Ορθόδοξη Ζωή (κατά τους Αγίους Πατέρες)

[angieholi]

Όπως ήρθαμε θα φύγουμε...
Ἄν καί πολλοί ξεχνοῦμε αὐτήν τήν μεγάλη ἀλήθεια, καλόν εἶναι νά θυμόμαστε τά λόγια τοῦ Μ.Βασιλείου, πού μᾶς τήν θυμίζουν μέ τό ἔργον του «Περί τοῦ μή προσηλῶσθαι τοῖς βιωτικοῖς», λέγοντας:
«Ὁ πλοῦτος καί ἡ ἐξουσία καί ἡ δόξα καί ἡ ἀπόλαυση καί ὅλη ἡ ὀχλαγωγία, πού αὐξάνεται κάθε ἡμέρα ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς μας μωρίας, οὔτε συμπορεύεται μαζί μας, οὔτε συνόδευσε ποτέ κανέναν στήν ἄλλη ζωή, ἀλλά μένει σταθερός καί ἰσχύει πάντοτε γιά κάθε ἄνθρωπον, ἐκεῖνο, πού εἰπώθηκε παλαιά ἀπό τόν δίκαιον Ἰώβ: “Γυμνός ἐβγῆκα ἀπό τήν κοιλιά τῆς μητέρας μου, καί γυμνός θά φύγω ἀπό αὐτόν τόν κόσμο”».

Ποιοί έχουν το«ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΩΣΙΝ»...
Μᾶς τό ἐξηγεῖ ὁ Ἅγ.Διάδοχος Φωτικῆς στά «Ἑκατόν πρακτικά κεφάλαια» λέγοντας:
«Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε πλασμένοι κατ'εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Τό καθ᾽ ὁμοίωσιν ὅμως τό ἔχουν μόνο ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι μέ πολλήν ἀγάπη ὑποδούλωσαν τήν ἐλευθερία τους στόν Θεό. Γιατί ὅταν δέν ἀνήκουμε στούς ἑαυτούς μας, τότε εἴμαστε ὅμοιοι μέ Ἐκεῖνον, πού μᾶς συμφιλίωσε μέ τόν ἑαυτό του μέσῳ τῆς ἀγάπης. Αὐτό δέν μπορεῖ κανείς νά τό ἐπιτύχη, ἄν δέν πείση τήν ψυχή του νά μή δελεάζεται ἀπό τήν εὔκολη δόξα αὐτοῦ τοῦ κόσμου».

Πώς να κοιμάσαι θεάρεστα...
Τή συμβουλή αὐτή τήν βρῆκα στό «Γεροντικόν» ὅπου καί οἱ «Συμβουλές» τοῦ Μ. Ἀντωνίου, πού διασώθηκαν καί λέγει:
«Ὅταν μέ εὐχαριστία πλαγιάσης στό στρῶμα σου, τότε φέρνοντας μπροστά σου τίς εὐεργεσίες καί τήν τόση πρόνοια τοῦ Θεοῦ, γεμίζεις ἀπό καλές σκέψεις καί χαίρεσαι περισσότερον καί εὐφραίνεσαι. Καί γίνεται ὁ ὕπνος τοῦ σώματος νηφαλιότητα καί ἀγρυπνία ψυχῆς. Καί τό κλείσιμο τῶν ματιῶν σου, ἀληθινή ὅραση τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ σιωπή σου κυοφορώντας τό ἀγαθόν προσφέρει ὁλόψυχα, μέ πνευματικήν αἴσθηση, δόξα, πού ἀνυψώνεται στόν Θεόν τῶν ὅλων. Γιατί ὅταν λείπη ἡ κακία, ἡ εὐχαριστία καί μόνη της ἀρέσει στόν Θεόν παραπάνω ἀπό κάθε πολυτελῆ θυσίαν. Σ᾽ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν».
Χρειάζεται νά συστήσουμε σέ ὅλους μας αὐτήν τήν θεάρεστην ἀλήθεια.

Πώς γίνονται στάχτη οι Δαίμονες...
Ἀντιγράφω ἀπό τόν «Λόγον» τοῦ Ἁγίου Ἡσυχίου τοῦ Πρεσβυτέρου «Πρός Θεόδουλον»:
«Ἡ μονολόγιστη εὐχή (“Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”) σκοτώνει καί κάνει στάχτες τίς ἀπάτες τῶν δαιμόνων. Γιαυτό ὅταν προσκαλῆται συνεχῶς καί ἀκούραστα ἀπό μᾶς ὁ Ἰησοῦς, ὁ Θεός καί Υἱός τοῦ Θεοῦ καθόλου δέν ἐπιτρέπει σ᾽ αὐτούς οὔτε τήν ἀρχή τῆς εἰσβολῆς, ἡ ὁποία καί προσβολή ὀνομάζεται, οὔτε μορφή νά ὑποδείξουν στόν νοῦ μέ τόν καθρέπτη τῆς διανοίας, οὔτε λόγους νά ποῦν στήν καρδιά. Καί ἄν δέν εἰσχωρῆ στήν καρδιά δαιμονική μορφή, τότε ὅπως εἴπαμε, καί ἡ καρδία θά εἶναι ἄδεια ἀπό πονηρούς λογισμούς. Ἐπειδή οἱ δαίμονες συνηθίζουν νά πλησιάζουν μέ λογισμούς καί διδάσκουν κρυφά τήν κακία».

Ποιά είναι θανάσιμη αμαρτία...
Μᾶς τό λέγει ὁ Ἅγ.Μᾶρκος ὁ Ἀσκητής στό ἔργον του «Τά 226 κεφάλαια», ὅτι «Θανάσιμη ἁμαρτία εἶναι ἐκείνη γιά τήν ὁποία δέν μετανοεῖ ὁ ἄνθρωπος». Καί μᾶς ἐξηγεῖ ἐπίσης ὅτι: «Καί ἅγιος ἄν προσευχηθῆ γι᾽ αὐτήν τήν ἁμαρτία, πού ἔπραξε ἄλλος ἄνθρωπος, δέν εἰσακούεται».
Ὅπως συμπληρώνει ὁ Ἁγ. Μᾶρκος, «ἄν δέν μετανοήση ὁ ἄνθρωπος γιά τήν ἁμαρτία του, δέν ξεφεύγει ἀπό τήν τιμωρία, πού ἁρμόζει στό σφάλμα του».
Γι᾽ αὐτό ἄς προσέχουμε καί ἄς μετανοοῦμε.

Από την ομότιτλη στήλη του Π. Μ. Σωτήρχου στον Ορθόδοξο Τύπο:
http://www.orthodoxostypos.gr/Photos/Pa ... /Page3.pdf

[angieholi]

Nα θυμάσαι ποιός είσαι...
Ὁ Μέγας Βασίλειος στὸ ἔργον του «Πρόσεχε σεαὐτῷ» γράφει γιὰ τὴν ὑπερηφάνεια:
«Σκύψε στοὺς τάφους γιὰ νὰ δῆς, ἂν μπορῆς νὰ διακρίνης ποιὸς εἶναι ὁ ὑπηρέτης καὶ ποιὸς ὁ κύριος, ποιὸς ὁ φτωχὸς καὶ ποιὸς ὁ πλούσιος; Ξεχώρησε, ἂν μπορῆς, τὸν βασιλιά, τὸν ἰσχυρὸ ἀπὸ τὸν ἀδύνατον, τὸν ὄμορφο ἀπὸ τὸν ἄσχημο. Ὅταν λοιπὸν θυμᾶσαι τὴν φθαρτὴ καὶ θνητὴ σου φύση, δὲν θὰ ὑπερηφανευτῆς ποτέ. Θὰ θυμᾶσαι ὅμως τὸν ἑαυτόν σου, ἐὰν προσέχης στὸν ἑαυτόν σου».
Ἂς θυμόμαστε λοιπὸν ὅσο πιὸ συχνὰ μποροῦμε τὸν θνητὸν ἑαυτόν μας…

Πίεζε τον ευατό σου...
Μιὰ σπουδαία συμβουλὴ μᾶς δίνει ὁ Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς λέγοντας:
«Ὅταν βρισκόμαστε ἀκόμα στὴν ἀρχὴ τοῦ καλοῦ ἀγῶνος, πρέπει νὰ πιέζουμε τὴν θέλησή μας, ὥστε νὰ ἐκτελοῦμε τὶς ἅγιες ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ δῆ ὁ Κύριος τὸν σκοπόν μας καὶ τοὺς κόπους μας καὶ ὅτι ἔχουμε ὄρεξη νὰ ὑπηρετήσουμε μὲ πολλὴ εὐχαρίστηση τὰ ἔνδοξα θελήματά του, καὶ τὸτε νὰ μᾶς βοηθήση νὰ ἐκτελοῦμε τὸ ἅγιον θέλημά του. Διότι τότε πλέον ἑτοιμάζεται ἡ θέλησή μας ἀπὸ τὸν Κύριον, γιὰ νὰ ἐκτελοῦμε ἀκατάπαυστα καὶ μὲ πολλὴ χαρὰ τὸ ἀγαθόν. Τότε δηλαδὴ θὰ ἐννοήσουμε πραγματικὰ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ χαρίζει στὴν ψυχὴ καὶ τὴν θέληση καὶ τὴν δύναμη ἐκτελέσεως τοῦ θείου θελήματος» ( Ἐφεσ. Β´ 13).

