Σκέψου, αδελφέ, τον πόνο που δοκίμασε ο γλυκύτατός μας Ιησούς Χριστός από το σκληρό βασανιστήριο της μαστιγώσεως που δέχθηκε·
Τώρα, αδελφέ, πώς μπορεί να μη κατανυχθή η καρδιά σου, όταν σκεφθής ένα θέαμα τόσο πολύ θλιβερό;
Σχημάτισε με τον νου σου, αγαπητέ, ότι είσαι κι εσύ παρών και βλέπεις τον Ιησού σαν ένα άκακο αρνί να είναι περικυκλωμένο στην μέση από τους αιμοβόρους εκείνους λύκους και ότι το έχουν δεμένο σφικτά σε μία κολόνα και το μαστιγώνουν άσπλαγχνα και ότι σε κάθε μέρος αντηχούν και κάνουν θόρυβο τα μαστιγώματα.
Και στην αρχή, βέβαια, πληγώνουν εκείνο το πανάγιο σώμα, κατόπιν το τραυματίζουν και στο τέλος το καταξεσχίζουν με τέτοιο τρόπο, ώστε κτυπώντας εκείνοι οι άνθρωποι, που έμοιοιαζαν με θηρία πάλι πάνω στις προηγούμενες πληγές και ανοίγοντας τα τραύματα και κάθε πληγή κόβοντας μέρος από εκείνη την ευγενέστατη σάρκα του Κυρίου, έκαμναν να φαίνωνται γυμνές και σχεδόν ξεσκεπασμένες οι πλευρές και τα κόκκαλά του σε σημείο που να μπορούν και εξωτερικά να μετρηθούν·
«Απαρίθμησαν όλα τα κόκκαλά μου» (Ψαλμ. 21, 17).
Το αίμα πάλι τρέχοντας σαν ποτάμι από όλες του τις φλέβες έγινε σαν λίμνη κάτω από την κολόνα, στην οποία τον είχαν δεμένο και αυτό προετύπωνε το αίμα του μοσχαριού εκείνου, που έχυσε ο Μωυσής στην βάσι του θυσιαστηρίου·
«Και έχυσε το αίμα στην βάσι του και το αγίασε» (Λευϊτ. 8, 15).
Ω φοβερό μακελλειό (σκοτωμός) που υπέφερε ο τρυφερότατος και ευγενέστατος Ιησούς μου, το οποίο δεν θα υπέφερε, αν το δοκίμαζε ένας σκληρός και αδαμαντένιος γίγαντας!
Γι’ αυτό είχε δίκαιο να φωνάζη με τον Δαυίδ· «Έγινα μαστιγωμένος όλη την διάρκεια της ημέρας» (Ψαλμ. 72, 14).
Να, λοιπόν, να με πόση πλουσιοπάροχη τιμή εξαγόρασε ο Ιησούς Χριστός την σωτηρία σου, αγαπητέ.
Διότι μολονότι μία μόνο πληγή του Ιησού Χριστού ήταν αρκετή, για να εξαγοράση όλο το ανθρώπινο γένος, παρόλα αυτά ο Χριστός θέλησε να δεχθή τόσες πληγές κατά την μαστίγωσί του και με τόσο άγριους τρόπους για να αποδείξη πόσο πολύ αγαπά την σωτηρία των ανθρώπων.
Γιατί και ο Ιησούς δεν έχει άλλον που να αγαπά εκτός από εσένα· γι’ αυτό και αποκρίνεται σ’ εκείνον που τον ερωτά για τις πληγές που έχει λέγοντας·
«Τις απέκτησα στο σπίτι του αγαπητού μου» (Ζαχ. 13 ,6)· ώστε ανάμεσα σε σένα, που αγαπάς και στον αγαπημένο σου Ιησού, καμμία άλλη αγάπη να μη υπάρχη· και για να αυξάνεται η αγάπη να προφέρης εκείνα τα αγαπητικά λόγια που έλεγε έναν καιρό ο Δαυίδ προς τον φίλο του Ιωνάθαν· «Η αγάπη σου για μένα ήταν θαυμάσια, καλλίτερη και από την αγάπη των γυναικών» (Β’ Βασιλ 1, 26)· και εκείνα τα ερωτικά λόγια, που η νύφη στο άσμα ασμάτων φωνάζει δυνατά προς τον νυμφίο·
«Κόρες της Ιερουσαλήμ, αν βρήτε τον αγαπητό μου να του πήτε, ότι πεθαίνω από την πληγή της αγάπης» (Άσμα 5, .
«ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ» ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Έκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη Αγίου Όρους, 2008).
Για τους αρχαίους Εβραίους -αλλά και για τους σημερινούς- το Πάσχα ήταν και είναι μια μεγάλη εορτή, που μνημονεύει μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία του Ισραήλ. Πάνω από μία χιλιετία πριν από την εποχή του Χριστού, οι Ισραηλίτες είχαν υποδουλωθεί στον φαραώ της Αιγύπτου, παγιδευμένοι σε αβάσταχτη δουλεία. Αφού έστειλε πολλές πληγές στην Αίγυπτο για να χαλαρώσει την καταπιεστική λαβή του φαραώ στο Ισραήλ, μια νύχτα ο Θεός έστειλε την τελευταία και καθοριστική πληγή. Η Θεία δικαιοσύνη μίλησε. Το πέρασμα, από τη δουλεία στη γη της Επαγγελίας, εορτάζεται κάθε χρόνο από τους απανταχού Εβραίους με την παράθεση του πασχάλιου γεύματος.
