορουμ,όταν κατακρίνουμε τους άλλους,υπάρχει επιθετικότητα κλπ.ο καθένας έχει τις απόψεις του.έιναι άσχημο γιατί το φορουμ είναι χριστιανικό και πρέπει όλοι εδω να είναι παράδειγμα για τους έξω και όχι το αντίθετο.ειλικρινα με πειράζει γιατί είμαι καινούριο μέλος εδώ και συμπαθώ την ιστοσελίδα...

[Misha]

υπαρχει μια εκπληκτική προσευχη του οσιου πατρος Ιουστίνου Πόποβιτς...
στην οποία ο γέροντας προσευχεται σε όλη την κτιση:"χορταράκι ελέησον,πουλάκι ελέησον..."
αν την έχει καποιος ας την βαλει στο φόρουμ ,γιατι την έχω καπου καταχωνιασμενη στην αποθηκη μεταξυ μερικων εκατονταδων βιβλιων και δεν είναι εύκολο να την βρω...

καποιοι ειχαν δει αγιους να ασπάζονται τα δεντρα οπως τις αγιες εικόνες ,επειδή έβλεπαν στην κτιση την άκτιστη Χαρη να την συγκροτεί,συγκρατεί και περιβάλλει ....

ο παππούλης μας π.Παίσιος έβαζε μετανοια σε λαικους και όταν ερωτάτο γιατί το κάνει έλεγε πως βλέπει την Χαρη του βαπτίσματος στην ψυχή τους...

[YiaVi]

Επιτρέψτε μου να πω δυο λόγια σχετικά με την χρονολόγηση των εικόνων ως ειδικός (συγγνώμη, δεν το κάνω για να περιαυτολογήσω, απλά τυχαίνει αυτό να εμπίπτει στο αντικείμενο των σπουδών μου).
Οντως πολλές ευσεβείς παραδόσεις δεν ευσταθούν. Δεν τις κατακρίνω, αντιθέτως τις σέβομαι βαθύτατα. Απλά λέω πώς έχουν τα πράγματα. Η εικόνα της Παναγίας του Μεγάλου Σπηλαίου, ανάγλυφη σε κηρομαστίχη, χρονολογείται ίσως στον 10ο αιώνα. Και για την εικόνα του Ευαγγελισμού της Τήνου, νομίζω μία χρονολόγηση στη μεταβυζαντινή περίοδο, ίσως στον 17ο αιώνα, με βάση την εικονογραφία (για τεχνοτροπία δεν μπορεί να μιλήσει κανείς, δεν έχει καθαριστεί) είναι εύλογη.
Οι πρώτες σωζόμενες φορητές εικόνες ανάγονται στον 6ο αιώνα, σωζόμενες όμως, το τονίζω και φορητές εικόνες σε ξύλο, και πάλι το τονίζω. Γιατί απεικονίσεις ιερών προσώπων σε τοιχογραφίες ή σε ανάγλυφα σώζονται τουλάχιστον από τον 2ο αι. Το ότι δεν σώζονται παλιότερες δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για ύπαρξη εικονιστικών παραστάσεων ήδη από τους μεταποστολικούς χρόνους (υπάρχει σχετική διήγηση με πορτραίτο σε ξύλο του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου αμέσως μετά την κοίμησή του που θεωρείται αξιόπιστη).
Μνεία παραστάσεων μαρτυρίων σε εκκλησία δίνει και ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης (4ος αι.), για να αναφέρω απλώς ένα παράδειγμα.
Άλλωστε, το γεγονός ότι τα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά ορισμένων αποστόλων απαντούν ουσιαστικά πανομοιότυπα σε διαφορετικά μνημεία ήδη από τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους (Πέτρος, Παύλος, Ανδρέας), δείχνει ότι κατάγονται πιθανότατα από πορτραίτα τους που φιλοτεχνήθηκαν από τους πιστούς του αμέσου περιβάλλοντός τους αμέσως μετά την κοίμησή τους. Το ίδιο συμβαίνει με ορισμένους μάρτυρες, όπως ο άγιος Μηνάς.