Συντροφιά με τον Θεό...
Ἀντιγράφω ἀπὸ τὴν «Β´ Ἑκατοντάδα Κεφαλαίων» τοῦ Ἁγίου Νικήτα τοῦ Στηθάτου:
«Κανένα ἄλλο πρᾶγμα ὅσον ἡ καθαρὴ καὶ ἄϋλη προσευχὴ δὲν κάνει τὸν ἄνθρωπον ἀχώριστον σύντροφον τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν τὸν ἑνώνει μὲ τὸν Λόγον, ὅταν προσεύχεται ἀπερίσπαστα μὲ τὴν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅταν μάλιστα καὶ ἡ ψυχή του καθαίρεται μὲ τὰ δάκρυα καὶ καταγλυκαίνεται ἀπὸ τὴν γλυκύτητα τῆς κατανύξεως καὶ καταφωτίζεται ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

Η υποδούλωση στα πάθη...
Ὁ Μέγας Ἀντώνιος στὶς «Συμβουλές» του ἀναφέρει γιὰ τὴν πλεονεξία τὰ ἑξῆς:
«Ἐκεῖνοι, ποὺ δὲν ἀρκοῦνται σ᾽ αὐτά, ποὺ χρειάζονται γιὰ νὰ ζοῦν, ἀλλὰ ἐπιθυμοῦν περισσότερα, ὑποδουλώνουν τὸν ἑαυτόν τους στὰ πάθη, ποὺ ταράζουν τὴν ψυχὴ καὶ τῆς φέρνουν λογισμοὺς καὶ φαντασίες ὅτι τὸ νὰ θέλουν λίγα ἢ
πολλὰ εἶναι τὸ ἴδιο. Καὶ ὅπως τὰ ροῦχα, ποὺ εἶναι μεγαλύτερα ἀπὸ τὸ σῶμα ἐμποδίζουν ἐκείνους, ποὺ τρέχουν στὸ ἀγώνισμα τοῦ δρόμου, ἔτσι καὶ ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἔχει περισσότερα ἀπὸ ὅσα πρέπει, ἐμποδίζει τὶς ψυχὲς καὶ δὲν τὶς ἀφήνει νὰ ἀγωνίζονται ἢ νὰ σωθοῦν».
Προσοχὴ λοιπόν, στὴν πλεονεξία.

Είναι φωτιά η προσευχή...
Τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια τὴν βρῆκα στὰ «Παρηγορητικὰ κεφάλαια» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Καρπαθίου, ὅπου λέγει:
«Ὅπως ἡ φωτιὰ κάνει τὸ σίδερο τέτοιο, ὥστε δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ ἀγγίξη, ἔτσι καὶ οἱ πυκνὲς προσευχὲς κάνουν πιὸ ρωμαλέον τὸν νοῦ στὸν πόλεμο κατὰ τοῦ ἐχθροῦ διαβόλου. Γι᾽ αὐτὸ μὲ ὅλη τους τὴν δύναμη προσπαθοῦν νὰ μᾶς προκαλέσουν ὀκνηρία στὴν ἐπιμονή μας γιὰ προσευχή, γιατὶ γνωρίζουν ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι γι᾽ αὐτοὺς (τοὺς δαίμονες) μεγάλος ἐχθρός, ἐνῶ ἡ προσευχὴ εἶναι ὑπερασπιστὴς τοῦ νοῦ».
Συχνὴ προσευχή, φίλοι μου, συχνὴ προσευχή, ἔστω καὶ σύντομη, ἀλλὰ μέσα ἀπὸ τὴν ψυχή μας

http://www.orthodoxostypos.gr/Photos/Pa ... /Page3.pdf

[angieholi]

Θα ευφρανθή η καρδιά σου...
Αὐτὸ μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος στὸν «Ε´ Λόγον» του καὶ μεταφέρω ἐδῶ τὰ λόγια του:
«Καθάρισε τὸν ἑαυτόν σου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου διαπαντός, ἔχοντας τὴν μνήμη Του στὴν καρδιά σου, γιὰ νὰ μὴ χρονίσης ἔξω ἀπὸ τὴν μνήμη Του καὶ μείνης χωρὶς παρρησίαν, ὅταν εἰσέλθης κοντά Του. Διότι ἡ παρρησία πρὸς τὸν Θεὸν προκαλεῖται ἀπὸ τὴν συνεχῆ ἐπικοινωνίαν μὲ αὐτὸν καὶ μὲ τὴν πολλὴν προσευχήν. Ἡ σχέσις καὶ ἡ συμβίωσις μὲ τοὺς ἀνθρώπους γίνεται διὰ τοῦ σώματος, ἐνῶ ἡ πρὸς τὸν Θεὸν σχέσις γίνεται διὰ τῆς ψυχικῆς μνήμης καὶ τῆς ἐντάσεως καὶ φλογός τῶν δεήσεων. Ἀπὸ τὴν ἄφθονη παρουσία τῆς μνήμης του, κατὰ περιστάσεις ὁ ἄνθρωπος μεταστρέφεται πρὸς τὴν ἔκπληξιν καὶ τὸν θαυμασμόν, διότι «Θὰ εὐφρανθῆ ἡ καρδιὰ ἐκείνων,ποὺ ζητοῦν τὸν Κύριον»» (Ψαλμ. ΡΔ´ 3).

Τα πρόβατα νικούν πάντοτε...
Σὲ ἕναν Λόγον τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (Εἰς τὸν Εὐαγγελιστὴν Ματθαῖον διαβάζουμε:
«Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων»…
Διότι, ὅσον εἴμαστε πρόβατα, νικοῦμε. Ἔστω καὶ ἂν μᾶς περιστοιχίζουν χιλιάδες λύκοι, νικοῦμε καὶ ἀντέχουμε. Ἂν γινόμαστε ὅμως λύκοι, τότε μᾶς νικοῦν καὶ ἡττώμεθα. Γιατὶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ μᾶς ἡ βοήθεια τοῦ ποιμένοςΧριστοῦ. Διότι δὲν ποιμαίνει λύκους, ἀλλὰ πρόβατα καὶ σὲ ἀφήνει καὶ ἀναχωρεῖ ὁ ποιμήν».
Ὅταν ἔχεις ποιμένα καὶ προστάτη τὸν Χριστὸν νικᾶς πάντοτε.

Μέγα μυστικόν επιτυχίας...
Ἀντιγράφω ἀπὸ τὸν «Ἀόρατον Πόλεμον» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τὰ ἑξῆς πολὺ σημαντικά:
«Θέλεις νὰ ξεύρης, ἄνθρωπε, πότε εἶναι δυνατὲς καὶ στερεὲς οἱ ἀποφάσεις σου; Ὅταν δὲν ἔχεις κανένα θάρρος (ἐμπιστοσύνη) στὸν ἑαυτὸν σου καὶ ὅταν εἶναι ὅλες θεμελιωμένες, μὲ ταπείνωσιν, στὴν ἐλπίδα
καὶ τὸ θάρρος τοῦ Θεοῦ».
Ὄντως μέγα τὸ μυστικὸν αὐτὸ τῆς ἐπιτυχίας γιὰ τὴν σωτηρία μας καὶ κάθε ἄλλην ἐκδήλωσιν τῆς ζωῆς μας.