Το πασχαλινό γεύμα πρέπει να προετοιμαστεί με συγκεκριμένο τρόπο και να έχει μια ξεχωριστή μορφή. Περιλαμβάνει τέσσερα σημεία στα οποία ο συμποσιάρχης, κρατώντας ένα ποτήρι κρασί, σηκώνεται και αξηγεί το νόημα της εορτής. Στο πασχάλιο γεύμα παρατίθενται τέσσερα ποτήρια που αντιπροσωπεύουν τις τέσσερις υποσχέσεις που δόθηκαν από τον Θεό στους Ισραηλίτες.[1] Αυτές οι υποσχέσεις ήταν α) η σωτηρία από την Αίγυπτο, β) η ελευθερία από τη δουλεία, γ) η λύτρωση με τη δύναμη του Θεού και δ) η ανανεωμένη σχέση με τον Θεό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το τρίτο ποτήρι κρασιού, το καλούμενο και ποτήρι της ευλογίας.[2] Αυτό το τρίτο ποτήρι, το ποτήρι της ευλογίας, το σήκωσε ο Ιησούς στο τελευταίο του δείπνο με τους μαθητές του, ως ο συμποσιάρχης αυτού. Ο ευαγγελιστής Μάρκος αφηγείται τι συνέβη όταν ο Ιησούς σήκωσε το τρίτο ποτήρι: «Καὶ ἐσθιόντων αὐτῶν λαβὼν ὁ Ἰησοῦς ἄρτον εὐλογήσας ἔκλασε καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ εἶπε· Λάβετε φάγετε τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς, καὶ ἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες. καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον. ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐκέτι οὐ μὴ πίω ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης ὅταν αὐτὸ πίνω καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ».[3]
Τα λόγια του Ιησού σημαίνουν ότι, ως αποτέλεσμα της επερχόμενης θυσίας του, υπάρχει τώρα μια νέα διαθήκη μεταξύ του Θεού και ανθρώπου. Και η βάση αυτής της νέας διαθήκης είναι το σώμα και το αίμα του ίδιου του Ιησού.
Ο Ιησούς χρησιμοποίησε απλές λέξεις και ενήργησε με απλές χειρονομίες. Με απλές χειρονομίες, κρατώντας ψηλά το ψωμί και το κρασί, με τις απλές λέξεις «Αυτό είναι το σώμα μου… αυτό είναι το αίμα μου», ο Ιησούς φανερώνει ότι όλες οι προηγούμενες θυσίες, οι προηγούμενες εορτές του Πάσχα, απλά προτύπωναν τον Ίδιο.
Παρατηρούμε ότι στο τελευταίο γεύμα με τους μαθητές του ο Ιησούς σήκωσε τον άρτο για να ευλογήσει το φαγητό. Όλα τα πασχάλια γεύματα είχαν ψωμί. Ευλόγησε το κρασί- όλα τα πασχάλια γεύματα είχαν κρασί. Εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι κανένας από τους ευαγγελιστές δεν αναφέρει το κυρίως πιάτο του δείπνου. Δεν υπάρχει καμία αναφορά για αμνό σε αυτό το πασχαλινό γεύμα. Τι είδους Πάσχα θα εορτάζονταν χωρίς αμνό; Νοείται χορτοφαγικό Πάσχα; Η εξήγηση είναι ότι δεν υπήρχε αμνός στο τραπέζι γιατί στο τραπέζι ήταν ο Αμνός του Θεού. Ο Ιησούς ήταν το κυρίως πιάτο του Μυστικού Δείπνου. Αυτός είναι ο λόγος που όταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είδε τον Ιησού για πρώτη φορά, είπε: «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου».[4] Αυτός είναι επίσης ο λόγος που ο προφήτης Ησαΐας γράφει για τον Μεσσία: «πάντες ὡς πρόβατα ἐπλανήθημεν, ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ αὐτοῦ ἐπλανήθη· καὶ Κύριος παρέδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. καὶ αὐτὸς διὰ τὸ κεκακῶσθαι οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα… διὰ τοῦτο αὐτὸς κληρονομήσει πολλοὺς καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριεῖ σκῦλα, ἀνθ᾿ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη· καὶ αὐτὸς ἁμαρτίας πολλῶν ἀνήνεγκε καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθη».[5] Αυτός είναι ο αμνός του Θεού «ὁ μελιζόμενος καὶ μὴ διαιρούμενος, ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος, ἀλλὰ τοὺς μετέχοντας ἁγιάζων».[6]
Το να μοιράζεσαι ένα γεύμα με κάποιον - ιδιαίτερα στον τόπο και τον χρόνο του Ιησού-σημαίνει να έχεις σχέση μαζί του. Ο Ιησούς, επομένως, μας λέει ότι χρειαζόμαστε μια προσωπική σχέση μαζί Του, αν θέλουμε ο θυσιαστικός του πόνος να έχει ωφέλιμη επίδραση επάνω μας. Οι Εβραίοι εόρταζαν κάθε Πάσχα τρώγοντας με τις οικογένειές τους. Το Πάσχα είναι ένα οικογενειακό γεύμα. Τότε γιατί ο Ιησούς απομόνωσε τους μαθητές του από τις οικογένειές τους και οργάνωνε ένα πασχάλιο γεύμα μαζί τους; Το έκανε διότι δημιούργησε πλέον μια εντελώς νέα οικογένεια. Και οι μαθητές έχουν τώρα μια νέα οικογένεια αφού, όπως κατηγορηματικά διαβεβαίωσε ο Ιησούς: «Όποιος κάνει το θέλημα του Θεού είναι αδελφός και αδελφή και μητέρα μου».[7]
Τέλος, ο Μυστικός Δείπνος κάνει κάτι πιο όμορφο ακόμα: δείχνει το μέλλον μας με τον Ιησού. Το Δείπνο του Κυρίου μας δίνει μια μικρή, αλλά πολύ πραγματική, πρόγευση αυτού του μέλλοντος. Οι αρχαίοι Ισραηλίτες ήταν σκλάβοι, καταδικασμένοι σε θάνατο, αλλά βρήκαν καταφύγιο κάτω από το αίμα του αμνού και ξέφυγαν από αυτή την αιγυπτιακή δουλεία φτάνοντας στη Γη της Επαγγελίας. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στο νέο Ισραήλ, την Εκκλησία του Χριστού. Εάν πιστέψουμε ολόψυχα ότι ο Αμνός του Θεού είναι ο μοναδικός Σωτήρας και Λυτρωτής, εάν εμπιστευτούμε τη θυσία Του, θα ελευθερωθούμε από τους Αιγυπτίους (πάθη-αμαρτίες), οι μεγαλύτερες επιθυμίες της καρδιάς μας θα ικανοποιηθούν, και τέλος θα δειπνήσουμε μαζί Του στη βασιλεία των ουρανών, την ετοιμασμένη για χάρη μας.[8]
[1] Εξ. 6, 6-7.
