Η Ιεραρχία της Εκκλησίας
Δημοσιεύτηκε: Τετ Νοέμ 02, 2005 4:01 pm
Η Ιεραρχία της Εκκλησίας (Μέρος 1ο)
Η Εκκλησία είναι ένας πολύπλοκος οργανισμός, γι' αυτό και οι διάφορες ονομασίες και προσαγορεύσεις των κληρικών, αλλά και των ιεραρχών, δεν είναι πάντοτε οι ίδιες. Με το άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια τη σύνθεση και τη δομή της Εκκλησίας. Δηλαδή, τι είναι Πατριάρχης, τι είναι Αρχιεπίσκοπος, τι είναι Μητροπολίτης και τι είναι Χωρεπίσκοπος. Η ανώτατη μορφή οργανωμένης Εκκλησίας είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο θεωρείται το πρώτο ανάμεσα σε ίσα, δηλαδή, διοικητικά, δεν είναι πιο σημαντικό, αλλά θεωρείται - τυπικά - ως η κορωνίδα του Ορθόδοξου Χριστιανισμού. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, είναι όπως την Αγία Τριάδα (Πατριαρχεία και Εκκλησίες), όπου ο Πατέρας (Οικουμενικό Πατριαρχείο) θεωρείται πρώτος ανάμεσα σε ίσους. Πατριαρχείο θεωρείται ο Αρχιεπισκοπικός θρόνος αρχηγού μιας πατριάς (φυλής, γένους), εξ ου και η ισότητά του με τον Αρχιεπίσκοπο. Στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπάρχεί ένα μόνο Πατριαρχείο, στη Ρώμη, γι' αυτό και ο Ποντίφικας (Πάπας) θεωρείται ως Πατριάρχης Ρώμης, ο οποίος έχει το τυπικό «Πρωτείο», λόγω του θανάτου του Αποστόλου Πέτρου, το οποίο όμως, δια μέσω των αιώνων έχει παρεξηγηθεί και παραποιηθεί.
Παράλληλα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, συνυπάρχουν και τα άλλα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία, τα οποία είναι, κατά σειρά ίδρυσης, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Αντιοχείας και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Το κάθε Πατριαρχείο έχει μια καθορισμένη διοικητική περιφέρεια, η οποία είναι μεγάλης έκτασης, παρόλο που μπορεί να προΐσταται Εκκλησιών που βρίσκονται επέκεινα της περιφέρειάς του. Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο υπάγονται διοικητικά η Αρχιεπισκοπή Κρήτης (με 7 Μητροπόλεις), η Αρχιεπισκοπή Αμερικής (με 1 Μητρόπολη και 14 Χωρεπισκόπους), η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας (με 3 Χωρεπισκόπους), η Αρχιεπισκοπή Μεγάλης Βρεττανίας (με 7 Χωρεπισκόπους), καθώς και διάφορες Μητροπόλεις που υπάγονται μεν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά βρίσκονται εκτός της έδρας του, όπως 4 Μητροπόλεις στα Δωδεκάνησα, 8 Μητροπόλεις στην Ευρώπη και η Μητρόπολη της Νέας Ζηλανδίας. Στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας υπάγονται 11 Μητροπόλεις και 7 Χωρεπίσκοποι στην Αφρική, ενώ στο Πατριαρχείο Αντιοχείας υπάγονται 12 Μητροπόλεις στη Μέση Ανατολή, 2 Μητροπόλεις στην Αμερική και 19 Χωρεπίσκοποι. Τέλος, στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων υπάγονται 5 Αρχιεπισκοπές, 11 Μητροπόλεις και 2 Χωρεπίσκοποι.