Πώς μιλούμε στον Θεόν...
Αὐτὸ εἶναι ἀσφαλῶς τὸ πιὸ δύσκολον ἔργον, μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης γράφει σχετικῶς καὶ ἐξηγεῖ στὴν «Κλίμακά» του:
«Ἐκεῖνοι, τῶν ὁποίων ὁ νοῦς ἔμαθε ἀληθινὰ νὰ προσεύχεται, μιλοῦν στὸν Κύριον «ἐνώπιοι ἐνωπίῳ», ὅπως αὐτοί, ποὺ μιλοῦν ἰδιαιτέρως στὸ αὐτί τοῦ βασιλέως. Ἐκεῖνοι, ποὺ προσεύχονται μὲ τὸ στόμα, μοιάζουν μὲ αὐτούς, ποὺ γονατίζουν καὶ παρακαλοῦν τὸν βασιλέα, ἐμπρὸς σὲ ὅλη τὴν σύγκλητον. Καὶ ὅσοι ζοῦν στὸν κόσμον, ὅταν προσεύχωνται, εἶναι σὰν νὰ ἱκετεύουν τὸν βασιλέα,μέσα ἀπὸ τοὺς θορύβους ὅλου τοῦ ὄχλου. Ἐὰν ἔμαθες ἐπιστημονικὰ τὴν τέχνη τῆς προσευχῆς, δὲν θὰ ἀγνοῆς αὐτό, ποὺ λέγω».
Θεληματικὴ καὶ ταπεινὴ προσευχὴ λοιπόν…

Η ηδονή μας εξορίζει...
Αὐτὴν τὴν διδασκαλία τὴν βρῆκα σὲ κείμενον τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ (Γ´ Ἑκατοντάδα
διαφόρων κεφαλαίων), ὅπου λέγει:
«Ὁ Ἀδὰμ ἀφοῦ συγκατατέθηκε στὴν πλευρά του (δηλ. στὴν Εὔα), ποὺ τοῦ πρότεινε τὴν ἡδονή, ἔβγαλε ἔξω ἀπὸ τὸν Παράδεισον τὸ ἀνθρώπινον γένος (Γεν. Γ´ 24). Καὶ ὁ Κύριος, ποὺ ὑπέμενε τὸν πόνο ἀπὸ τὸ κέντημά της, ἔβαλε τὸν ληστὴ μέσα στὸν Παράδεισον (Λουκ. ΚΓ´ 43). Ἂς ἀγαπήσουμε λοιπὸν τὴν κακοπάθεια τοῦ σώματος καὶ ἂς μισήσουμε τὴν ἡδονή του. Γιατὶ ἡ πρώτη εἰσάγει στὸν Παράδεισον καὶ μᾶς ἀποκαθιστᾶ στὰ ἀγαθά, ἐνῶ ἡ ἄλλη μᾶς βγάζει ἔξω καὶ μᾶς χωρίζει ἀπὸ τὰ ἀγαθά».
Ἀληθινὰ μᾶς ἐξορίζει ἡ ἡδονή.

Φύλλο 1807: http://www.orthodoxostypos.gr/Photos/Pa ... /Page3.pdf

[Dionysios_Anat]

Πολὺ καλὴ ἰδέα αὐτὴ ἡ ἀναδημοσίευσι καὶ παρουσίασι τῆς στήλης τοῦ χριστιανοῦ συγγραφέως, δημοσιογράφου καὶ λογοτέχνου Παναγιώτου Μ. Σωτήρχου. θὰ παρακαλοῦσα μόνον σὲ κάθε μήνυμα νὰ ἐπαναλαμβάνεται ὅτι τὰ ἀποσπάσματα προέρχονται ἀπὸ τὴν στήλη «᾿Ορθόδοξη ζωὴ» (κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες) τοῦ Π. Μ. Σωτήρχου στὸν «᾿Ορθόδοξο Τύπο».

᾿Επειδὴ ἴσως κάποια μέλη, καὶ κυρίως νεωτέρας ἡλικίας, νὰ μὴ γνωρίζουν τὸν ἐν λόγῳ συγγραφέα, μεταφραστὴ καὶ ἀνθολόγο, ἂς μοῦ ἐπιτραπῇ νὰ γράψω κάποιες πληροφορίες γιὰ τὸν ἴδιο καὶ γιὰ τὴν συγκεκριμένη στήλη.

Τὸν Παναγιώτη Σωτῆρχο τὸν ἐγνώρισα πρὸ εἰκοσαετίας σχεδόν, ὅταν ἀκόμη ἐργαζόμουν ὡς διορθωτὴς στὸν ἑνιαῖο τότε ἐκδοτικὸ οἶκο «᾿Αστήρ». ἀπὸ τότε διώρθωσα ἀρκετὰ βιβλία του καὶ σὲ ἄλλους ἐκδότες, στοὺς ὁποίους μὲ συνέστηνε. εἶναι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ θαυμάζω γιὰ πολλοὺς λόγους, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ γιὰ τὴν ἱκανότητά του νὰ γράφῃ καὶ νὰ παρουσιάζῃ τὰ βιβλία του μὲ τρόπο ποὺ νὰ ἐνδιαφέρουν τὸ κοινὸ στὸ ὁποῖο ἀπευθύνεται. ὡς βετεράνος δημοσιογράφος ἔχει τὴν ἱκανότητα νὰ «πιάνῃ» αὐτὸ ποὺ λέμε «παλμὸ τῆς κοινῆς γνώμης»· συγκεκριμένα ἀντιλαμβάνεται τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἑλλήνων χριστιανῶν, τόσον ὅσων ἔχουν μία οὐσιαστικὴ ὅσον κι ἐκείνων ποὺ ἔχουν κάπως χαλαρὴ σχέσι μὲ τὴν ἐκκλησία, καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐμφανίζει τὰ γραφόμενά του μὲ τρόπο ποὺ νὰ ἑλκύῃ τὴν προσοχὴ τῶν ἀναγνωστῶν.

Καθόσον γνωρίζω, ἦταν ἀπὸ τοὺς πρώτους συνεργάτες τοῦ μακαριστοῦ ἀρχιμανδρίτου Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, ὅταν ὁ δεύτερος ἵδρυσε τὴν Πανελλήνιο Ὀρθόδοξο Ἕνωσι (Π.Ο.Ε.) καὶ τὴν ἑβδομαδιαία ἔκδοσι («ἐφημερίδα») «Ὀρθόδοξος τύπος». ἔτσι ἀρθρογραφοῦσε καὶ διατηροῦσε διάφορες στῆλες στὸν «Ὀρθόδοξο τύπο», ὅπως τὶς βιβλιοπαρουσιάσεις καὶ ἄλλα. μεταξὺ αὐτῶν εἶχε καὶ τὴν στήλη μὲ τίτλο «Ὀρθόδοξη ζωή» (κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες), ποὺ τὴν συνεχίζει μέχρι σήμερα. εἶναι μικρὲς παράγραφοι μὲ ἀποσπάσματα ἀπὸ κείμενα διαφόρων ἁγίων καὶ ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων, ἀσκητῶν, ἱεραρχῶν, συνήθως ἀρχαίων ἀλλὰ καὶ νεωτέρων. τὰ ἀποσπάσματα ἔχουν ἕναν τίτλο θεματολογικό, ὑπάρχει μία εἰσαγωγικὴ φράσι τοῦ ἀρθρογράφου, παραδείγματος χάριν· «μέγα τὸ μυστήριον τοῦ σταυροῦ καὶ ἀκατανόητον», καὶ ἀκολουθεῖ τὸ πατερικὸ ἀπόσπασμα σὲ νεοελληνικὴ μετάφρασι. ἡ μετάφρασι τῶν ἀποσπασμάτων συνήθως στηρίζεται σὲ προϋπάρχουσες μεταφράσεις πατερικῶν ἔργων ποὺ ἔχουν ἐκπονήσει διάφοροι μεταφραστές· ἄλλοτε χρησιμοποιεῖται αὐτούσια ἡ δική τους μετάφρασι, κι ἄλλοτε γίνεται κάποια ἀλλαγὴ σὲ ὡρισμένες λέξεις ἢ κάποια ἄλλη διασκευή. στὸ τέλος μερικὲς φορὲς ὑπάρχει πάλι κάποιο σύντομο σχόλιο τοῦ ἀρθρογράφου, ποὺ μπορεῖ νὰ ἐκτείνεται ἀπὸ μία φράσι, παραδείγματος χάριν· «ἐσωτερικὸς λοιπὸν ὁ ἀγών», μέχρι μισὴ παράγραφο· αὐτὸ τὸ ἀκροτελεύτιο σχόλιο δὲν ὑπάρχει πάντοτε. ἡ ἔκτασι κάθε παραγράφου-ἀποσπάσματος ποικίλλει· μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπὸ 4 μέχρι 34 ἀράδες. ἡ στήλη εἶχε ἐξ ἀρχῆς μεγάλη ἀπήχησι, καθὼς δὲν εἶχε ἐπιστημονικὲς ἀξιώσεις, καὶ ἀπευθύνεται στὸ εὐρὺ κοινὸ μὲ κύρια θεματολογία τὶς πρακτικὲς ἀρετές· προσευχή, κατάκρισι, νηστεία, ἁμαρτία, δοκιμασίες, ἐγκράτεια, λογισμός, ταπείνωσι, ἀγάπη, ὑπερηφανία, σωτηρία καὶ τὰ ὅμοια. ἡ δογματικὴ ἢ ἑρμηνευτικὴ διδασκαλία ἢ κάποια ἐμβάθυνσι στὰ κείμενα δὲν ἀνήκει στὰ ἐνδιαφέροντα τῆς στήλης, ἡ ὁποία ἔχει ἕναν καθαρὰ λαϊκὸ καὶ πρακτικὸ χαρακτῆρα.

