"Άξιον εστίν ως αληθώς
μακαρίζειν σε την Θεοτόκον,
την αειμακάριστον και παναμώμητον
και μητέρα του Θεού ημών.
Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και
ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ
την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν,
την όντως Θεοτόκον, Σε μεγαλύνομεν".
Στην κόχη του Ιερού Βήματος του Πρωτάτου βρίσκεται η εικόνα του «Άξιον εστί». Πολλά τα θαύματά της, πάμπολλοι και οι προσκυνητές που θα περάσουν οπωσδήποτε απʼ εκαί να προσκυνήσουν, να πούνε γονατιστοί τον πόνο τους, να πάρουν την ευλογία της.
Ήταν ένα βράδυ του καλοκαιριού όταν χτύπησε η πόρτα του Παντοκρατορινού Κελλιού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κοντά στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, στις Καρυές. Ο Γέροντας του Κελλιού βρισκόταν στην αγρυπνία στο Πρωτάτο, όπως έκανε εξάλλου κάθε Σάββατο βράδυ. Ο υποτακτικός άνοιξε και μπροστά του στεκόταν ένας ξένος μοναχός (ο Αρχάγγελος Γαβριήλ με σχήμα Μοναχού) που ζητούσε τη φιλοξενία του. Με ευχαρίστηση τον δέχτηκε και του προσέφερε ό,τι διέθετε το φτωχικό κελλί τους.
Τη νύχτα σηκώθηκαν για να διαβάσουν την πρωινή ακολουθία. Την ώρα του Όρθρου και όταν έφθασαν στην ενάτη ωδή, ο φιλοξενούμενος πριν να ψάλλει «την Τιμιωτέρα των Χερουβείμ», πρόσθεσε το άγνωστο μέχρι τότε προοίμιο «Άξιον εστί ως αληθώς μακαρίζειν Σε την Θεοτόκον». Τον ύμνο αυτό τον έψαλε ολοκληρωμένο πολλές φορές ο άγνωστος Μοναχός μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, μέχρι να τον μάθει ο υποτακτικός. Αυτή η φράση προκάλεσε το θαυμασμό του υποτακτικού, ο οποίος και ζήτησε από τον επισκέπτη να του γράψει τη φράση για να μπορεί να την ψάλλει κι αυτός. Μέσα στο φτωχό όμως κελλί δεν υπήρχε ούτε χαρτί, ούτε μελάνη κι έτσι ο επισκέπτης χάραξε τη φράση με το δάχτυλό του σε μια πέτρινη πλάκα, σαν να ήταν ζύμη, λέγοντας ότι αυτός ο ύμνος πρέπει να ψάλλεται από όλους τους Ορθοδόξους και εξαφανίστηκε.
Ο υποτακτικός, που τον τίμησε ο Θεός για την υπακοή και τον οσιακό του βίο, έψαλλε μέχρι το πρωί αυτόν τον ύμνο, ο οποίος τόσο πολύ εύφραινε την καρδιά του και του έφερνε ψυχική αγαλλίαση! Όταν επέστρεψε ο Γέροντας, άκουσε τον υποτακτικό του να ψάλλει τον γλυκύτατο αυτό και μελωδικώτατο ύμνο του Αρχαγγέλου, πληροφορήθηκε τα όσα έγιναν, έτρεξε πίσω στις Καρυές κι ανήγγειλε το θαύμα.
Στο κελί αυτό, που από τότε ονομάστηκε «Άξιον εστίν» ετελείτο γιορτή προς τιμήν του Αρχάγγελου Γαβριήλ, ο οποίος, όπως λέγεται, ήταν ο επισκέπτης μοναχός, αφού αυτός είναι ο κατεξοχήν υμνολόγος της Θεοτόκου.
Η πλάκα στην οποία γράφτηκε ο ύμνος, στάλθηκε στο Πατριαρχείο και η εικόνα της Παναγίας μπροστά στην οποία ψάλθηκαν τα αγγελικά λόγια, μεταφέρθηκε στον Ι.Ν του Πρωτάτου. Κάθε Δευτέρα της Διακαινησίμου λιτανεύεται η θαυμαστή εικόνα της Παναγίας στις Καρυές.