Αμέσως μετά από τα 4 Πρεσβυγενή Πατριαρχεία έρχονται, τυπικά, τα Οψιγενή Πατριαρχεία, τα οποία, με βάση τη χρονολογία ιδρύσεώς τους είναι: Πατριαρχείο Αρμενίας (434), Πατριαρχείο Ρωσσίας (1589), Πατριαρχείο Σερβίας (1879), Πατριαρχείο Γεωργίας (1917), Πατριαρχείο Ρουμανίας (1925) και Πατριαρχείο Βουλγαρίας (1961). Πάλι, το κάθε Πατριαρχείο έχει τη δική του περιφέρεια και τις δικές του υποδιαιρέσεις.
Η Αρμενία είναι το πρώτο κράτος που αποδέκτηκε επίσημα ως θρησκεία του το Χριστιανισμό (301 μ.Χ.), αφού εκχριστιανίστηκε από τον Άγιο Γρηγόριο το Διαφωτιστή, παρ' όλο που ως Πατριαρχείο ιδρύθηκε στα 434 μ.Χ, ως αυτοκέφαλη Εκκλησία. Σ' αυτήν υπάγονται οι 4 Αρμενικές Αρχιεπισκοπές, καθώς και οι 10 Αρμενικές Μητροπόλεις. Στο Πατριαρχείο Ρωσσίας υπάγονται 46 Αρχιεπίσκοποι (που βρίσκονται στην Ευρώπη, πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., την Αμερική και την Ιαπωνία), 18 Μητροπόλεις και 82 Χωρεπίσκοποι. Στο Πατριαρχείο Σερβίας υπάγονται 5 Μητροπόλεις και 29 Χωρεπίσκοποι, στο Πατριαρχείο της Ρουμανίας υπάγονται 6 Αρχιεπισκοπές, 5 Μητροπόλεις και 21 Χωρεπίσκοποι, ενώ στο Πατριαρχείο της Βουλγαρίας υπάγονται 12 Μητροπόλεις εις και 4 Χωρεπίσκοποι. Πατριαρχείο έχει και η Γεωργία, αν και είναι αυτόνομη Εκκλησία, που ιδρύθηκε το 1917. Στο Πατριαρχείο Γεωργίας υπάγονται 3 Αρχιεπισκοπές, 3 Μητροπόλεις και 8 Χωρεπίσκοποι.
Η Εκκλησία είναι ένας πολύπλοκος οργανισμός, γι' αυτό και οι διάφορες ονομασίες και προσαγορεύσεις των κληρικών, αλλά και των ιεραρχών, δεν είναι πάντοτε οι ίδιες. Με το άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια τη σύνθεση και τη δομή της Εκκλησίας. Δηλαδή, τι είναι Πατριάρχης, τι είναι Αρχιεπίσκοπος, τι είναι Μητροπολίτης και τι είναι Χωρεπίσκοπος. Η ανώτατη μορφή οργανωμένης Εκκλησίας είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο θεωρείται το πρώτο ανάμεσα σε ίσα, δηλαδή, διοικητικά, δεν είναι πιο σημαντικό, αλλά θεωρείται - τυπικά - ως η κορωνίδα του Ορθόδοξου Χριστιανισμού. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, είναι όπως την Αγία Τριάδα (Πατριαρχεία και Εκκλησίες), όπου ο Πατέρας (Οικουμενικό Πατριαρχείο) θεωρείται πρώτος ανάμεσα σε ίσους. Πατριαρχείο θεωρείται ο Αρχιεπισκοπικός θρόνος αρχηγού μιας πατριάς (φυλής, γένους), εξ ου και η ισότητά του με τον Αρχιεπίσκοπο. Στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπάρχεί ένα μόνο Πατριαρχείο, στη Ρώμη, γι' αυτό και ο Ποντίφικας (Πάπας) θεωρείται ως Πατριάρχης Ρώμης, ο οποίος έχει το τυπικό «Πρωτείο», λόγω του θανάτου του Αποστόλου Πέτρου, το οποίο όμως, δια μέσω των αιώνων έχει παρεξηγηθεί και παραποιηθεί.