Έρχομαι τώρα στο ζήτημα της Χάριτος (ή της Χάρης, αν προτιμάτε) σε σχέση με την ύλη.
Γιατί θα πρέπει άραγε μία εικόνα να είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά για να έχει ιδιαίτερη Χάρη; Οι δύο εικόνες της Θεοτόκου στην περιοχή του Σικάγου που δάκρυσαν στο πρόσφατο παρελθόν είναι σύγχρνα έργα (η μία στην Αλβανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Νικολάου, της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής, η άλλη σε Αντιοχειανή Ορθόδοξη Εκκλησία στο Cicero). Οι ίδιες οι επίσημες εκκλησιαστικές αρχές βεβαίωσαν την αλήθεια του θαύματος και στις δύο περιπτώσεις.

Η εμπειρία της Εκκλησίας μας μαρτυρεί -και αυτή η εμπειρία έχει κατατεθεί και στις συζητήσεις κατά την 7η Οικουμενική Σύνοδο, ας συμβουλευτεί κανείς τα πρακτικά στην έκδοση του Mansi -ότι ορισμένες εικόνες είναι, ας το πω έτσι, ιδιαίτερα ευλογημένες, έχουν μία ιδιαίτερη Χάρη. Αυτή τη Χάρη μπορεί να την νοιώσει πολλές φορές και ο απλός πιστός ή και άνθρωπος χωρίς ιδιαίτερη σχέση με την Εκκλησία, όταν ο Θεός το επιτρέψει.
Μαρτυρίες για την ιδιαίτερη Χάρη που είχαν ορισμένες εικόνες αφθονούν στις βυζαντινές πηγές. Η χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι η Οδηγήτρια της Κωνσταντινούπολης, με ορατά σημεία θαυματουργίας, και μάλιστα ορατά από όλους τους πιστούς.
Οι μαρτυρίες είναι πάρα πολλές και σοβαρές για να τις απορρίψουμε όλες ελαφρά τη καρδία. Προσωπικά, για μένα τέτοιο θέμα δεν υφίσταται. Τώρα, αν ο άλλος είναι άπιστος ή υπερ-κριτικός και τα απορρίπτει όλα, δικαίωμά του...
Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ είχε πει ρητά σε προσκυνητή που αμφέβαλλε για το αν μία εικόνα μπορεί να θεωρηθεί θαυματουργή ότι "ναι, υπάρχουν θαυματουργές εικόνες", προτού ο προσκυνητής του αποκαλύψει τους λογισμούς του!
Ο γέροντας Παίσιος είχε πει για την Παναγία της Τήνου ότι "η Παναγία είνα ζωντανή στην εικόνα Της", χωρίς να θέλει να δώσει περαιτέρω διευκρινίσεις. Εννούσε, φαντάζομαι, την ιδιαίτερη Χάρη που έχει η εικόνα αυτή από την Παναγία.

Προσωπικά, έχω να πω το εξής:
Χωρίς να αποδέχομαι όλες τις ευσεβείς παραδόσεις, αρνούμαι να τις περιγελάσω κάνοντας τον σοφό και τον επαϊοντα. Το να αρχίσω να λέω στην τάδε γιαγιά ή στον τάδε μοναχό "ξέρετε, όχι, η εικόνα που έχετε δεν είναι τόσο παλιά, είναι του 17ου αιώνα και όχι του 7ου, γιατί η τεχνοτροπία αυτό δείχνει", τί θα κερδίσω; Θα ικανοποιήσω απλούστατα τον εγωισμό μου και την δοκησισοφία μου. Προτιμώ να ασπαστώ την εικόνα με σεβασμό και να προσευχηθώ ώστε μέσω αυτής η Χάρη του Θεού να έρθει στην καρδιά μου.

Υπάρχει πάντως και το -πολύ συνηθισμένο -ενδεχόμενο η εικόνα να είναι ένα παλίμψηστο. Δηλαδή, η τωρινή ζωγραφική επιφάνεια που χρονολογείται τον 17ο αιώνα να κρύβει ένα ζωγραφικό υπόστρωμα που να χρονολογείται τον 12ο αιώνα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει, για παράδειγμα, με την λατρευτική εικόνα της Καταπολιανής (Εκατονταπυλιανής) της Πάρου.