Μπροστά στην εφέστια εικόνα του Άθωνα, «εγένετο ο συναγερμός του αγιορειτικού κόσμου και γονυπετώς υπέγραψαν οι σεβαστοί Καθηγούμενοι και Προιστάμενοι των ιερών Μονών το ψήφισμα της αιωνίου ενώσεως του Αγίου Όρους μετά της Μητρός Ελλάδος».
Για την εικόνα αυτή διηγείται η παράδοσις ότι η αρχική έκφραση των προσώπων και η στάση του σώματος του Κυρίου και της Θεομήτορος άλλαξαν, όταν συνέβη το εξής φρικτό θαύμα: Όταν κάποτε αποβιβάστηκαν κρυφά πειρατές στην παραλία της Μονής και περίμεναν κρυμμένοι το πρωινό άνοιγμα της πύλης, για να επιτεθούν, ο ηγούμενος, που μετά το τέλος του όρθρου έμεινε μόνος, για να συνεχίσει την προσευχή του, άκουσε τα εξής λόγια από την εικόνα της Παναγίας : «Μην ανοίξετε σήμερα τις πύλες της Μονής, αλλά ανεβείτε στα τείχη και διώξτε τους πειρατές». Στρέφοντας το βλέμμα του εκεί είδε το θείο βρέφος να απλώνει το χέρι του και να σκεπάζει τα χείλη της μητέρας του λέγοντας: «Μη , Μητέρα μου, άφησέ τους να τιμωρηθούν όπως τους αξίζει». Αλλά η Παναγία πιάνοντας με το χέρι της το χέρι του Υιού της και στρέφοντας λίγο το κεφάλι, για να ελευθερώσει τα χείλη της επανέλαβε τα ίδια λόγια.
Μόλις ο ηγούμενος συνήλθε από το θαυμαστό θέαμα, βλέπει την εικόνα να έχει αλλάξει στο σχέδιο και στην όψη. Το χεράκι του Χριστού παρέμεινε κοντά στο στόμα της Παναγίας, ενώ το βλέμμα Του πήρε αυστηρή έκφραση. Αυτός ο τελευταίος σχηματισμός των προσώπων παρέμεινε μόνιμα στην εικόνα μετά από την τρίτη επανάληψη των λόγων της Παναγίας.
Οι μοναχοί, αφού σώθηκαν θαυματουργικά απ΄ τους πειρατές, ευχαρίστησαν την Παναγία και ονόμασαν την εικόνα της αυτή «Παραμυθία», που σημαίνει παρηγοριά. Από τότε και μέχρι σήμερα καταφεύγουν κατά την περίοδο μεγάλων κινδύνων μέσω της εικόνας αυτής στην προστασία της Παναγίας.
Για να προστατεύσουν την θαυματουργική εικόνα, την αποτοίχισαν από τον εξωτερικό τοίχο του Καθολικού και την εντοίχισαν στο εσωτερικό του παρεκκλησίου της Παναγίας της Παραμυθίας.
(Βιβλιογραφία: Θαυματουργές εικόνες της Παναγίας στο Άθω, φυλλάδιο Ι.Μ. Παν. Παραμ. Ρόδου).
Η εικόνα αυτή ζωγραφίστηκε σε ανάμνηση των λόγων της Θεοτόκου προς τον ιδρυτή της Λαύρας άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ότι αυτή θα είναι εκείνη που θα μεριμνά στο εξής για την υλική συντήρηση της μονής και να μην ονομάζεται άλλος "οικονόμος" στη Λαύρα, γιατί αυτή θα είναι η "Οικονόμισσα" σ' αυτήν. Πράγματι μέχρι σήμερα ο μοναχός που είναι επιφορτισμένος με το ανάλογο διακόνημα στην Λαύρα δεν ονομάζεται "οικονόμος", αλλά "παραοικονόμος", δηλαδή βοηθός οικονόμου. Η εικόνα, που παριστάνει συνολικά 14 πρόσωπα που έχουν σχέση με τη μονή και την ίδρυσή της, βρίσκεται στην Λιτή αριστερά της κεντρικής εισόδου προς το καθολικό μέσα σε ξύλινο προσκυνητάρι.