[2] Βλ. λήμμα «Πάσχα» στο Γ. Κωνσταντίνου, Λεξικόν των Αγίων Γραφών, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2008, σ.σ. 759-762. Παρουσιάζεται αναλυτικά ολόκληρο το τελετουργικό της εορτής.
[3] Μαρκ. 14, 22-25.
[4] Ιωαν. 1, 29.
[5] Ησ. 53, 6-7,12.
[6] Θεία Λειτουργία Ιερού Χρυσοστόμου, ευχή μελισμού.
[7] Μαρκ. 3,35.
[8] Timothy Keller, King’s Cross: The story of the world in the life of Jesus, Hodder & Stoughton, Great Britain 2011, σ. 123.
Γιατί εξέλεξε ο Κύριος
τον Ιούδα μαθητή Του αφού προγνώριζε ότι θα Τον προδώσει;
Για να δείξει
ο Χριστός ότι όλους τους καλεί και τους δέχεται, αλλά δεν Τον θέλουν όλοι.
Γέροντας Εφραίμ, Σκήτης Αγίου Ανδρέα (+)
"Τώρα θα σταματήσεις να προσεύχεσαι.."
Κάποια μητέρα πήγε στον πατέρα (Άγιο) Παΐσιο και είπε: "Πάτερ Παΐσιε, το παιδί μου πήρε τον κακό δρόμο, τι πρέπει να κάνω;"
της απάντησε:
"Πρέπει να τον συμβουλεύσεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, με πολλή αγάπη και Ελευθερία.."
Μετά από λίγο καιρό πήγε πάλι στον πατέρα Παΐσιο και του είπε: "Πάτερ Παΐσιε δεν με ακούει, εγώ το συμβουλεύω αλλά αυτό δεν με ακούει!"
Της απάντησε: "τώρα δεν θα λες στο παιδί για το Θεό, αλλά θα προσεύχεσαι στο θεό για το παιδί. Θα λες, Θεέ μου δικό σου είναι, βοήθησέ το εσύ, εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα!"
Μετά από λίγο καιρό τον συνάντησε και του είπε: "Πάτερ παΐσιε προσεύχομαι στο Θεό αλλά δεν βλέπω καμία οφέλεια."
Και της απάντησε ο γέροντας:
"Τώρα, ούτε στο θεό να προσευχηθείς!
Τώρα θα σταματήσεις να προσεύχεσαι, μόνο θα πεις στο Θεό: Θεέ μου δικό σου είναι, κάνε ότι θέλεις, πάρε εσύ το κατσαβίδι σου για να το διορθώσεις!!!"
Λόγοι και διάλογοι
(Ναυπάκτου Ιεροθέου)
Είπε ο Άγιος Παϊσιος..
«Κατά την επίσκεψη της θείας χάριτος σκιρτά η καρδιά.
Μια φορά προσευχόμουν επί δεκατέσσερις ώρες συνέχεια και αντί να κουράζομαι είχα μία αγαλλίαση, μία χαρά!
Σε μια στιγμή σκέφθηκα, αφού είμαι σε τέτοια ηλικία, μου λείπουν και δύο πλευρά, να πάω να βάλω την ζώνη μου, να δεθώ με σχοινί από το νταβάνι και αν είχα και δυό διχαλωτά ξύλα να στηρίζωμαι στις μασχάλες, θα μπορούσα να συνεχίσω και να το δώσω όσο πάει.
Αυτό ήταν!
Μόλις έκανα τον λογισμό, σωριάστηκα κάτω και βγήκε τότε όλη η κούραση. Ένα τέταρτο έμεινα ακίνητος κάτω. Σαν να μου έλεγε ο Θεός ότι η χάρις μου είναι που σε κρατάει και όχι η ζώνη.
Και να πης ότι ο λογισμός ήταν αμαρτωλός ή είχε εγωισμό; Σκέφθηκα: “Αφού είμαι σ’ αυτήν την κατάσταση σωματικά, ας προσέξω”.
Πόσω μάλλον ένας υπερήφανος λογισμός θα έδιωχνε τελείως την χάρι. Πόσο λεπτή είναι η πνευματική ζωή και πόση προσοχή χρειάζεται».
Το πολίτευμα της Εκκλησίας είναι σταυρικό. Η θεολογία, η λειτουργική και λατρευτική ζωή, η ορθόπρακτη βιωτή είναι έκφραση του μυστηρίου του Σταυρού. Είναι σταυρική , όχι γιατί περιορίζεται τυπολογικά σε μια εξωτερική και επιδερμική προσκύνηση του Σταυρού, αλλά γιατί βιώνει μυστηριακά την καθαρτική και φωτιστική ενέργεια του Θεού και χαριτώνει τον άνθρωπο, τον αγιάζει , τον καινοποιεί.
Οι προτυπώσεις του Σταυρού στην Παλαιά Διαθήκη[1] και οι Καινοδιαθηκικές μαρτυρίες[2], σε παραλληλία με την ορθόδοξη πατερική γραμματεία, υπογράμμισαν τη σημασία και σπουδαιὀτητα του Σταυρού και παρακίνησαν τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά να καταθέσει: «Προανεκηρύττετο και προετυπούτο μυστικώς εκ γενεών αρχαίων, και ουδείς ποτέ κατηλλάγη τω Θεώ χωρίς της του Σταυρού δυνάμεως».
Ήταν δε τόση η μανία του Ιουδαϊκού ιερατείου, ώστε μετά τη λαμπρηφόρο Ανάσταση του Κυρίου Ιησού Χριστού, να επιχωματίσουν το Γολγοθά και να χτίσουν στο σημείο εκείνο ναό προς τιμήν της θεάς Αφροδίτης, μόνο και μόνο για να εξαλείψουν κάθε στοιχείο αποδεικτικό της Αναστάσεως του Θεανθρώπου[3].