Χαίρε των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα, χαίρε των αλιέων τας σαγήνας πληρούσα.

[YiaVi]

υπαρχει μια εκπληκτική προσευχη του οσιου πατρος Ιουστίνου Πόποβιτς...
στην οποία ο γέροντας προσευχεται σε όλη την κτιση:"χορταράκι ελέησον,πουλάκι ελέησον..."
..

Χρειάζεται λίγο προσοχή και πολλή διάκριση σε αυτά τα πράγματα γιατί ο όσιος Ιουστίνος μπορεί να το έλεγε αλλιώς και ο άνθρωπος που είναι λίγο αστήριχτος στην πίστη να το πει αλλιώς και να πέσουμε σε ακρότητα, για να μην πω σε πλάνη, όπως η "Ωδή στην Ήλιο" του Φραγκίσκου της Ασσίζης ή και σε πανθεϊσμό τύπου Σπινόζα.
Άλλο η μετάνοια που έβαζε ο γέροντας Παίσιος στον βαπτισμένο λαϊκό, το "βασίλειον ιεράτευμα", άλλο το να βάζω μετάνοια στα χορταράκια και στα πουλάκια.

[konstantinoupolitis]

Απαντώ με ένα κείμενο σε όλους:

Και πρώτα στο Strato:
Όταν ένα θέμα δεν το ξέρεις σχεδόν καθόλου, καλό είναι να ακούς και αν θέλεις να διαβάζεις λίγο βιβλία ειδικών με αυτό.

1) Στην περίπτωση της Διονυσίου υπέθεσα ότι η εικόνα, εφόσον είναι απο το Καθολικο, προέρχεται απο την Β΄ φάση των τοιχογραφιών. Καθώς δεν υπήρχε περίπτωση να ανήκει στη α΄ και Κρητική φάση του Τζώρτζη. Αντίθετα η β΄ φάση του Καθολικού, απέχει μόλις μερικές δεκαετίες απο την συγκεκριμένη εικόνα.

2) Στην περίπτωση της εικόνος της Παναγίας, χωρίς να έχω ανοίξει την λεπτομέρεια όπου και η χρονολογία 1865, έδωσα ως χρονολόγηση τον ΙΘ΄. Άρα που έχεις πρόβλημα; Εκτός αν το πρόβλημά σου είναι, ότι δεν μπορείς να απαντήσεις σε ερωτήματα περι αποδόσεων εικόνων σε Σχολές και τεχνοτροπίες. Ούτως ή άλλως, εγώ μια εκτίμηση έκανα σε ένα έργο μιας εποχής, που στην Ελλάδα ελάχιστα έχει μελετηθεί ουσιαστικά καίτοι νεοτέρα.

3) Κάποια στιγμή πρέπει να αντιμετωπισθούν παγιωμένες λάθος αντιλήψεις που έχουν επικρατήσει. π.χ.

"καποιες εικονες και λειψανα εχουν μεγαλη Χαρη
φυσικα και ο Θεος ενεργει και οχι το ξυλο"

Απο την στιγμή που ο Θεός ενεργεί, η εικόνα δεν έχει χάρη θαυματουργίας. Η μόνη χάρη που μπορεί να δεχθεί ένα τέτοιο λειτουργικό σκεύος/μέσο, είναι η εμφάνιση σημείων, όπως η αιμορραγία, η μυρόβληση και κάποια άλλα Σημεία. Ωστόσο αυτά δεν την καθιστούν ενδιάμεσο και άρα παραμένει μέσο.
Για το χαρακτηρισμό περι ειδωλολατρικών απόψεων και μάλιστα πρωτογόνου παγανισμού(καθώς πολλάκις οι κλασσικοί Εθνικοί υιοθετούσαν το δόγμα "η τιμή περι της εικόνος{εν προκειμένω του ειδώλου} επι το πρωτότυπο διαβαίνει"), επιμένω και ας ενοχλώ.