Βασιζόμενος ἄλλοτε ἐξ ὁλοκλήρου κι ἄλλοτε ἐν μέρει σ᾿ αὐτὴν τὴν στήλη ὁ Π. Μ. Σωτῆρχος παρήγαγε κάπου ἕντεκα βιβλία(!), τοὐλάχιστον μέχρι τὸ 2007 ποὺ εἶχα τὴν τελευταία ἐνημέρωσι. ἰδοὺ μὲ ποιόν τρόπο παρήχθησαν αὐτὰ τὰ βιβλία ἀπὸ μία κοινὴ πηγή (σημειώνω καὶ ποιά ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἐπιμελήθηκα προσωπικῶς κατὰ τὴν ἔκδοσί τους).

1ο βιβλίο. ὅταν συμπληρώθηκαν 500 ἀποσπάσματα, τὰ συγκέντρωσε σὲ ἕναν τόμο καὶ τὸ 1988 τὰ ἐξέδωσε στὶς ἐκδόσεις τοῦ «Ὀρθοδόξου τύπου» μὲ τὸν ἴδιο ἀκριβῶς τίτλο καὶ ὑπότιτλο ποὺ εἶχε ἡ στήλη· «Ὀρθόδοξη ζωή» (κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες)· (πρακτικὰ κεφάλαια πνευματικοῦ ἀγῶνος). ἡ στήλη φυσικὰ συνέχισε νὰ δημοσιεύεται.

2ο βιβλίο. τὸ 1995 ἐπιλέγει 100 ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸν πλοῦτο τῶν πατερικῶν κειμένων καὶ τὰ δημοσιεύει στὶς ἐκδόσεις «ἀκρίτας» σὲ ἕνα βιβλίο 160 σελίδων μὲ τίτλο «Ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν» (τί λένε οἱ ἅγιοι πατέρες). τὰ περισσότερα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἀποσπάσματα τὰ βρίσκουμε καὶ στὴν στήλη «Ὀρθόδοξη ζωή», ἐνίοτε μὲ διαφορὲς στὸν σχολιασμό. τέτοια ἀποσπάσματα εἶναι ἐπὶ παραδείγματι τὰ εὑρισκόμενα στὸ βιβλίο του ὑπὸ τοὺς ἀριθμοὺς 59 (ἀββᾶς Ἀγάθων), 68 (ὅσιος Νεῖλος), 72 (ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος) καὶ ἄλλα.

3ο βιβλίο. πάλι τὸ 1995 ἐκδίδει τὸ βιβλίο «Παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἁγίων πατέρων» στὶς ἐκδόσεις «παρουσία», τόμος α΄ «πνευματικὴ παρουσία», σελίδες 152. (ἡ ἐπιμέλεια τῆς ἐκδόσεως ἦταν δική μου.) τὸ βιβλίο χωρίζεται σὲ τρία μέρη. στὸ πρῶτο παραθέτει μεταφρασμένον τὸν 21ο λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου περὶ κενοδοξίας. ἀκολουθοῦν μεταφρασμένοι τέσσερις λόγοι τοῦ ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου. τὸ ὑπόλοιπο τοῦ πρώτου μέρους καὶ ὅλο τὸ δεύτερο εἶναι ἐπιλεγμένα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν στήλη «ὀρθόδοξη ζωὴ» καὶ κάποια ἀπὸ ἀσκητικὰ συγγράμματα. τὸ τρίτο μέρος (34 σελίδες) εἶναι αὐτούσια κάποια κεφάλαια ἀπὸ τὸν «Ἀόρατο πόλεμο» τοῦ ὁσίου Νικοδήμου.

4ο, 5ο καὶ 6ο βιβλίο. τὸ 1996 ἐκδίδει ξανὰ τὴν «Ὀρθόδοξη ζωή» (κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες), ἀλλὰ μὲ τὶς ἑξῆς διαφορές· α) ὁ ἕνας τόμος τοῦ 1988 διαιρεῖται τώρα σὲ δύο τόμους μὲ συνεχόμενη ἀρίθμησι τῶν 500 ἀποσπασμάτων· β) προστίθεται ἕνας τρίτος τόμος μὲ τὰ νεώτερα ἀποσπάσματα, 260 στὸν ἀριθμὸ καὶ μὲ αὐτόνομη ἀρίθμησι. (ἡ ἐπιμέλεια τῆς ἐκδόσεως καὶ τῶν τριῶν τόμων ἦταν καὶ πάλι δική μου.) ἔτσι τὸ ἔργο γίνεται πλέον τρίτομο (στὶς ἐκδόσεις «ἀστέρος»), στὴν δὲ ἐργογραφία του ὁ Παναγιώτης Σωτῆρχος τὸ παρουσιάζει ὡς διάφορον τοῦ ὁμότιτλου ἔργου τοῦ 1988, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο κυριολεκτεῖται γιὰ τὸν τρίτο τόμο τοῦ 1996.

7ο βιβλίο. τὸ 1998 ἐκδίδει στὶς ἐκδόσεις «ἀκρίτας» τὸ βιβλίο του «Ὁ ἐμὸς φιλόσοφος» (ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος). δὲν ἔχω τὸ βιβλίο, ἀλλὰ εἰκάζω τὴν σύνθεσί του· θὰ ἀποτελῆται 1ον) ἀπὸ τοὺς τέσσερις λόγους τοῦ ἀββᾶ Ἰσαὰκ ποὺ δημοσίευσε τὸ 1995 στὸν α΄ τόμο τῆς τριλογίας «Παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἁγίων πατέρων» καὶ 2ον) ἀπὸ μεταφρασμένα ἀποσπάσματα ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους λόγους του, τὰ ὁποῖα ἔχουν δημοσιευθῆ στὴν στήλη «Ὀρθόδοξη ζωή». προφανῶς θὰ ἔχῃ περιλάβει καὶ ἕνα κεφάλαιο μὲ βιογραφικὰ στοιχεῖα τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ, ἐνῷ μπορεῖ νὰ ἔχῃ προσθέσει καὶ ἕναν ἢ δύο ἀκόμη λόγους.

8ο βιβλίο. τὸ 2000 ἐκδίδει πάλι μία σειρὰ ἀπὸ ἀποσπάσματα τῆς στήλης «Ὀρθόδοξη ζωή», αὐτὴν τὴν φορὰ στὶς ἐκδόσεις Παπαδημητρίου, μὲ τίτλο «Τί λένε οἱ ἅγιοι» (πνευματικὴ χειραγωγία), σελίδες 280. (ἡ ἐπιμέλεια τῆς ἐκδόσεως ἦταν ἐπίσης δική μου.) τώρα τὰ ἀποσπάσματα εἶναι συγκεντρωμένα κατὰ συγγραφέα (Ἰωάννης ὁ χρυσόστομος, Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης καὶ ἄλλοι 4).