Αυτή η Παναγία πήρε το όνομα της, από ένα μοναχό, τον Ιωάννη Κουκουζέλη.
Ο Ιωάννης Κουκουζέλης μετά το θάνατο του πατέρα του, παιδί ακόμα, εισήχθηκε στην αυτοκρατορική Σχολή της Κωνσταντινούπολης. Χάρη στα χαρίσματά του και ιδιαίτερα της φωνής του, ξεχώρισε από όλους τους σπουδαστές και κέρδισε την εύνοια του αυτοκράτορα Κομνηνού. Έγινε ο μοναδικός μουσικός του παλατιού και δεχόταν καθημερινά την αγάπη και τις κολακείες όλων, μέσα στο παλάτι.
Η καρδιά όμως η δική του, ποθούσε την μοναχική ζωή και τον αγώνα για την σωτηρία της ψυχής του, μακρυά από τα αγαθά αυτού του κόσμου. Γιʼ αυτό, φεύγει κρυφά από το παλάτι και πηγαίνει και κτυπά την πόρτα της Μεγίστης Λαύρας, λέγοντας ότι είναι ένας φτωχός βοσκός που θέλει να γίνει μοναχός. Εκάρη μοναχός και του ανατέθηκε να φυλάγει τα πρόβατα της μονής στις ερήμους του Άθω. Πολύ αγάπησε αυτή την εργασία, μέσα από την οποία του δόθηκε η ευκαιρία για περισσότερη προσευχή.
Μια μέρα πλημμυρισμένος από χαρά και νομίζοντας ότι ήταν μόνος του, άρχισε να ψάλει με την αγγελική του φωνή. Ο ήχος όμως της φωνής του έφτασε ως την σπηλιά ενός ησυχαστή, ο οποίος δάκρυσε και γέμισε από κατάνυξη ακούγοντας τη φωνή του. Βλέπει τότε τον Ιωάννη περιτριγυρισμένο από όλα τα ζώα να τον κοιτούν ακίνητα, γοητευμένα από τους ύμνους που έψαλε.
Ο ησυχαστής ανέφερε το γεγονός στον ηγούμενο, ο οποίος κάλεσε τον Ιωάννη και του ζήτησε να του πει ποιος ήταν. Εκείνος του διηγήθηκε τη ζωή του. Ο Ηγούμενος θαύμασε την ευλάβεια και την ταπείνωση του Ιωάννη, που εγκατέλειψε πλούτη, δόξα και αυτοκραροτικά παλάτια για να γίνει μοναχός και τραγιάρης! Στη συνέχεια ο ηγούμενος πήγε στην Κων/πολη να δει τον βασιλιά, που όλο αυτό το καιρό έψαχνε παντού να βρει το μουσικό του, του εξήγησε όλα όσα έγιναν και με την ταπείνωση και την απλότητα του κέρδισε τον βασιλιά που δέχθηκε τελικά να αφήσει στο Μοναστήρι τον αγαπημένο του μουσικό.
Από τότε ο Ιωάννης ήταν ο πρωτοψάλτης της Λαύρας και έψελνε στις ακολουθείες. Κάποτε, μετά το τέλος μιας αγρυπνίας, ο Ιωάννης αποκοιμήθηκε ελαφρά στο στασίδι του, απέναντι από την εικόνα της Παναγίας. Τότε βλέπει την Θεοτόκο να του λέει: «Χαίρε Ιωάννη! Ψάλλε μου και εγώ δεν θα σε εγκαταλείψω», ενώ συγχρόνως έβαλε στο χέρι του χρυσό νόμισμα που ξυπνώντας ο Ιωάννης το βρήκε στο χέρι του. Το νόμισμα το τοποθέτησαν μπροστά στην εικόνα, από την οποία έγιναν πολλά θαύματα και ονομάστηκε «Κουκουζέλισσα».