Στην περικοπή, κατα την οποία ο Κύριος συνθλίβονταν και κάποιος απο πίστη μέσα στο χαμό, άγγιξε όχι τον Κύριο αλλά το ιμάτιό του(είναι γνωστή η εκεί ρήση "Τις μου ηψατο του ιματίου"). Δεν είπε ο Χριστός "ένοιωσα να βγαίνει Δύναμη απο το ιμάτιο", αλλά απο τον ίδιο.

4) Αυτήν ακριβώς την εικόνα της Διονυσίου είχα υπόψιν. Είναι ασυντήρητη, άρα και αδημοσίευτη. Πάντως το περίγραμμα(το μόνο προς το παρόν στοιχείο απο το οποίο μπορείς να βγάλεις κάποιο συμπέρασμα) είναι πολύ κοντινό, κυρίως, με Κωνσταντινουπολίτικους εικονογραφικούς τύπους μεταξύ του Ι΄ και ΙΒ΄ αιώνος.

Δεν θυμάμαι την δεδομένη στιγμή, τον τύπο της πραγματικής εικόνος του Ακαθίστου. Εντούτοις σίγουρα η της Διονυσίου, δεν έχει σχέση με τύπους όπως της Παναγίας Νικοποιού ή της Βλαχερνιτίσσης. Τύπους που ιστορούνται μετωπικά και σε στάση δεήσεως/αναφοράς και μάλλον είναι πιθανότεροι να είναι και τύποι της εικόνος του Ακαθίστου. Μπορώ πάντως να βρώ τον ακριβή τύπο. Υπάρχει σε κεφάλαιο βιβλίου ξένου συγγραφέος("Εικόνες της Θεοτόκου").

Η εικόνα του Ακαθίστου δεν θα μπορούσε να φθάσει προ της Αλώσεως του 1453 στον Άθωνα. Κανένας αυτοκράτωρ δεν θα την έδινε και ειδικά μετά τον ΙΒ΄ αιώνα, όπου η Κωνσταντινούπολη ήταν σε μόνιμη κατάσταση κατοχής ή πολιορκίας.
Απο την άλλη, εάν μια τόσο σημαντική ευλογία λάμβανε χώρα στο Άγιον Όρος, αναμφίβολα οι πηγές μετά το 1453 θα το μαρτυρούσαν.

5) Όσο για το ποιά είναι παλαιοτέρα εικόνα στο Άγιον Όρος: Προσωπικά είχα καθηγητή τον Ε.Τσιγαρίδα, τον καλύτερο ειδικό στο θέμα Εικόνα και Τοιχογραφία και δη του Αγίους Όρους. Εξάλλου ήταν και ο καθ΄ύλην αρμόδιος καθώς ήταν χρόνια Έφορος εκεί, με πραγματικά πολύ γόνιμη σχετική δρατηριότητα. Ήταν(και φαντάζομαι ότι ακόμα είναι) κατηγορηματικός, στο ότι η Πορταϊτισσα είναι η παλαιοτέρα εικόνα του Αγίου Όρους και έχει δίκιο. Και ο συγκεκριμένος, σε αντίθεση με τους άλλους αρχαιολόγους που απορρίπτουν ασυζητητί τις διάφορες αγιορείτικες θρυλούμενες παραδόσεις, τις υπολογίζει ιδιαίτερα.

Αγαπητέ parike, δεν ξέρω αν κατάλαβες αλλά δεν είμαι εικονοκλάστης. Διάφορες όμως απόψεις, όχι της Εκκλησίας αλλά των εκκλησιαστικών, προσεγγίζουν την ειδωλολατρεία. Το χειρότερο είναι, ότι ενώ τελούν εν συγχύσει και σίγουρα δεν είναι σχετικοί με το θέμα, διαδίδουν με παρησσία τις απόψεις τους.
Ως προς το Άγιον Όρος μεσιτεύει η ίδια η Θεοτόκος. Εντούτοις καταλαβαίνεις τις λες, όταν ισχυρίζεσαι ότι οι εικόνες π.χ. της "Πορταϊτίσσης" ή της Γοργουπηκόου φυλάνε το Όρος;