9ο βιβλίο. τὸ 2002 ἀπὸ τὴν ἴδια στήλη ἐκδίδει τὰ κείμενα ἄλλων 25 περίπου συγγραφέων πάλι στὶς ἐκδόσεις Παπαδημητρίου μὲ τίτλο «Ὀρθοδοξία καὶ ὀρθοπραξία» (τί μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι πατέρες), σελίδες 312. (ἡ ἐπιμέλεια καὶ αὐτῆς τῆς ἐκδόσεως ἦταν δική μου.)

10ο βιβλίο. τὸ 2005 ἐκδίδει στὶς ἐκδόσεις Παναγοπούλου νέο βιβλίο μὲ τίτλο «Ἡ “κλίμακα” γιὰ ὅλους» (τί διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης). ἐδῶ ὅμως τὰ ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν στήλη «Ὀρθόδοξη ζωὴ» δὲν ἀποτελοῦν τὸ σύνολο τοῦ βιβλίου ἀλλὰ μόνο τὸ δεύτερο μέρος του, τὰ 100 ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν «κλίμακα»· ἴσως μάλιστα νὰ ἦσαν λιγώτερα ἀπὸ 100 καὶ νὰ τὰ συμπλήρωσε τώρα ὁ μεταφραστὴς-συλλέκτης. τὸ πρῶτο καὶ τὸ τρίτο μέρος τοῦ βιβλίου εἶναι 4 πλήρεις λόγοι τοῦ ὁσίου σὲ μετάφρασι, ἐνῷ ἐν εἴδει παραρτήματος τίθεται καὶ σύντομη βιογραφία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου. οἱ τρεῖς ἀπὸ τοὺς τέσσερις αὐτοὺς λόγους εἶχαν προδημοσιευθῆ στὸν α΄ καὶ στὸν β΄ τόμο τοῦ «παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἁγίων πατέρων» (τοὺς ὁποίους ἐπίσης εἶχα ἐπιμεληθῆ ἐκδοτικῶς). πάντως, νομίζω, ὁ πυρῆνας καὶ αὐτοῦ τοῦ βιβλίου βρίσκεται στὴν στήλη «Ὀρθόδοξη ζωή».

11ο βιβλίο. τὸ εἶδα τὸν ἰανουάριο τοῦ 2006. εἶναι αὐτούσια ἡ πρώτη καὶ ἀρχικὴ ἔκδοσι τοῦ 1988! δηλαδὴ τὰ πρῶτα 500 ἀποσπάσματα τῆς στήλης «Ὀρθόδοξη ζωή». ἡ τρίτομη ἔκδοσι τοῦ 1996 ὑπάρχει ἀκόμη, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ 2004 ἔχει ἐξαντληθῆ ὁ πρῶτος τόμος, ὁ δὲ ἐκδότης μέχρι τὸν ἰούλιο τοῦ 2007 δὲν εἶχε προχωρήσει στὴν ἀνατύπωσί του. ἔτσι ὁ συγγραφεὺς συμφωνεῖ μὲ ἄλλον πλέον ἐκδότη (ἐκδόσεις «Ἀποκάλυψις») καὶ μέσα στὸ 2005 γίνεται ἐπανέκδοσι τῆς πρώτης ἐκδόσεως τοῦ 1988· φαίνεται δὲ ἀπὸ πολλὰ τεκμήρια ὅτι χρησιμοποιήθηκαν τὰ ἴδια φὶλμ τοῦ 1988. ἡ διαφορὰ τώρα εἶναι ὅτι ὁ συγγραφεὺς-ἐπιμελητὴς ἔθεσε ἕναν νέον τίτλο πρῶτο, «Ἐμπειρίες τῶν ἁγίων», καὶ κατόπιν ἀμέσως τὸν παλαιὸ τίτλο «Ὀρθόδοξη ζωὴ» (κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες) καὶ τὸν ἴδιο ὑπότιτλο, «πρακτικὰ κεφάλαια πνευματικοῦ ἀγῶνος». ὁ ὑπότιτλος εἶχε χρησιμοποιηθῆ φυσικὰ καὶ στὴν τρίτομη ἔκδοσι τοῦ 1996. ἐπίσης ὁ συγγραφεὺς προσέθεσε καὶ ἕναν πρόλογο δευτέρας ἐκδόσεως, στὸν ὁποῖο –παραδόξως καὶ ἀντίθετα ἀπ᾿ ὅ,τι θὰ περίμενε κανεὶς– κάνει ἀναφορὰ καὶ στὴν τρίτομη ἔκδοσι τοῦ 1996 καὶ στὶς ἄλλες δύο ἐκδόσεις μὲ διαφορετικοὺς τίτλους ποὺ προῆλθαν ἀπὸ τὴν ἴδια στήλη (βλέπε παραπάνω τὰ βιβλία 8 καὶ 9). τὸ μόνο ποὺ δημιουργεῖ ἴσως κάποια ἀπορία στὸν καλόπιστο ἀναγνώστη εἶναι τὸ πῶς τόσο ἡ τρίτομη ἔκδοσι τοῦ 1996 ὅσο καὶ ἡ τελευταία τοῦ 2005 παρουσιάζονται στοὺς προλόγους των ὡς δεύτερη ἔκδοσι ἡ κάθε μιὰ τῆς ἐκδόσεως τοῦ 1988. πιθανὸν εἶναι καὶ παγκόσμια πρωτοτυπία τὸ νὰ ἐκδίδῃ κάποιος ἕνα βιβλίο σὲ δεύτερη ἔκδοσι ἐπαυξημένο καὶ διωρθωμένο, καὶ δέκα χρόνια μετὰ (κι ἐνῷ ἀκόμη κυκλοφορεῖ ἡ δεύτερη ἔκδοσι) νὰ ξαναεκδίδῃ ἀκριβῆ ἀνατύπωσι τῆς πρώτης ἐκδόσεως (μὴ ἐπαυξημένης καὶ μὴ διωρθωμένης φυσικὰ) καὶ νὰ τὴν ὀνομάζῃ πάλι δεύτερη ἔκδοσι. πάντως τώρα ὁ συγγραφεὺς στὴν ἐργογραφία του τὸ ἴδιο ἀκριβῶς σύγγραμμα τὸ παρουσιάζει τρεῖς φορές· μία ὡς «Ὀρθόδοξη ζωὴ» μονότομη (τοῦ 1988), μία ὡς «Ὀρθόδοξη ζωὴ» τρίτομη (τοῦ 1996) καὶ μία ὡς «Ἐμπειρίες τῶν ἁγίων» μονότομο (τοῦ 2005).

῾Υπολογίζω ὅτι σήμερα τὰ ἐκδεδομένα βιβλία τοῦ Π. Μ. Σωτήρχου συνολικῶς θὰ πρέπει νὰ εἶναι περίπου 100.

[angieholi]

Πώς ξεριζώνεις τον θυμό...
Τὸ «πῶς» μᾶς τὸ ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς στὰ «Κεφάλαια περὶ Ἀγάπης» (Α´
Ἑκατοντάδα), ὅπου λέγει:
«Ἐκεῖνος, ποὺ δὲν περιφρονεῖ τὴν κοσμικὴ δόξα καὶ τὶς ὑλικὲς ἀπολαύσεις καθὼς καὶ τὴν φιλαργυρία, ποὺ αὐξάνει αὐτὲς τὶς ἀπολαύσεις καὶ παρέχει ὅλη τὴν βοήθεια πρὸς αὐτές, δὲν μπορεῖ νὰ ξερριζώση τὶς ἀφορμὲς τοῦ θυμοῦ, καὶ αὐτὸς ποὺ δὲν τὶς ξερριζώνει τὶς ἀφορμὲς αὐτές, δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτύχη τὴν τέλεια ἀγάπη».