Κάποια άλλη φορά η Παναγία εμφανίστηκε ξανά στον Ιωάννη για να του θεραπεύσει τα σαπισμένα του πόδια από την πολύωρη αγρυπνία και ορθοστασία.
Η επωνυμία αυτή, δόθηκε στην Αγία αυτή εικόνα, για την εξής αιτία. Κάποτε ένας Ιεροδιάκονος Εκκλησιάρχης (διακονούσε τον ναό, νεοκόρος επιμελητής) της Μονής, πήγαινε να γευματίσει στην κοινή τράπεζα παντοτε καθυστερημένα, εξαιτίας δήθεν του διακονήματός του στο ναό. Κάποια μέρα αργοπόρησε, ως συνήθως και ζήτησε από τον τραπεζάρη φαγητό. Εκείνος αγανακτισμένος αρνήθηκε να του δώσει, λέγοντάς του ότι δεν μπορεί ο καθένας να τρώει ό,τι ώρα θέλει.
Ο Εκκλησιάρχης με έντονους λογισμούς ενάντια στον τραπεζάρη και με αγανάκτηση, επέστρεψε στον ναό. Με όλη την ταραχή και την ζάλη του πνεύματος του, πλησίασε προς την εικόνα της Θεομήτορος και στεκόμενος ενώπιον της, άρχισε να της λέει: « Έως πότε θα σε υπηρετώ Θεοτόκε θα κοπιάζω και για όλα αυτά ούτε ένα κομμάτι ψωμί να μην μου δίνεται, για να δυναμώσω το κουρασμένο σώμα μου»; Με αυτά τα λόγια βγάζει το μαχαίρι, με το οποίο πριν καθάριζε τα μανουάλια, το καρφώνει με δύναμη στο μάγουλο (παρειά) της εικόνας της Παναγίας και την πλήγωσε. Αμέσως άρχισε να τρέχει αίμα από την πληγή και το πρόσωπο της Παναγίας χλώμιασε.
Ο Εκκλησιάρχης γέμισε από τρόμο, τυφλώθηκε και έπεσε κάτω κι έγινε σαν τρελός από τον έλεγχο της συνείδησης του, μένοντας στην κατάσταση αυτή τρία χρόνια. Μετά από τρία χρόνια εμφανίστηκε η Παναγία στον Ηγούμενο και του είπε ότι με τις προσευχές του, συγχωρεί τον παραβάτη μοναχό και του χαρίζει την υγεία του.
Ο μοναχός θεραπεύθηκε και από τότε έκλαιγε πικρά για την παραφροσύνη του και ονόμαζε τον εαυτό του φονιά. Καθόταν σε στασίδι απέναντι από την Εσφαγμένη εικόνα και με ειλικρινή μετάνοια, κατηγορώντας και επιπλήττοντας τον εαυτό του, πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Λίγο πριν τον θάνατο του, του εμφανίστηκε η Παναγία και του ανήγγειλε ότι τον συγχωρεί, αλλά το βλάσφημο χέρι του θα δοκίμαζε παραδειγματική τιμωρία μετά θάνατον.
Μετά από τρία χρόνια, στην ανακομιδή των οστών του, όλα του τα οστά ήταν καθαρά δείχνοντας το θείο έλεος το χέρι του όμως παρέμενε άλιωτο και κατάμαυρο. Φυλάσσεται μέχρι σήμερα, για να θυμίζει την αγαθότητα και την αγάπη της Παναγίας που είναι έτοιμη να μας συγχωρεί για τα λάθη μας.
Η εικόνα ονομάστηκε Εσφαγμένη και βρίσκεται στο Παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου της Μονής και φέρνει τα σημεία της πληγής και του ρεύσαντος αίματος.
Πριν λίγα χρόνια, ένας ξένος ιερέας, ασπαζόμενος την Αγία αυτή εικόνα, είτε ακούσια, είτε από περιέργεια, άγγιξε την πληγή της Θεοτόκου και τότε το καταξηραμένο αίμα έπεσε πάνω του με αποτέλεσμα τον αιφνίδιο θάνατο του, μόλις βγήκε από τον Ναό.