Στη συνέχεια, η αγία ισαπόστολος Ελένη , με την επικουρία και ενίσχυση του υϊού της Μεγάλου Κωνσταντίνου, θα αξιωθεί της ευρέσεως του Τιμίου και ζωηφόρου Σταυρού[4] και μαζί με τον επίσκοπο Ιεροσολύμων Μακάριο θα εορτάσει πανηγυρικά και την πρώτη Του ύψωση, στα Ιεροσόλυμα , γύρω στα 326μ.Χ. Ακολούθησε η κατάκτηση των Ιεροσολύμων υπό των Περσών και ο Τίμιος Σταυρός οδηγήθηκε με πολλούς αιχμάλωτους στην Περσία , απ΄ όπου ανακτήθηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ηράκλειο(611-641μ.Χ.) και τοποθετήθηκε ξανά στην αρχική του θέση [5]. Η πανηγυρική ύψωση του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα από τον πατριάρχη Ζαχαρία, αποτέλεσε και την ιστορική αφορμή για τον ορισμό της Υψώσεως του Τιμίου Ξύλου, στις 14 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους [6].
Το πολίτευμα της Εκκλησίας, ως τονίσαμε, είναι σταυρικό. Η θεολογία, η πνευματική ζωή κάθε πιστού είναι έκφραση της σταυρικής ζωής, είναι κένωση και αυταπάρνηση [7]. Ο Σταυρός του Χριστού δηλώνει το εκούσιο Πάθος και τον θάνατό Του υπέρ της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους και ταυτόχρονα σηματοδοτεί και την κένωση του Χριστού που είναι και η δόξα Του[8]. Γι΄αυτό, η βίωση του Σταυρού είναι εμπειρία Σταυροαναστάσιμη, καθώς η φυγή και η νέκρωση της αμαρτίας προϋποθέτει σταυρική αποξένωση και άσκηση και ακολουθεί η ζωηφόρος Ανάσταση και η πνευματική χαρμονή[9]. «Ο Σταυρός γίνεται λοιπόν το μέγα μυστήριο της θείας φιλανθρωπίας, το ενέχυρο της θείας ευσπλαχνίας και σωτηρίας, η πιο γήϊνη και ψηλαφητή εικόνα του ουρανίου Σταυρού της αγάπης. Η αγάπη είναι η κατάλυση του θανάτου και ο θρίαμβος της ζωής. Ο Σταυρός είναι η αγαπητική τρέλα του Θεού στην τρέλα του ανθρώπου να διαλέξει τον θάνατο, η απελευθερωτική εξουσία του Χριστού πάνω στην παράσιτη εξουσία του Πονηρού, εξουσία θανάτου»[10].
Στην ορθόδοξη θεολογία ο Σταυρός της πράξης και της θεωρίας συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται. Σταυρική ζωή σημαίνει ζωή μετανοίας, συνειδητή απόφαση και εκτέλεση και αποβολή του θελήματος και της φιλαυτίας και υπέρβαση του ατομισμού μας[11]. Πνευματική ζωή σημαίνει σταυρική , αυτοθέλητη απομόνωση μέσα στα πλαίσια της ορθόδοξης κοινότητας, υπέρ της λειτουργικής συνοχής του Σώματος της Εκκλησίας, σημαίνει αποβολή της εκκοσμίκευσης, σταύρωση του δικαώματος, αποξένωση και αποδέσμευση από το αντισταυρικό πνεύμα που σήμερα επικρατεί. Πνευματική ζωή σημαίνει θυσία σταυρική, αλλοίωση και μέθεξη στο μυστήριο της δυνάμεως του Χριστού, που καθιστά τον άνθρωπο πραγματικά ελεύθερο, αν και σταυρωμένο πραγματικά ελεύθερο στην σταυρώνουσα ελευθερία της αγάπης. « Χαίροις ο ζωηφόρος Σταυρός, της Εκκλησίας ο ωραίος παράδεισος, το Ξύλον της αφθαρσίας, το εξανθήσαν ημίν αιωνίου δόξης την απόλαυσιν»[12].
Παραπομπές:
1.Βλ. σχ., Έξοδ. ΙΔ΄, 16-18, Ιεζ. Θ΄, 4, Ιουστίνου Φιλοσόφου, Απολογία Α΄, 55 Ε.Π.Ε.1, σελ. 173. «Αλλά και η αρχαία Εκκλησία δια των Ωριγένη, Τερτυλλιανού, Κυπριανού, Ιερωνύμου ερμήνευσε ότι με την λέξη ¨σημείον¨ και το σημάδι ¨ Τ ¨ ή ¨Χ ¨ που ήταν το 22ο γράμμα του Εβραϊκού αλφαβήτου, προεφητεύετο ο Σταυρός του Χριστού», Μπουρνέλη Αποστόλου, Ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός, στο περιοδικό ¨Άγκυρα Ελπίδος¨, τεύχος 70, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2012, σελ. 14-20. Για το ως άνω πρβλ., Κόκορη Δημητρίου, Ορθοδοξία και Κακοδοξία, τόμ. Γ΄, Αθῆναι 1993, σελ. 103-108.
2.Πρβλ., Ματθ. ΚΔ΄, 30.
3.Βλ. σχ., Σωκράτους, Εκκλησιαστική Ιστορία 1, 17 PG 67, σελ. 118-120, Θεοδώρητου Κύρου, Εκκλησιαστική Ιστορία 17, PG 82, σελ. 957 και 960.
5. Βλ. σχ., Ostrogorsky Georg, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, τόμ. Α΄, εκδ. Στεφ. Βασιλόπουλου, Αθήνα 1979, σελ. 87-98, Λάσκαρη Ηλία , Βυζαντινοί Αυτοκράτορες, τόμ. Α΄, Αθήνα 1995, σελ. 84-91.
6.Σχετικά για τις εορτές με τον Τίμιο Σταυρό, βλ., Εγκόλπιο εις τον Τίμιον και Ζωοποιόν Σταυρόν, Αθήνα 1997, τον πρόλογο, Μπουρνέλη Α., Ο Τίμιος και Ζωιποιός Σταυρός, σελ. 16.