Πρώτα ο δικός μας κόπος...
Γράφει ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος στὸν «ΛΣΤ´ Λόγον» του, ὅτι:
«Πάντοτε ὁ Κύριος βρίσκεται κοντὰ στοὺς Ἁγίους του (δηλ. τοὺς πιστοὺς ἀγωνιστές), ἕτοιμος νὰ τοὺς βοηθήση. Δὲν δείχνει ὅμως, χωρὶς ἀνάγκη, τὴν δύναμη Του φανερά, μὲ αἰσθητὰ ἔργα καὶ σημεῖα, γιὰ νὰ μὴ ἀχρηστευθῆ ἡ δική μας προσπάθεια καὶ νὰ μὴ ἀποβῆ σὲ βλάβη μας. Καὶ τὸ κάνει αὐτὸ προνοώντας γιὰ τοὺς πιστούς, γιατί θέλει νὰ τοὺς δείξη ὅτι ἡ κρυφὴ φροντίδα Του γι' αὐτοὺς δὲν σταματᾶ οὔτε στιγμή, ἀλλὰ σὲ ὅλα τὰ θέματα τοὺς ἀφήνει νὰ καταβάλουν ἀγώνα, κατὰ τὴν δύναμή τους, καὶ νὰ κοπιάσουν στὴν προσευχή».
Πρῶτοι λοιπὸν ἐμεῖς νὰ ἀρχίζουμε.

Προσοχή στην φαντασία...
Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης μᾶς συμβουλεύει (Συμβουλευτικὸν Ἐγχειρίδιον) νὰ προσέχουμε τοὺς πειρασμοὺς τῆς φαντασίας, λέγοντας:
«Καθὼς πρέπει νὰ φυλάττης τὰ ἐξωτερικὰ αἰσθητήριά σου ἀπὸ τῶν ἡδονικῶν ἀντικειμένων, οὕτω πρέπει παρομοίως νὰ φυλάττης καὶ τὸ ἐσωτερικὸν αἰσθητήριον, ἤγουν τὴν φαντασίαν σου, καὶ νὰ μὴ τὴν ἀφήνης νὰ φαντάζηται καὶ νὰ ἐνθυμῆται ἡδονικῶς τὰς αἰσχρὰς θεωρίας, ἃς εἶδον οἱ ὀφθαλμοὶ ἢ τὰ ἄτοπα λόγια, ἅτινα
ἤκουσαν τὰ ὦτα…».
Μὲ λίγα λόγια νὰ κλείνουμε τὴν πόρτα τῆς φαντασίας σὲ ὅλα τὰ αἰσχρά.

Μη υπερηφανεύεσαι...
Σὲ μιὰ ἐπιστολή του (ἀριθ. 204) ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει γιὰ τὴν δαιμονικὴν ὑπερηφάνεια τὰ ἑξῆς:
«Χαρακτηριστικὸν τῶν τελείων Χριστιανῶν εἶναι τὸ νὰ μὴ ὑπερυψώνουν τὸν ἑαυτόν τους, ἐφ' ὅσον, σ' αὐτὴν τὴν περίπτωσιν, θὰ γίνουν ὑπόδικοι γιὰ τὴν ἀλαζονεία τοῦ φαρισαίου, ποὺ κατέκρινε τὸν τελώνην (Λουκ. ΙΗ΄ 9–14), δικαιώνοντας τὸν ἑαυτόν του».

Τι θα πη απλότητα...
Διάβασα στὴν «Κλίμακα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου τὸν «Λόγον περὶ ἁπλότητος», ὅπου γράφει: «Ὅλοι ἐκεῖνοι, ποὺ ἐπιθυμοῦμε νὰ προσελκύσουμε τὸν Κύριον, ἂς τὸν πλησιάσουμε ἁπλῶς καὶ ἀπλάστως καὶ ἀποικίλως καὶ ἀπονήρως ὡς διδάσκαλον, ποὺ τὸν βλέπουμε χωρὶς περίεργεια. Διότι Ἐκεῖνος, ἐπειδὴ εἶναι
ἁπλὸς καὶ ἀσύνθετος, θέλει καὶ οἱ ψυχές, ποὺ τὸν πλησιάζουν νὰ εἶναι ἁπλὲς καὶ ἀκέραιες, δηλαδὴ νὰ μὴ εἶναι κομματιασμένες καὶ σκορπισμένες μέσα στὰ πράγματα. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀντικρίσεις ποτὲ τὴν
ἁπλότητα νὰ εἶναι ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὴν ταπείνωση. Πονηρὸς ἄνθρωπος σημαίνει ἐκεῖνος, ποὺ κάνει ψεύτικες προβλέψεις καὶ ποὺ φαντάζεται ὅτι ἀντιλαμβάνεται τοὺς λογισμοὺς τῶν ἄλλων ἀπὸ τὰ λόγια τους, καὶ ὅσα βρίσκονται στὴν καρδιά τους τὰ καταλαβαίνει ἀπὸ τὶς ἐξωτερικὲς κινήσεις, ποὺ κάνουν».
Γι᾽ αὐτὸ καὶ μᾶς θέλει νὰ εἴμαστε ἁπλοὶ καὶ ἀπονήρευτοι σὰν τὰ μικρὰ παιδιά. Ὅποιος ἔχει καθαρὸ μυαλὸ καταλαβαίνει.

Από την ομότιτλη στήλη του Π. Μ. Σωτήρχου στον Ορθοδόξο Τύπο, φύλλο Νο 1808

[angieholi]

Πώς γνωρίζουμε τον Θεόν...
Ἀντιγράφω ἀπὸ τὰ «Κεφάλαια περὶ Ἀγάπης» (Α´ Ἑκατοντάδα) τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ:
«Ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἥλιος ἀνατέλλοντας καὶ φωτίζοντας τὸν κόσμον, καὶ τὸν ἑαυτόν του δείχνει καὶ τὰ πράγματα, ποὺ φωτίζονται ἀπὸ αὐτὸν, ἔτσι καὶ ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ἀνατέλλοντας μέσα στὸν καθαρὸν νοῦν (δηλ. τὸν ἄκακον καὶ ἀπονήρευτον), καὶ τὸν ἑαυτόν του δείχνει, καὶ τὶς αἰτίες ὅλων ἐκείνων, ποὺ ἔχουν γίνει ἀπὸ αὐτὸν καὶ πρόκειται νὰ γίνουν».
Πῶς νὰ μὴ ἀναφωνήση κανείς: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα Σου, Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας»!

Σκοπός της ζωής μας...
Ὁ Μέγας Βασίλειος σὲ μία «Ὁμιλία» του, γιὰ τοὺς Ψαλμοὺς τοῦ Δαβίδ, ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων:
«Γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς ζωῆς, χάριν τοῦ ὁποίου κάνουμε τὰ πάντα, καὶ πρὸς τὸν ὁποῖον σπεύδουμε, εἶναι ἡ πανευτυχὴς ζωὴ στὸν μέλλοντα αἰῶνα. Αὐτὴ δὲ ἡ μέλλουσα ζωὴ εἶναι πλήρης καὶ τέλεια, γιατὶ ὁ Βασιλιᾶς, ποὺ θὰ κυβερνᾶ θὰ εἶναι ὁ Θεός. Τίποτε καλύτερον γιὰ λογικὰ ὄντα, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἐπινοήση καὶ νὰ βρῆ κανείς».
Δὲν χρειάζονται σχόλια, διότι τὸ νὰ εἶσαι κοντὰ στὸν Θεὸν εἶναι ἡ τέλεια εὐτυχία γιὰ τὸν ἄνθρωπον.

Τριπλόν κέντρον η καρδιά...
«Πρέπει λοιπὸν νὰ γνωρίζεις, γράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στὸ ἔργον του «Συμβουλευτικὸν Ἐγχειρίδιον», πρῶτον, ὅτι καθὼς τὸ κέντρον εὑρίσκεται εἰς τὸν κύκλον καὶ ὅλαι αἱ εἰς τὴν περιφέρειαν τοῦ κύκλου ἐκφερόμεναι γραμμαὶ ἀπὸ τοῦ κέντρου ἐκφέρονται καὶ εἰς τὸ κέντρον ἐπιστρέφουσι καὶ ἐν τῷ κέντρῳ εἶναι ἡνωμέναι, οὕτω καὶ ἡ καρδία εὑρίσκεται εἰς τὸν ἄνθρωπον ὥς τι κέντρον, εἰς τὸ ὁποῖον εἶναι ἡνωμέναι ὅλαι αἱ αἰσθήσεις, ὅλαι αἱ δυνάμεις τοῦ σώματος καὶ ὅλαι αἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς· εἶναι δὲ ἡ καρδία κέντρον, τριχῶς θεωρούμενον (δηλ. τριπλὸν), ὡς κέντρον φυσικόν, ὡς κέντρον ὑπερφυσικὸν καὶ ὡς κέντρον παραφυσικόν».
Προσοχὴ λοιπὸν στὸ κέντρον τῆς ζωῆς καὶ τῆς ὑπάρξεώς μας.