(Βιβλιογραφία: Θαυματουργές εικόνες της Παναγίας στο Άθω, η Πλατυτέρα των ουρανών).
Όταν κάποτε έγινε επιδρομή των Αράβων στη μονή, ο ιεροδιάκονος και βηματάρης (επιμελητής του ιερού βήματος και συνεπώς, υπεύθυνος για τα άγια λείψανα και λοιπά κειμήλια που φυλάσσονται εκεί) πρόλαβε και έκρυψε μέσα στο φρεάτιο της Αγίας Τράπεζας(Αρχαϊκό χωνευτήρι) μια πολύτιμη εικόνα της Θεοτόκου και ένα Σταυρό τοποθετώντας μπροστά τους μια αναμμένη λαμπάδα. Το μοναστήρι λεηλατήθηκε και οι μοναχοί οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Κρήτη, από όπου μετά εβδομήντα χρόνια ο επιζήσας ιεροδιάκονος απελευθερώθηκε και επέστρεψε στο μοναστήρι του.
Εκεί βρήκε νέους αγνώστους μοναχούς που δεν ήξεραν τίποτα για κρυμμένα κειμήλια. Τότε άνοιξαν το φρεάτιο και βρήκαν τη εικόνα και το Σταυρό όρθια πάνω στο νερό, ενώ η λαμπάδα έκαιγε ακόμη. Η εικόνα αυτή βρίσκεται σήμερα στο σύνθρονο του ιερού βήματος, λέγεται δε και "Κτιτόρισσα", από το γεγονός ίσως ότι η ανεύρεσή της σχετίζεται με την ανοικοδόμηση της μονής από τους τρείς αδελφούς και κτίτορες της μονής, Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο, που μόνασαν περί τα τέλη του Ι' αιώνα.
Βρίσκεται στο ¨δοχείο" (αποθήκη υγρών: λαδιού, κρασιού) της μονής Βατοπεδίου και διηγούνται το εξής θαύμα γι' αυτήν: Όταν κάποτε ο όδιος Γεννάδιος ο Βατοπεδινος έχοντας το διακόνημα του "δοχειάρη" γνωστοποίησς στον ηγούμενο ότι το λάδι είχε τελειώσει και θα έπρεπε να περικοπεί η χρήση του από τους αδελφούς, για να μείνει το τελευταίο αγγείο για τις ανάγκες της εκκλησίας, εκείνος του απάντησε να μην μεριμνά αυτός, αλλά να συνεχίσει να το παρέχει ελεύθερα όπως πρώτα. Όταν λοιπόν μια μέρα πήγε να αντλήσει και την τελευταία ποσότητα που, όπως νόμιζε, είχε απομείνει στο αγγείο, το βρήκε ξεχειλισμένο και το λάδι να έχει φθάσει μέχρι την πόρτα του "δοχείου". Η εικόνα έχει μία θαυμάσια ευωδία και λέγεται αλλιώς και "Δοχειάρισσα".
Τον 9ο αιώνα, όταν βασιλιάς ήταν ο Θεόφιλος ο εικονομάχος, είχε ξεσπάσει μεγάλος διωγμός κατά των Ιερών εικόνων και κατά των Χριστιανών που τις προσκυνούσαν.
Τον καιρό εκείνο ζούσε στα μέρη της Νικαίας μια ευσεβής χήρα η οποία είχε ένα μονάκριβο γιο. Η γυναίκα φύλαγε και τιμούσε μια εικόνα της Παναγίας σε ιδιωτικό παρεκκλήσι. Οι στρατιώτες του βασιλιά, σε έλεγχο που έκαναν ανακάλυψαν την ιερή εικόνα και προτίμησαν να μην εκτελέσουν αμέσως το διάταγμα περί εικόνων, αλλά να εκβιάσουν την πλούσια κάτοχο της, δίνοντας της διορία να συγκεντρώσει χρήματα. Στο διάστημα αυτό η χήρα και ο γιος της έκαναν δέηση στην Παναγία και την παρακάλεσαν να διαφυλάξει την εικόνα της. Έπειτα μετέφεραν την εικόνα στη θάλασσα και την έβαλαν στα κύματα, για να μην βεβηλωθεί από τους εικονομάχους. Έκπληκτοι είδαν την εικόνα να προχωρεί όρθια πάνω στα κύματα, προς τα δυτικά ενώ ο γιος της χήρας ακολουθώντας την συμβουλή της φεύγει κι αυτός προς τα δυτικά, πηγαίνει στο Άγιο Όρος και στη μονή Ιβήρων γίνεται μοναχός.