7.Πρβλ., Ματθαιάκη Τίτου(Πρ. Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών και Γηγομερίου), Η αξία της αυταπαρνήσεως και της άρσεως του Σταυρού, στο Θέματα του Άμβωνος, τόμ. Α΄, Αθῆναι 1980, σελ. 471-475.
8. « Νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ», Ιωαν. ιγ΄, 31.
9.Βλ. σχ., Στριλιγκά Γεωργίου, Η Σταυροαναστάσιμη μαρτυρία της Εκκλησίας, περιοδικό ¨Άγκυρα Ελπίδος¨, τεύχος 73, Μάρτιος-Απρίλιος 2013, σελ. 21-26.
10.Καρδαμάκη Μιχαήλ(Πρωτοπρ.), Ο Σταυρός, η κρίση της κρίσεως μας, στο Σταυρός και Ανάσταση, αρ.10, Ακρίτας, Αθήνα 1992, σελ. 93.
11.Πρβλ., Βλάχου Ιεροθέου, Αρχιμ., (νυν Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου), Το πολίτευμα του Σταυρού, εκδ. Ι. Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου(Πελαγίας), Λεβάδεια 1992, σελ. 137-150.
12.Στιχηρό προσόμοιο κατά την ακολουθία του Μεγάλου Εσπερινού της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως(Γ΄ Κυριακή των Νηστειών).
Οι 12 κίονες με τα μηνολόγια στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά
Γράφει ο Δημήτριος Λυκούδης, θεολόγος
Η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά είναι ένα από τα πλέον αρχαιότερα Μοναστικά Καθιδρύματα των Ορθοδόξων.
Ανηγέρθη επί Ιουστινιανού, στα μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ. αλλά η παρουσία εκεί μοναχών χρονολογείται ήδη από τον 3ο και 4ο αιώνα.
Βαρύνουσες πνευματικές μορφές, όπως οι άγιοι Γαλακτίων και Επιστήμη, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, τον 6ο αιώνα και πολλοί άλλοι, στην ουσία, εμπότισαν πιότερο με τον ιδρώτα και την κοπιαστική τους άσκηση τον ιερό αυτό τόπο, όπου έλαβε χώρα το θαυμαστό σημείο της φλεγομένης και μη καιομένης βάτου, αλλά και το σημείο, λίγο μακρύτερα από το Μοναστήρι, στην Αγία Κορυφή, όπου ο Μωυσής έλαβε από τον Πανάγιο Θεό τις Πλάκες της Διαθήκης με τις 10 εντολές.
Το Καθολικό της Μονής με το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι ένα αριστούργημα καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής δομής. Ο Ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με διαφοροποιημένο το μεσαίο κλίτος.
Στο μεσαίο κλίτος δεσπόζουν 12 κίονες, σε καθέναν εκ των οποίων αναγράφεται και ένας μήνας με την εικονογράφηση των αγίων της ημέρας (έναν για κάθε ημέρα) έμπροσθεν των οποίων ανάβει κανδήλα. Όταν αλλάζει ο μήνας, σβήνει το καντήλι και ανάβει το επόμενο στον αντίστοιχο κίονα. Στη βάση κάθε κίονα υπάρχει μικρή κρύπτη με λείψανα αγίων. Ο σκοπός της εκεί τοποθέτησης μέρους ιερών λειψάνων, που φυλάσσονται στη Μονή, είναι να υπομνηματίζει στους αγωνιστές μοναχούς ότι οι άγιοι συναγωνίζονται μαζί τους και τους συμπαραστέκονται καθημερινά στον αγιαστικό τους αγώνα.
Έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης δεσπόζουν 4 μανουάλια επί των οποίων υπάρχουν 4 μεγάλα μελισσόκερα. Η Παράδοση λέει ότι αυτά θα ανάψουν από τους μοναχούς όταν λειτουργήσει ξανά ο ναός της του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Στην αψίδα του Ιερού Βήματος εντυπωσιάζει το μωσαϊκό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, το οποίο αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα αντίστοιχα ψηφιδωτά της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Αποτελείται από 500.000 ψηφίδες!
Δέος προκαλούν οι 7 μεγάλοι πολυέλαιοι και τα 130 και πλέον κανδήλια. Ένα πολυκάνδηλο είναι δωρεά του Δημητρίου Υψηλάντου, ως ευχαριστία προς την Ι. Μονή, η οποία σε δύσκολες στιγμές του Αγώνα αποδόμησε και δώρισε την αξία του μολυβδοσκέπαστου τρούλου του Ναού.
Πέραν της μη καιομένης βάτου, στην Ι. Μονή φυλάσσονται πλήθος ιερών λειψάνων, με το χεράκι της Αγίας Αικατερίνης, μετά δέρματος, να έχει δεσπόζουσα θέση.
Η βιβλιοθήκη της Μονής είναι η δεύτερη μεγαλύτερη της πρωτοχριστιανικής περιόδου, μετά από την αντίστοιχη του Βατικανού.
Η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
«Μισών εφίλει, φιλών επώλει». Μ’ αυτή τη φράση η υμνολογία της Εκκλησίας μας περιγράφει τη στάση του Ιούδα απέναντι στο Χριστό. Μια φράση κοφτή, σύντομη, απλή, που κρύβει πόνο. Το μίσος, το φιλί, η αγοραπωλησία!
Τρεις στάσεις που στην περίπτωση του Ιούδα συναρμόζονται, σε μια ακολουθία τραγωδίας για την ύπαρξη του μαθητή, αλλά και για πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται στη θέση του και σήμερα! Το μίσος που εκφράζεται με φίλημα, μια τελείως παράδοξη και αντιφατική συμπεριφορά.
Το φιλί, η κορυφαία απόδειξη της αγάπης, ο τρόπος που κανείς δείχνει ό,τι τον συνδέει με κάποιον! Το μίσος, η κορυφαία απόδειξη της διαστροφής της αγάπης, του πληγωμένου εγωισμού του ανθρώπου, καρπός της αποτυχίας του ανθρώπου να αγαπήσει αληθινά και ενίοτε να τον αγαπήσουν!