Αγαπητέ YaVi: Κάποια απο τα στοιχεία στοιχεία που αναφέρεις, τα έχω ήδη εκθέσει παραπάνω. Ακριβώς γιατί η εικόνα του Ακαθίστου(~Ε΄ ή ΣΤ΄ αιώνα), ανήκει στην Παλαιοχριστιανική Περίοδο και οι σωζόμενες απο τότε φορητές εικόνες δεν πρέπει να είναι πάνω απο 20. Φυσικά η ύπαρξη μιας εικόνας όχι Παλαιοχριστιανικής αλλά και Εικονομαχικής, συνιστά παράδειγμα αναφοράς παγκοσμίως. Και φυσικά τέτοια δεν έχει εντοπισθεί ακόμα στο Όρος. Αποτελεί άλλωστε ένα μοναστικό κέντρο, που οι πρωιμότερες οργανωμένες αδελφότητές του απαντούν κατα τον Θ΄ αιώνα.

Η εικόνα που φέρει διάφορες φάσεις, δεν λέγεται παλίμψηστη αλλα επιζωγραφισμένη. Παλίμψηστο είναι ένα χειρόγραφο, στο οποίο το παλαιότερο κείμενο έχει ξυσθεί ώστε να σβησθεί και πάνω του να γραφτεί ένα δεύτερο. Τώρα βέβαια ξέρω ότι γίνομαι σπαστικός και υποθέτω πως απο κάπου θα την εξέλαβες αναφορικα με εικόνα, αλλά νομίζω είναι πιο δόκιμο να χρησιμοποιείς αυτόν τον όρο.

Η περίπτωση μια ιστορική εικόνα να είναι επιζωγραφισμένη είναι πιθανή. Φαινόμενο εξάλλου αρκετά συχνό τότε. Ωστόσο προτού γίνει μια συντήρηση, αυτό δεν μπορεί να διαπιστωθεί. Και όταν μια εικόνα δεν έχει δημοσιευθεί, τότε μόνο για θρύλο μπορούμε να μιλήσουμε και εν πάσει περιπτώσει όχι για τεκμηριωμένη άποψη. Λάβε υπόψιν σου, ότι συνήθως στις επιζωγραφίσεις(και ειδικά σε μια εικόνα που φέρει τόσο σημαντική φήμη) δεν ανέπτυσσαν, συνήθως, άλλο εικονογραφικό θέμα και τύπο, αλλά επιζωγράφιζαν εντός του παλαιού και μαυρισμένου απο τον καιρό και την αιθάλη περιγράμματος του πρωτοτύπου.
Για παράδειγμα στο "Άξιον Εστί" που έχει δημοσιευθεί και συντηρηθεί, η χρονολόγηση έδειξε ΙΔ΄ αιώνα και απουσία παλαιοτέρων επιζωγραφήσεων.

Στην επίσημη λειτουργική γλώσσα της Εκκλησίας, ο όρος "θαυματουργή εικόνα" είναι ξένος. Λάβε δε υπόψιν σου, το κατα πόσο ένα αγιολογικό κείμενο αποδίδει πιστά την πραγματικότητα ή έχει αλλοιωθεί και το ότι δεν ξέρεις τί ακριβώς απασχολούσε τον πιστό στο ερώτημα "υπάρχουν θαυματουργικές εικόνες", αλλά και η άγνοια της ποιμαντικής την οποία άσκησε ο Άγιος και βάσει αυτής έδωσε θετική απάντηση. Πέραν αυτού, καμιά άποψη Αγίου, δεν συνιστά θέσφατο όπως ήδη έχω πει και το ξέρεις. Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχει συγκεκριμένη Ορθόδοξη διδασκαλία περι του θέματος.

Ως προς τις αποδόσεις στον χρωστήρα του Λουκά πέραν των ελληνικών περιπτώσεων και η Ιταλία είναι γεμάτη. Την ίδια φιλοσοφία έχουν και εκεί.

[stratos]

εγινε φιλε..
ευχαριστω για τις πληροφοριες

για τις εικονες της Παναγιας του Κυκκου και της Σουμελα που λενε οτι και αυτες ειναι του Ευαγγελιστη Λουκα γνωριζεις κατι;
και μαλιστα στη Μονη Κυκκου δεν επιτρεπουν να δεις το προσωπο της εικονας