Μετά το θάνατό του, ένα βράδυ του έτους 1004, είδαν οι μοναχοί της μονής πάνω στη θάλασσα ένα πύρινο στύλο που έφτανε ως τον ουρανό. Το όραμα διαρκεί μέρες και τότε οι μοναχοί βλέπουν στο τέλος του στύλου, μια εικόνα να πλέει όρθια στα κύματα. Κάνουν δέηση στην Θεοτόκο να τους δώσει την εικόνα και εκείνη εμφανίζεται στον αναχωρητή Γαβριήλ. Του λέει να περπατήσει στα κύματα, να πάρει την εικόνα και να την δώσει στον ηγούμενο και στους μοναχούς της μονής, όπως και έγινε.
Οι μοναχοί μερόνυχτα ευχαριστούσαν την Παναγία για την μεγάλη τιμή που τους έκανε. Τοποθέτησαν την εικόνα στο ναό όμως κατ΄ επανάληψη η εικόνα εξαφανιζόταν από αυτόν και βρισκόταν τοποθετημένη εσωτερικά πάνω από την πύλη της μονής. Η Παναγία πληροφόρησε σε όραμα τον Όσιο Γέροντα Γαβριήλ, ότι αυτή είναι η θέση που διάλεξε μόνη της για να φυλάγει αυτή τους μοναχούς και όχι να φυλάγεται απʼ αυτούς.
Οι Μοναχοί έκλεισαν την πύλη της Μονής, έκτισαν καινούρια, μεγαλοπρεπή και κοντά στην παλαιά πύλη της Μονής έκτισαν παρεκκλήσιο, όπου μετέφεραν τη θαυματουργή εικόνα της «Πορταΐτισσας». Μέχρι σήμερα η παρουσία της στη μονή και στο Άγιο Όρος θεωρείται εγγύηση για την προστασία του Αγιορείτικου Μοναχισμού από την Θεοτόκο.
Τα θαύματά της είναι άπειρα όπως και το πλήθος των προσκυνητών της, ιδιαίτερα το 15 Αύγουστο και τη Δευτέρα της Διακαινησίμου, που λιτανεύεται και γίνεται η ανάμνηση της ευρέσεώς της.
Όταν κατά το 1822 το Άγιον Όρος κατελήφθηκε από τουρκική φρουρά, ένας στρατιώτης τόλμησε να πυροβολήσει την εικόνα της Θεοτόκου που βρίσκεται εξωτερικά πάνω από την είσοδο της μονής. Η σφαίρα πλήγωσε το δεξιό χέρι της Παναγίας, ενώ ο ιερόσυλος που ήταν ανιψιός του αρχηγού του αποσπάσματος, παραφρόνησε και κρεμάστηκε σε μια ελιά του κήπου που βρίσκεται απέναντι από την είσοδο της μονής. Ο κίνδυνος για αντίποινα και λεηλάτηση της μονής ήταν βέβαιος, αν η σκηνή δε γινόταν αντιληπτή από συνάδελφο του αυτόχειρα που ενημέρωσε σχετικά και το θείο του. Εκείνος ομολόγησε ότι πρόκειται πράγματι για θεία δίκη και διέταξε να πετάξουν άταφο τον ιερόσυλο.