Παράλληλα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, συνυπάρχουν και τα άλλα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία, τα οποία είναι, κατά σειρά ίδρυσης, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Αντιοχείας και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Το κάθε Πατριαρχείο έχει μια καθορισμένη διοικητική περιφέρεια, η οποία είναι μεγάλης έκτασης, παρόλο που μπορεί να προΐσταται Εκκλησιών που βρίσκονται επέκεινα της περιφέρειάς του. Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο υπάγονται διοικητικά η Αρχιεπισκοπή Κρήτης (με 7 Μητροπόλεις), η Αρχιεπισκοπή Αμερικής (με 1 Μητρόπολη και 14 Χωρεπισκόπους), η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας (με 3 Χωρεπισκόπους), η Αρχιεπισκοπή Μεγάλης Βρεττανίας (με 7 Χωρεπισκόπους), καθώς και διάφορες Μητροπόλεις που υπάγονται μεν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά βρίσκονται εκτός της έδρας του, όπως 4 Μητροπόλεις στα Δωδεκάνησα, 8 Μητροπόλεις στην Ευρώπη και η Μητρόπολη της Νέας Ζηλανδίας. Στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας υπάγονται 11 Μητροπόλεις και 7 Χωρεπίσκοποι στην Αφρική, ενώ στο Πατριαρχείο Αντιοχείας υπάγονται 12 Μητροπόλεις στη Μέση Ανατολή, 2 Μητροπόλεις στην Αμερική και 19 Χωρεπίσκοποι. Τέλος, στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων υπάγονται 5 Αρχιεπισκοπές, 11 Μητροπόλεις και 2 Χωρεπίσκοποι.
Αμέσως μετά από τα 4 Πρεσβυγενή Πατριαρχεία έρχονται, τυπικά, τα Οψιγενή Πατριαρχεία, τα οποία, με βάση τη χρονολογία ιδρύσεώς τους είναι: Πατριαρχείο Αρμενίας (434), Πατριαρχείο Ρωσσίας (1589), Πατριαρχείο Σερβίας (1879), Πατριαρχείο Γεωργίας (1917), Πατριαρχείο Ρουμανίας (1925) και Πατριαρχείο Βουλγαρίας (1961). Πάλι, το κάθε Πατριαρχείο έχει τη δική του περιφέρεια και τις δικές του υποδιαιρέσεις.
Η Αρμενία είναι το πρώτο κράτος που αποδέκτηκε επίσημα ως θρησκεία του το Χριστιανισμό (301 μ.Χ.), αφού εκχριστιανίστηκε από τον Άγιο Γρηγόριο το Διαφωτιστή, παρ' όλο που ως Πατριαρχείο ιδρύθηκε στα 434 μ.Χ, ως αυτοκέφαλη Εκκλησία. Σ' αυτήν υπάγονται οι 4 Αρμενικές Αρχιεπισκοπές, καθώς και οι 10 Αρμενικές Μητροπόλεις. Στο Πατριαρχείο Ρωσσίας υπάγονται 46 Αρχιεπίσκοποι (που βρίσκονται στην Ευρώπη, πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., την Αμερική και την Ιαπωνία), 18 Μητροπόλεις και 82 Χωρεπίσκοποι. Στο Πατριαρχείο Σερβίας υπάγονται 5 Μητροπόλεις και 29 Χωρεπίσκοποι, στο Πατριαρχείο της Ρουμανίας υπάγονται 6 Αρχιεπισκοπές, 5 Μητροπόλεις και 21 Χωρεπίσκοποι, ενώ στο Πατριαρχείο της Βουλγαρίας υπάγονται 12 Μητροπόλεις εις και 4 Χωρεπίσκοποι. Πατριαρχείο έχει και η Γεωργία, αν και είναι αυτόνομη Εκκλησία, που ιδρύθηκε το 1917. Στο Πατριαρχείο Γεωργίας υπάγονται 3 Αρχιεπισκοπές, 3 Μητροπόλεις και 8 Χωρεπίσκοποι.