Διώχνε τα νέφη των παθών...
Στὸν «ΙΔ´ Λόγον» τοῦ Ἁγίου Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου διαβάζω πῶς νὰ διώχνουμε τὰ νέφη τῶν παθῶν, μὲ τὰ ἐξῆς:
«Ὅπως οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου ἀποκαλύπτουν τὴν ἐπιφάνεια τῆς γῆς διασπώντας τὸν σκοτεινὸν ἀέρα, ποὺ τὴν σκεπάζει, ἔτσι μπορεῖ καὶ ἡ προσευχὴ νὰ διαλύση καὶ νὰ διασκορπίση ἀπὸ τὴν ψυχὴ τὰ νέφη τῶν παθῶν καὶ νὰ καταφωτίση τὸν νοῦν μὲ τὸ φῶς τῆς εὐφροσύνης καὶ τῆς παρηγορίας, πρᾶγμα, ποὺ συνήθως γεννᾶται στὶς σκέψεις μας, ὅταν ἔχη λάβει ὑλικὰ ἀπὸ τὶς θεῖες Γραφὲς καὶ ἀπὸ τὴν ἐγρήγορση, ποὺ φωτίζει τὸν νοῦν. Διότι ἡ συνεχὴς μελέτη τῶν Ἁγίων Γραφῶν γεμίζει τὴν ψυχὴ ἀπὸ ἀκατάληπτον θαυμασμὸν καὶ θεία εὐφροσύνη».
Γι᾽ αὐτὸ καθημερινὰ προσευχὴ καὶ μελέτη τῶν Ἁγίων Γραφῶν.

Ποιός είναι ο μέγας κίνδυνος...
Μᾶς τὸν δείχνει καθαρὰ τὸν κίνδυνον αὐτὸν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ποὺ λέγει στὸν «Γ´ Λόγον» περὶ «Ἱερωσύνης», ὅτι:
«Στὴν πνευματικὴ ζωὴ ὁ πρῶτος ἀπὸ ὅλους καὶ ὁ πιὸ ἐπικίνδυνος σκόπελος εἶναι ἐκεῖνος τῆς κενοδοξίας. Ἕνας σκόπελος περισσότερον ἐπικίνδυνος καὶ πιὸ φοβερὸς ἀπὸ τὶς Σειρῆνες, τὰ γνωστὰ τέρατα, ποὺ ἔπλασαν μὲ τὴν φαντασία τους οἱ ἀρχαῖοι μυθοπλάστες ποιητές. Γιατὶ τὸν σκόπελον αὐτὸν κατώρθωσαν νὰ τὸν προσπεράσουν ἀβλαβεῖς πολλοὶ ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ διέπλευσαν τὸ νησὶ τῶν Σειρήνων. Ἡ κενοδοξία ὅμως εἶναι τόσον ἐπικίνδυνη…».
Λέγει καὶ ἄλλα ὁ Ἅγιος γιὰ τὸν φοβερὸν αὐτὸν ἐχθρό μας, ποὺ καταστρέφει τὴν ἀνθρώπινη ψυχή.

Από την ομότιτλη στήλη του Π. Μ. Σωτήρχου στον Ορθοδόξο Τύπο, φύλλο Νο 1809

[aposal]

Ευχαριστούμε Αγγελική για τα τόσο ψυχοφελή κείμενα!

[angieholi]

Ευχαριστούμε Αγγελική για τα τόσο ψυχοφελή κείμενα!

Σ'ευχαριστώ πολύ Θείε!!!!! Είσαι πολύ καλός!!!!!

[angieholi]

Ταπείνωση και υπερηφάνεια...
Ἀντιγράφω ἀπό τόν «Ε´ Λόγον» τοῦ Ἁγ. Ἰσαάκ τοῦ Σύρου τήν ἀκόλουθη διδασκαλία:
«Ὅπως ἡ Χάρις πλησιάζει τήν ταπεινοφροσύνη, ἔτσι καί οἱ ὀδυνηρές συμφορές πλησιάζουν τήν ὑπερηφάνεια. Οἱ ὀφθαλμοί τοῦ Κυρίου πέφτουν στούς ταπεινόφρονες, γιά νά τούς εὐφράνουν. Τό πρόσωπόν Του στρέφεται κατά τῶν ὑπερηφάνων, γιά νά τούς ταπεινώση. Ἡ ταπείνωσις δέχεται πάντοτε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ τήν σκληροκαρδία καί τήν ὀλιγοπιστία τήν βρίσκουν φοβερά συναπαντήματα. Μίκρυνε τόν ἑαυτόν σου σέ ὅλα, πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, καί θά ὑψωθῆς πάνω ἀπό τούς ἄρχοντες τοῦ αἰῶνος τούτου».
Ταπεινοφροσύνη σέ ὅλα.

Ποιός είναι αληθινός άνθρωπος...
Τήν ἀπάντηση στό ἐρώτημα τήν δίνει ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σέ μιά « Ὁμιλία» του λέγοντας:
«Ἄς ὁδηγοῦμε στό σχολεῖον τῆς ἐλεημοσύνης τόν ἑαυτόν μας, τά παιδιά μας καί τούς συγγενεῖς μας, καί πρίν ἀπ᾽ ὅλα αὐτό, δηλ. τήν ἐλεημοσύνη, ἄς μαθαίνη ὁ ἄνθρωπος, γιατί αὐτό εἶναι ὁ ἀληθινός ἄνθρωπος. Ἐάν
δέν ἔχει αὐτό τό γνώρισμα, ξεπέφτει ἀπό τήν ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτό κάνει τούς σοφούς. Καί μή θαυμάζης, ἐάν αὐτό σημαίνει τόν ἄνθρωπον. Αὐτό εἶναι καί ὁ Θεός (δηλ. τό ἔλεος). Νά γίνεσθε σπλαχνικοί πρός τούς συνανθρώπους σας, λέγει ὁ Κύριος, ὅπως καί ὁ Πατέρας σας εἶναι σπλαχνικός σέ ὅλους» (Λουκ. ΣΤ´ 36).
Ἄς εἴμαστε σπλαχνικοί πρός ὅλους.

Μη περιφρονής την συνείδησή σου...
Στήν «Γ´ Ἑκατοντάδα περί ἀγάπης» ὁ Ἅγ. Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής γράφει τά ἑξῆς:
«Μή περιφρονήσης τήν συνείδηση, πού σοῦ δίνει πάντοτε συμβουλές. Διότι σοῦ ὑποδεικνύει θεία καί ἀγγελική συμβουλή, σέ ἐλευθερώνει ἀπό τούς κρυφούς μολυσμούς τῆς καρδιᾶς καί σοῦ χαρίζει παρρησία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, κατά τόν θάνατό σου».
Ἐπίσης ἄλλοι Ἅγ. Πατέρες διδάσκουν ὅτι ἡ φωνή τῆς συνειδήσεως εἶναι ἡ φωνή τοῦ Φύλακος Ἀγγέλου, πού ἔχει κάθε ἄνθρωπος.

Να μάθουμε την σιωπή...
Ὁ Ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀναφερόμενος στό σπουδαῖον ἔργον του «Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιον»
στήν ἀνάγκη τῆς σιωπῆς γράφει μεταξύ ἄλλων:
«Ὁ Ἀββᾶς Σισώης τριάκοντα χρόνους ταύτην καί μόνην προσηύχετο τήν εὐχήν: “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, σκέπασόν με ἀπό τῶν πτωμάτων τῆς γλώσσης μου”. Καί ὁ Ἀββᾶς Ἀγάθων, τρεῖς χρόνους ἐβάσταζε λίθον εἰς στό στόμα του, διά νά μάθη εὐκαίρως νά σιωπᾶ»…
Καί προσθέτει: «Καί ὁ Μ. Βασίλειος εἶπε: «Σχεδόν γάρ ἡ προχειροτάτη καί πολύτροπος ἁμαρτία διά γλώττης ἐστίν ἐνεργουμένη».