Η αγοραπωλησία, ο υποβιβασμός των αισθημάτων σε επίπεδο συναλλαγής, ο άνθρωπος που πουλιέται για να ικανοποιηθεί το συμφέρον του ανθρώπου, τα τριάκοντα αργύρια που δείχνουν την δουλεία του ανθρώπου στο εγώ, στον κακό εαυτό του, στο ψεύτικο! Η σχέση του μαθητή με το διδάσκαλο, όχι σχέση διαφωνίας, αντίθεσης, άλλης άποψης, αλλά ισοπέδωσης και καταστροφής!
Αν ο Ιούδας έμενε στο μίσος για το Χριστό, θα ήταν μια στάση! Ο καθένας θα μπορούσε να την καταλάβει ως προερχόμενη από μια άλλη ματιά της ζωής. Ο Χριστός μιλά για την αγάπη, την προσφορά, τη θυσία, τη μετάνοια!
Ο Ιούδας ζει αυτό το κήρυγμα ως αφορμή για την ικανοποίηση της απληστίας και της φιλαργυρίας του, καθώς εξασφάλιζε το γλωσσόκομον, τα χρήματα που του χρειάζονταν για τον κορεσμό του πάθους του. Όμως, δεν μένει εκεί. Το μίσος του γι’ Αυτόν που ήξερε το πάθος του δεν περιορίστηκε στο αίσθημα.
Πούλησε και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας και αντί να φύγει από Εκείνον, με Τον οποίο δεν συμφωνούσε, προτίμησε να Τον καταστρέψει, να Τον πουλήσει, να Τον ανταλλάξει με ένα ασήμαντο ποσό!
Κι έρχεται το φίλημα! Ο αν-αίσθητος εκφράζεται με τον πιο ωραίο τρόπο απεικόνισης του αισθήματος! «Εταίρε, εφ’ ω πάρει», η απάντηση του Χριστού! Αυτή η σιωπηλή πίκρα για το κατάντημα ενός από τους δώδεκα αγαπητούς Του είναι από τις χαρακτηριστικότερες στιγμές του Πάθους! Αυτή η πονεμένη φράση, η αποδοχή του φιλήματος ως τελευταίας, έστω και ψεύτικης, απόδειξης ότι ο άνθρωπος, ακόμη και αυτός που η καρδιά του είναι κλειστή και τυφλωμένη, δεν παύει να είναι εικόνα Θεού, για την οποία ο Χριστός θυσιάστηκε! Αυτό το σιωπηλό δάκρυ του Χριστού γι’ αυτόν που έκλεισε οριστικά την πόρτα της σωτηρίας για τριάκοντα αργύρια, την μεγαλύτερη ψευδαίσθηση ευτυχίας!
Μοιάζουμε καμιά φορά οι άνθρωποι του σήμερα με τον Ιούδα! Ενώ μας έχει αποκαλυφθεί η αλήθεια και η αγάπη του Χριστού, την πουλάμε για τα αργύρια της καταξίωσης, της αποδοχής από τους Φαρισαίους του κόσμου τούτου, για να σβήσει από μέσα μας η φωνή της συνείδησης για την πορεία χωρίς Θεό! Και ενώ ζούμε χωρίς αισθήματα, θεωρούμε πολλές φορές ότι αγαπούμε ή εκφραζόμαστε μ’ εκείνα τα ψεύτικα φιλιά της ηδονής, της υποκρισίας, του δόλου!
Ο Ιησούς μας ατενίζει σιωπηλά! Εκείνη η ματιά του, καθώς περικυκλωμένος από τους εχθρούς Του ετοιμάζεται για την τελική Του πορεία, δείχνει ότι ακόμη και την ύστατη στιγμή, περιμένει από μας κάτι. Όχι την μεταμέλεια, αλλά την μετάνοια! Όχι το μίσος, αλλά την προσφορά! Όχι την ηδονή, αλλά την αγάπη! Όχι το ψεύτικο φίλημα, αλλά το δάκρυ της πόρνης, το μύρο της έμπρακτης επιστροφής, το φιλί της κοινωνίας μαζί Του! Όχι στο πρόσωπο, με την θρασεία παρρησία του ψεύτη, αλλά στα πόδια, με την ταπείνωση αυτού που αγαπά! Και η σιωπηλή Του πορεία προς το Γολγοθά, θα έχει την παρηγοριά, ότι δεν πέθανε η ελπίδα για μας, ότι έστω και την ύστατη στιγμή το συμφέρον θα μεταμορφωθεί σε στάλες αγάπης και ευγνωμοσύνης προς Αυτόν που μας σώζει! Με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματός Του, όπως κοινώνησε ακόμη κι αυτός που κίβδηλα τον φίλησε! Μόνο που για μας η συμμετοχή στον κύκλο Του θα είναι για τη σωτηρία και όχι για την αυτοκαταστροφή!
Και είχαν την τέχνη πολλά να λέγουν, χωρίς να λένε τίποτε…
Γράφει ο Δημήτριος Π. Λυκούδης, Θεολόγος, Φιλόλογος, Ιστορικός
Επήγαινε ο άγιος Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης (1920-1991, αγιοκατάταξη τη 27η/11/2017), ο ιλαρός και ταπεινός, ο πράος και νηστευτής, επήγαινε συχνά στο Νέο Προκόπι της Εύβοιας.Επήγαινε να προσκυνήσει τον αγαπημένο και νεότερο του φίλο, Όσιο Ιωάννη τον Ρώσσο (1690-1730, εορτή 27η Μαΐου). Ασπαζόταν δακρύβρεχτος το άφθαρτο ιερό του λείψανο, μιλούσε στον Όσιο Ιωάννη, τού ζητούσε, τον παρακαλούσε, τον ικέτευε. Άλλες φορές ο Όσιος Ιωάννης απαντούσε στον μεγάλο ασκητή που ερχόταν κοντά του, πότε με τρίξιμο που ακουγόταν από το ιερό του λείψανο, πότε με άλλους θορύβους που έκαμναν αισθητή τη θεία και ιερά παρουσία του, ακόμη και σε όσους άλλους προσκυνητές βρίσκονταν, εκείνη την ώρα, γύρω από το ιερό σκήνωμα του Οσίου.