Στην εικόνα αυτή η Παναγία φαίνεται να έχει 3 χέρια. Το τρίτο χέρι είναι αφιέρωμα του Ιωάννη Δαμασκηνού, προς την Παναγία για το εξής θαυμαστό γεγονός:
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, πρωτοσύμβουλος υπουργός του Άραβα χαλίφη της Δαμασκού, υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής των ιερών εικόνων, αλλά και θαρραλέος ελεγχτής του αυτοκράτορα Λέοντος σε θέματα πίστεως. Γιʼ αυτό ο αυτοκράτορας τον μισούσε θανάσιμα και για να απαλλαγεί απʼ αυτόν, τον διέβαλε με σατανικό τρόπο στο χαλίφη, ως προδότη του Αραβικού κράτους και τον καταδίκασαν έτσι άδικα σε αποκοπή του δεξιού του χεριού από τον καρπό.
Ο Ιωάννης, που είχε πολύ αγωνισθεί για τις ιερές εικόνες, μετά από την δημοσίως επίδειξη του κομμένου του χεριού, το ζήτησε και το πήρε από τον Χαλίφη. Λυπημένος πολύ καταφεύγει για να παρηγορηθεί στην εικόνα της Παναγίας, στην οποία προσεύχεται θερμά και πολλή ώρα και έχοντας δίπλα του το κομμένο του χέρι, αποκοιμήθηκε. Όταν ξύπνησε, βλέπει το κομμένο του χέρι στη θέση του και μόνο ένα κόκκινο σημάδι στο σημείο που είχε κοπεί, είχε μείνει.
Ο Ιωάννης χαρούμενος, ομολογεί ότι ο Χριστός, δια της Θεοτόκου, τον θεράπευσε και συγκλονίζεται από το γεγονός ο Χαλίφης και όλη η Δαμασκός. Μετά το θαύμα παρήγγειλε σʼ έναν χρυσοχόο και του έφτιαξε μιαν ασημένια παλάμη, την οποία και κόλλησε πάνω στην εικόνα, για να του θυμίζει την ευεργεσία της Παναγίας. Έτσι η Παναγία απόκτησε τρία χέρια και πήρε το όνομα Παναγία η Τριχερούσα.
Μετά απʼ αυτό ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός έφυγε από τη Συρία και πήγε στην Παλαιστίνη. Μόνασε στο Μοναστήρι του Αγίου Σάββα, όπου μέχρι σήμερα σώζεται σκαλισμένο μέσα στο βράχο το σπήλαιό του. Κλεισμένος εκεί προσευχόταν κι έγραφε για την Παναγία.
Πέρασαν πολλά χρόνια κι όταν επισκέφθηκε το Μοναστήρι ο βασιλιάς της Σερβίας Σάββας, του έδωσαν ως δώρο εκείνη την εικόνα της Παναγίας, που είχε στο κελλί του ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κι έγινε το θαύμα. Την πήγε στην πατρίδα του, την προσκύνησαν οι Σέρβοι και επειδή έγινε επανάσταση φοβήθηκαν μήπως καταστραφεί. Τη φόρτωσαν σʼ ένα μουλάρι και το άφησαν να πάει όπου θέλει. Εκείνο έφτασε στο Άγιο Όρος, έξω από τη Μονή Χιλανδαρίου. Βγήκαν οι πατέρες και με ευλάβεια μετέφεραν την εικόνα στο ιερό Βήμα του Καθολικού.
Κάποτε που προέκυψε διχόνοια στην αδελφότητα της μονής Χιλανδαρίου, εξαιτίας της εκλογής νέου ηγουμένου, η Τριχερούσα, μετατοπίστηκε θαυματουργικά από το Ιερό Βήμα, όπου ήταν ως τότε, στο στασίδι του ηγουμένου, ενώ συγχρόνως ενάρετος μοναχός πληροφόρησε την αδελφότητα ότι στο εξής και προς αποφυγή φιλονικιών, να μην εκλέγεται ηγούμενος στο Χιλανδάρι διότι η Παναγία θα κρατήσει την θέση αυτή και θα διοικεί το μοναστήρι. Και ως σήμερα, η χιλανδαρινή αδελφότητα, αν και κοινοβιακή, στερείται καθηγουμένου και διοικείται κατά το σύστημα των ιδιορρύθμων μονών.