Φύλαγε τον νού και την καρδιά σου...
Ὁ Μ. Βασίλειος γράφει στό ἔργον του «Πρόσεχε σεαυτῷ», μεταξύ ἄλλων τά ἑξῆς:
«Ὁ Θεός, πού ἔπλασε τίς καρδιές μας, ἐπειδή ἐγνώριζε ὅτι τό μεγαλύτερον μέρος τῆς ἁμαρτίας συντελεῖται μέ τήν πρόθεση τοῦ ἀνθρώπου παρορμητικά, γι᾽ αὐτό διέταξε πρῶτα–πρῶτα τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καί τῆς διανοίας. Γιατί ἐκεῖνο μέ τό ὁποῖον ἁμαρτάνουμε εὐκολότερα (δηλ. ὁ νοῦς καί ἡ καρδιά) αὐτό ἀξίωσε νά προφυλάσσουμε μέ περισσότερη ἐπιμέλεια. Ὅπως δηλαδή οἱ προνοητικοί γιατροί ἀσφαλίζουν τά ἀσθενέστερα σώματα μέ τίς προληπτικές συνταγές καί ὁδηγίες, ἔτσι καί ὁ κοινός προστάτης ὅλων μας καί ἀληθινός γιατρός τῶν ψυχῶν μας, ἐξασφάλισε μέ ἰσχυρότερες προφυλάξεις τόν νοῦ μας, πού γνώριζε ὅτι γλιστρᾶ εὐκολότερα στήν ἁμαρτία».

Από την ομότιτλη στήλη του Π. Μ. Σωτήρχου στον Ορθοδόξο Τύπο,
Αριθ. φύλλου 1810, 11 Δεκεμβρίου 2009

[angieholi]

Πρώτη η πραότητα...
Σὲ μιὰ «Ὁμιλία» γιὰ τὸν «Ψαλμὸν ΛΓ´» ὁ Μέγας Βασίλειος ἀναφέρεται στὴν πραότητα, ποὺ τὴν ὀνομάζει ἀρετὴ καὶ λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς:
«Ἂς τὸ ἀκούσουν οἱ πρᾶοι· ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ στήσουν μνημεῖον νίκης, καὶ ὅταν ἀκόμα ζοῦν εἰρηνικά, καὶ νὰ ἀναδειχθοῦν νικητὲς χωρὶς νὰ πολεμήσουν… Γιατὶ ἡ πιὸ μεγάλη ἀπὸ τὶς ἀρετὲς εἶναι ἡ πραότητα… Ἐκεῖνοι, ποὺ ἔχουν ἥμερα ἤθη καὶ εἶναι ἀπαλλαγμένοι ἀπὸ κάθε πάθος, αὐτοὶ ὀνομάζονται πρᾶοι, γιατὶ δὲν ἐπικρατεῖ καμμιὰ ταραχὴ στὶς ψυχές τους».
Πραότητα λοιπὸν καὶ πάλι πραότητα.

Η αγάπη μας πείθει...
Ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς γράφει στὰ «Κεφάλαια περὶ ἀγάπης» (Β´ Ἑκατοντάδα) ὅτι:
«Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸν παρακινεῖ καὶ πείθει αὐτόν, ποὺ τὴν ἔχει, νὰ περιφρονῆ κάθε ἡδονὴ προσωρινὴ καὶ κάθε κόπο καὶ λύπη. Ἂς σὲ πείσουν γι᾽ αὐτό, ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ποὺ τόσα πολλὰ ἔπαθαν γιὰ τὸν Χριστόν».
Ἀληθινὰ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεόν, ὅταν εἶναι εἰλικρινής, περιφρονεῖ τὰ πάντα σ᾽ αὐτὸν τὸν κόσμον, καὶ εὐχάριστα καὶ δυσάρεστα, γιὰ νὰ μὴ μειωθῆ αὐτὴ ἡ ἀγάπη.

Τα εσωτερικά πάθη...
Τὰ ἐσωτερικὰ πάθη, ποὺ λέγονται καὶ ψυχικά, λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅπως καὶ τὰ
ἐξωτερικὰ ἢ σωματικά, «ὀλίγον κατ᾽ ὀλίγον μαραίνονται καὶ ἀσθενοῦσι καὶ διὰ τῆς πολυκαιρίας νεκροῦνται». Καὶ ἀναφέρει, ἀπὸ τὸ «Γεροντικόν», τὴν διδασκαλία τοῦ Ἀββᾶ Ποιμένος, ὅτι «καθὼς οἱ ὄφεις ἐὰν κλεισθῶσιν ἐντός τινος ἀγγείου, μὴ λαβόντες τροφήν, ὀλίγον κατ᾽ ὀλίγον ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καὶ τὰ πάθη ἅτινα εἶναι ἔσωθεν τῆς καρδίας ἡμῶν, ὅταν ἀποκλεισθῶσιν, καὶ δὲν λαμβάνωσι τὴν βρωμερὰν αὐτῶν τροφὴν ἔξωθεν, διὰ τῶν αἰσθητηρίων τοῦ σώματος, ἐκ τῆς πολυκαιρίας ἀσθενοῦσι καὶ ἀποθνήσκουσιν».
Προσοχὴ λοιπὸν στὰ πάθη.

Πόλεμος μέχρι τέλους...
Αὐτὴν τὴν συμβουλὴ μᾶς δίνει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, γιὰ τὸν πνευματικὸν πόλεμον τοῦ πιστοῦ, ποὺ τελειώνει μόνον ὅταν ἡ ψυχὴ ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὸ σῶμα:
«Ὅσον χρόνον βρισκόμαστε σ᾽ αὐτὸν ἐδῶ τὸν κόσμον, εἶναι ἀνάγκη νὰ παλεύουμε, καὶ ὅταν βρισκόμαστε στὸ σπίτι, καὶ ὅταν πηγαίνουμε στὴν ἀγορά, καὶ ὅταν τρῶμε, καὶ ὅταν εἴμαστε ἄρρωστοι, καὶ ὅταν εἴμαστε γεροί. Καὶ μάλιστα κατὰ τὸν καιρὸν τῆς ἀσθενείας, τότε κυρίως εἶναι κατάλληλος ὁ καιρὸς αὐτῆς τῆς μάχης, ὅταν ἀπὸ παντοῦ καταθορυβοῦν τὴν ψυχὴν οἱ ὀδύνες, ὅταν πόνοι ἰσχυροὶ τὴν πολιορκοῦν, ὅταν ὁ διάβολος παραμονεύη καὶ μᾶς παροτρύνη νὰ ποῦμε κάποιον πικρὸν λόγον».
Κάποια βλασφημία ἢ διαμαρτυρία γιὰ τὴν ἀρρώστιά μας. Ὑπομονὴ καὶ προσευχὴ καὶ ἄγρυπνο καὶ ταπεινὸ
βλέμμα πρὸς τὸν Θεόν…

Κοντά στους πονεμένους ο Θεός...
Ἀντιγράφω ἀπὸ τὸν «ΚΕ´ Λόγον» τοῦ Ἁγίου Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου:
«Ὁ Θεὸς βρίσκεται κοντὰ στὴν λυπημένη καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος τὸν ἐπικαλεῖται μὲ πόνο. Καὶ ἂν κάποτε μᾶς στερῆ στὰ σωματικὰ ἢ μᾶς στενοχωρῆ μὲ ἄλλον τρόπον, τὸ κάνει πρὸς βοήθειάν μας, ἕως τὸ σημεῖον, ποὺ ὑπομένουμε, ὅπως ἀκριβῶς ἀποκαθιστᾶ τὴν ὑγεία μὲ τὴν ἐγχείριση, σὲ περίπτωση βαρυτάτης ἀσθενείας. Ἀλλὰ στὴν περίπτωση τῆς ψυχῆς, ὁ Θεὸς τοῦ δείχνει μεγάλη φιλανθρωπία, ἀνάλογα μὲ τὴν σκληρότητα τῶν πόνων τῆς θλίψεώς του».
Κύριε, ἐλέησον!…

Από την ομότιτλη στήλη του Π. Μ. Σωτήρχου στον Ορθοδόξο Τύπο,
Αριθ. φύλλου 1811, 18 Δεκεμβρίου 2009