Δεν ήταν, όμως, λίγες οι φορές που ο Άγιος Ιάκωβος έφευγε χωρίς να συνομιλήσει με τον Όσιο Ιωάννη. Συνήθιζε να λέγει: «Δεν είναι εδώ ο Όσιος. Τρέχει μακριά να βοηθήσει τον κόσμο, να συμπαρασταθεί, να θεραπεύσει και να παρηγορήσει. Δεν είναι εδώ, τώρα. Τον εφώναξαν και έτρεξε μακριά!». Ωσάν να ακούω να ψάλλουν τον παρακλητικό κανόνα του Οσίου Ιωάννου. Συγκεντρώνω τον ρεμβάζοντα νου μου και με πόθο καρδίας, μεταξύ άλλων, ψάλλω στον Όσιο, τον πάνυ θαυματουργό και γλυκύτατο: «Πανταχού εξέδραμεν αληθώς, η πλουσία χάρις, των θαυμάτων σου των πολλών. Όθεν δίδουπάσι, τοις πίστειπροσιούσι, τω θείω σου τεμένει, Πάτερ βοήθεια».
Στην προσπάθειά μου, όμως, ν᾿αποφύγω να χαρακτηριστώ από τα λόγια του ηθοποιού και δραματουργού Μολιέρου (1622-17/02/1673), ο οποίος στο έργο του «Μισάνθρωπος» λέγει για κάποιον – μήπως το προέγραψε για εμένα, άραγε; – ότι «έχει την τέχνη πολλά να λέει, χωρίς να λέγει τίποτα», αναφέρω στην ευγένειά σας το αγιαστικό παράδειγμα ενός μεγάλου ασκητή, ενός αγιορείτη, που πέρασε χρόνους πολλούς στην αφάνεια και γι᾿ αυτό τον ανέδειξε τιμητικά, ο Πανάγιος Θεός. Πρόκειται για τον μακαριστό γέρο Χαράλαμπο, που ασκήτευσεοσιακά στο επάνω μέρος της Σκήτης της Αγίας Άννης, στον Αγιώνυμο Άθωνα (ιζ’ αι.).
Ο γέρο Χαράλαμπος, μεταξύ άλλων πολλών θείων χαρισμάτων, είχε και τη μνήμη θανάτου μόνιμο και αδιάλειπτο εντρύφημα, καθημερινό, αδιάκοπο. Ιδού, λοιπόν, ένα σχετικό και συνάμα άκρως χαρακτηριστικό απόσπασμα περί της αρετής του μακαριστού γέροντα, το οποίο και ευθύς αμέσως παραθέτω εδώ, καθώς έχω την αίσθηση πως πολύ θέλει βοηθήσει και «ζεστάνει», έτι περισσότερο, τις καρδιές σας, ως έκαμνε και κάμνει και στην πολλάκις ασυγκίνητη δική μου ψυχή: «Μετά την προσευχή του Αποδείπνου, έμπαινε μέσα σε νεκρικό κρεβάτι και ξάπλωνε ακουμπώντας το κεφάλι του σε μια πέτρα, αντί για μαξιλάρι. Και τότε άρχιζε να σκέπτεται και να ζωντανεύει την εικόνα του θανάτου. Σχημάτιζε το σώμα του, όπως οι πεθαμένοι, και έλεγε στον εαυτό του: «Ταλαίπωρε Χαράλαμπε, τώρα πεθαίνεις, άκου! Χτυπάνε για σένα οι καμπάνες του Κυριακού, οι Πατέρες τώρα λένε: Πάει ο Γέρο – Χαράλαμπος, πέθανε, δε θα μας ενοχλεί πια με την παρουσία του και τη φλυαρία του, ο Θεός να συγχωρέσει να αναπαύσει την ψυχή του. Ναί! Όλα αυτά είναι ωραία και καλά, αλλά συ ταλαίπωρε, Γέρο – Χαράλαμπε, τι θα κάνεις; Πού θα πας; Πώς θα παρουσιαστείς έτσι που είσαι βρώμικος και ελεεινός στο Θεό, για το συνάνθρωπό σου και για τον εαυτό σου; Άρα, θα αξιωθείς να ιδείς τους αγίους Αγγέλους του Θεού; Τα θεία Αγγελικά Τάγματα, τις ουράνιες Ταξιαρχίες; Τις ιεραρχίες των Αγίων, των Πατριαρχών, των Αποστόλων, των Προφητών, των Ιεραρχών, των Οσίων, των Οσιομαρτύρων ανδρών και γυναικών […] Άρα, θα αξιωθείς ταλαίπωρε και αμαρτωλέ να ιδείς την Παντοβασίλισσα Μαριάμ, τη μητέρα του Θεού, Κυρία Θεοτόκο, την έφορο και Προστάτι του Αγίου τούτου Τόπου…». Μ᾿αυτές τις σκέψεις και τις θεωρίες πλημμύριζαν τα μάτια του δάκρυα κι έμενε ξάγρυπνος μέχρι το πρωί, που αρχίναγε και πάλι η προσευχή, η εγκράτεια όλων των αισθήσεων και η σκληρή άσκησι της καινούργιας ημέρας» (Μοναχού Ανδρέου Θεοφιλοπούλου, Γεροντικό του Αγίου Όρους, τόμ. Α’, Αθήνα 1994, σελ. 44-45).
Στον αντίποδα, όπου φοβούμαι ότι συστοιχιζόμεθα σήμερα οι περισσότεροι – και, αλήθεια, πόσο απέχει από το όλο πνεύμα των ανωτέρω αναφερθέντων – ο αρχαίος φιλόσοφος Αντισθένης (444-365 π.Χ.), ο και ιδρυτής χρηματίσας της σχολής των κυνικών φιλοσόφων, έλεγε κάποτε, στους μαθητές του: «Είμαι ευτυχισμένος, διότι κοιμάμαι, τρώω, πίνω, συμπεριφέρομαι όπως μου αρέσει και έχω την εντύπωση ότι όλος ο κόσμος είναι δικός μου!». Και εσύ που αναζητάς σκοπό και στόχο να θέσεις στην καθημερινότητά σου, μη λησμονήσεις το παράδειγμα του κυνικού Διογένη (412-323 π.Χ.), που ήξερε να ομιλεί περισσότερο διά των έργων και της σιωπής του: «Ο Διογένης ήταν πολύ δηκτικός. Μια μέρα, ενώ παρακολουθούσε την προπόνηση ενός εντελώς άστοχου τοξότη, πήγε και κάθισε δίπλα στο στόχο. Όταν το ρώτησαν γιατί το κάνει αυτό, είπε: «Τη θέση αυτή τη θεωρώ το πιο ασφαλές μέρος»» (Γ. Μανουσάκης, Συνομιλίες με τον Αριστοτέλη, Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2003, σελ. 38).
Άφησα για το τέλος τον Ευεργετινό. Με αναπαύει, είναι αλήθεια, η όλη ενασχόλησή μου με τις ιστορίες και διδαχές του, καθώς και η αντίστοιχη εντρύφηση σε βιβλία καλούμενα «Γεροντικά». Συναντάς εκεί, συμπυκνωμένη, την αγιοπατερική γραμματολογία, όλη την Πατερική Θεολογία στην πράξη, στο «έργον», στην άσκηση, στην έκφραση της έμπονης και χριστοκεντρικής μονώσεως.
Ιδού, λοιπόν, τα λόγια της Ερήμου, που για ακόμη μία φορά επιστρατεύω και χρησιμοποιώ στην προσπάθεια να «ζεστάνω» την ασυγκίνητη ψυχή μου. Τα κοινωνώ στην αγάπη σας. Άλλωστε, έχω την αίσθηση πως, από κοινού, αναζητούμε εναγωνίως, το ίδιο ορθόπρακτο μονοπάτι, τον ίδιο δρόμο που οδηγεί και αναβαίνει προς την Άνω Ιερουσαλήμ: «Ένας Γέρων είπεν: «Εάν, όταν κοιμάσαι, όταν ξυπνάς, όταν κάμης ό,τι δήποτε πράγμα, έχεις προ οφθαλμών σου διαρκώς τον Θεόν, ποτέ δεν θα δυνηθή να σε φοβίση ο εχθρός. Διότι, εφ᾿ όσον η σκέψις αυτή παραμένει εις την ψυχήν σου, τότε και η δύναμις του Θεού θα παραμείνη μαζί σου»» (Ευεργετινός, τόμ. Δ’, Υπόθεσις Ζ’, σελ. 210).
Αυτό ήταν το «Συνέδριο» που καταδίκασε τον Ιησού Χριστό
Γράφει ο Δημήτριος Π. Λυκούδης, θεολόγος
Επί των ημερών του Ρωμαίου αυτοκράτορος Τιβερίου και του επάρχου της Ρώμης στην Ιουδαία, Ποντίου Πιλάτου, ο Ιησούς σύρεται από τον όχλο των άναρχων στρατιωτών εις τον αρχιερέα των Ιεροσολύμων Καϊάφα και εις τον πεθερόν του τελευταίου και πρώην αρχιερέα Άννα, ο οποίος ασκούσε μεγάλη και καταλυτική επιρροή εις τα λοιπά ιερατικά μέλη του Συνεδρίου.
Αλλά για ποιο Συνέδριο ομιλούμε; Ποιο ήταν το Συνέδριο το οποίο κλήθηκε να αποδώσει δικαιοσύνην και κρίσην εις τον Δίκαιον της Οικουμένης Κριτήν;
Το Συνέδριο αποτελούσε την εποχή εκείνη την ύψιστη εθνικοθρησκευτική αρχή για τον υπόδουλον Ισραηλιτικόν λαόν, ένα είδος ¨Κυβερνητικής αρχής¨ με διοικητικήν και λίαν αυξημένην δικαστικήν εξουσίαν, πάντοτε βέβαια, υπό την προστασίαν και απόλυτην επιρροήν της Ρωμαϊκής αρχής και εξουσίας. Αποτελείτο από 70 ή 71 άτομα και προήδρευε ο εκάστοτε αρχιερέας, μετά της λοιπής ιερατικής ¨αριστοκρατίας¨ και άλλων επισήμων λαϊκών μελών. Ονομάζεται ωσαύτως και ¨Πρεσβυτέριον¨, και ¨γερουσία¨ και ¨βουλή¨, ένεκα των ¨βουλευτών¨ που το συγκροτούσαν ή και ¨ Συνέδριο κριτών¨.
Παράνομοι οι Σύνεδροι, παράνομον το Συνέδριον, παράνομη και παράτυπη η συνεδρίαση, διότι έλαβε χώραν παραμονή της μεγάλης εορτής του Πάσχα, γεγονός που απαγορευόταν αυστηρά από τον Μωσαϊκό Νόμο. Παράτυπη, διότι κατά τη διάρκεια της δίκης δεν παρέστησαν ούτε δύο μάρτυρες ως συνηθιζόταν και προβλεπόταν εκ
του τυπικού. Παράτυπη και παράνομη η συνεδρίαση διότι προηγήθηκε η αντικανονική νυκτερινή εξέταση των ψευδομαρτύρων υπό του Καϊάφα.
Παράνομη η συνεδρίαση διότι εσφαλμένα το Συνέδριον απεφάνθη υπέρ της θανατικής καταδίκης του Ιησού την πρώτη ημέρα της συγκροτήσεώς του, και δη της πρώτης συνεδρίας του, απόφαση που νόμιμον ήταν να ληφθεί το πρωί της επομένης ημέρας και μάλιστα κατά τη διάρκεια
νέας συνεδρίασης. «Είπατε παράνομοι, τι ηκούσατε παρά του Σωτήρος ημών; Ου νόμον εξέθετο και των προφητών τα διδάγματα; Πώς ουν ελογίσασθε Πιλάτω παραδούναι τον εκ Θεού Θεόν Λόγον;».
Παράνομη η συνεδρίαση διότι εκλήθησαν οι δούλοι να κρίνουν τον Δεσπότην και Κύριον, εκλήθη το κτιστό να αποδώσει κρίσην εις τον Άκτιστον και Κτίστην!
.